Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі «Өрлеу» баұо ақ филиалы оқо бойынша педагогикалық Қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты диктант мәтіндерінің жинағЫ
жүктеу/скачать 303,15 Kb.
|
ДИКТАНТ МӘТІНДЕРІ
1605194870, 1605194870, Қазақ әдебиеті 3-тоқсан 9-сынып (1), Баяндауыш, 8-сабақ. Әлеуметтік желінің пайдасы мен зияны, ksp-5-klass-reshenie-zadach-na-protsenty
| Ананың көңілі балада
Үнемі дәмді тамағымен үй ішін қуантатын ана, арнайы ас әзірлеп ұлы мен келінін қонаққа шақырады. Олармен бірге отбасының ескі бір досы да шақырылады. Қонақтар дастархан басына жайғасқан соң, алдыларына тамақ қойылады. Барлығы тамақтан дәм тата бастағанда тамақтың дәмі бұрынғы дәмді тамақтарға мүлде ұқсамайды. Керісінше, өте ащы, әрең жейсің. Тамақтан күйгеннің иісі шығып тұр. Оның үстіне еті де шикі пісірілген. Қонақтар не істерін білмей, отырып қалады. Бірақ үй иесінің көңілін түсірмеу үшін ештеңе болмағандай түрткілеп отыра береді. Тамақтан соң, баласы мен келіні ата-анасымен қоштасып үйлеріне қайтады. Оңаша қалған кезде әлгі досы үйдің ханымынан: - Біздің араласып жүргенімізге біраз уақыттың жүзі болды. Сенің керемет аспаз екеніңді білемін. Құдай үшін айтшы, бүгінгі асыңа не болған?! Ауырып қалдың ба әлде бір нәрселер мазалап тұр ма? – деп сұрайды. Әйел аз ғана езу тартты да былай жауап берді: - Жо-жоқ, ешнәрсе де болған жоқ. Әдейі солай жасадым. Балам қайта-қайта анасының тамағын мақтап әйелінің есін шығармай, тату-тәтті өмір сүруі үшін осылай істеуіме тура келді. (160сөз) Ұйқысыз түн Осы сәлем Әзімбайды емексітіп, Тәкежанды да қатты қызықтырған. Бүгін Тәкежанды төсегінен шошытып, шоршытып тұрғызған және Оразбайға арашашы етіп, оны шыжық қып тұрған – осындай тұсау сөз. Оспан бұлардың тұзақтарын үзіп талқан етті. Дәл мұндай бұрқ етіп шыққан өрт үстінде Тәкежан құда бола алмайтын болып шықты. Жүз жылғы қарғы бау қаншалық ыстық жалынмен тартса да, бүгін Тәкежан қолына тимейді. Бірақ анық жаулық туды. Екі беттегі араздардың кімдер болатыны, отқа кімнің күймейтіні де анықталды. Тәкежан ауылының белге соққан жыландай болып, әзірше титығы құрып тұрғаны да мәлім. Бірақ осы бәле созыла берсе, Тәкежан мен Оразбайдың ұғысуы Тәкежан мен Абайдың ұғысуынан оңай екені де айқын болып қалды. Бұлардың жауы іштен де, сырттан да шеп қосып, тұтасар түрі бар. Жастар «Қоңырәулиеден» қайтқанда, бұндағы жаманшылықтың қарасы осылай болып, дауыл бұлтындай төніп келіп тұр екен. Тілесе де, тілемесе де Оспанның асығыс ашумен салған оты, енді елден бұрын Абайды шарпитынын барлық жастар айтыспай-ақ аңғарып отыр. Ұйқысыз, мазасыз ойлар қинаған Абайға Әйгерімнің құстөсегі тастай батады.Көп күрсініп, дөңбекшумен ұйқы қашырған Абай да бұл түнді көз ілмей өткізді. (167сөз) Күзгі салым Құнанбай Жидебайда отырған көп ауылдарға күзге салым соңында шұбыра ерген жүз қаралы нөкері бар, адуан айбары күндік жерден шашырап, күміс ер-тұрманы омырауына дейін төгіліп жарқ-жұрқ еткен ақ боз арғымақпен оралды. Басында алтын шілтерлі бекзадалар киетін шошақ төбелі ақ шұға қалпақ, үстіне нақ осындай түстес оюмен айқыш-ұйқыш етіп зерленген ақ түбіт шекпен, мойнына соның бәрінің сыртынан салбырата асырып дөңгелек күміс ақ табақша тағынып алыпты.Бұлар Қарқаралыдан сап түзеп шыққанда жаңа сайланған аға сұлтанға «қайырлы болсын» айтып тұс-тұстан ағылып кеп қосылып, тағы да ел шетінен еріксіз қиястап, көп қонақтап «құрмалдық, тасаттық» беріп жүріп алысқан саны мол қошеметшілер еді. Әлгі екі арада бауырдағы мал тұяғы шиырлай қоймаған тырбақ жоңышқалы,бетегелі көк жазыққа қатар-қатар бірнеше ақ шаңқан үйлер әп-сәтте тігіліп үлгеріпті. Алыстан қарағанда көкжиек бойы көмкерген жаңа бір орда, қауым қалашығы орнай қалған іспетті. Келген қонақтар топ-тобымен бөлініп, сыртта көп кідірмей, қаншасы болсын солардың ішіне лезде сүңгіп, жұтылып кетіп жатыр. Әр үйдің алдында иіріп әкеп, бата тілетіп сойылып жатқан малдан төңірек қан сасып кетті. (167сөз) жүктеу/скачать 303,15 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|