Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі Семей Мемлекеттік педагогикалық институты

Семей Мемлекеттік педагогикалық институты

Жаратылыстық ғылымдар факультеті

Экология химия және география пәндері кафедрасы

факультетінің

деканы _____Ибраева Л.С.

«____» ___________2012 ж.

«В5060800 - Экология» мамандығының

3 курс студенттеріне арналған

Семей қ.,

2012 ж.
Құрастырушы: экология химия және география пәндері

кафедрасының м-д.ғ.к., аға оқытушысы __________ Нуржуманова Ж.М.

Кафедра отырысында бекітілді: хаттама №11. 19.06. 2012 ж.

кафедра меңгерушісі, б.ғ.д., профессор ______________ Панин М.С.

Хаттама № 1 « 12 » 09 2012 ж.

Нуржуманова Жанат Мекешовна

Экология химия және география пәндері кафедрасының аға оқытушысы

Кафедраның орналасқан орны - № 3 оқу ғимараты, жаратылыстық ғылымдар факультеті

Аталуы: Жануарлар экологиясы

Кредит саны 3 (135 сағат)

Өтетін орны № 3 оқу ғимараты

Оқу жоспарынан көшірме

Курс	Семестр	Дәріс	Тәжірибелік сабақ	ОСӨЖ	СӨЖ	Жиыны	Бақылау формасы
3	5	30	15	22,5	67,5	135	емтихан

1. 
   1.3. Пререквизиттер:Анатомия, гистология, химия, биохимия, биология, генетика, физиология.
   

Жануарлар экологиясы – экологияның бір саласы. Бұл салада экожүйедегі популяцияның тіршілік ету заңдылықтары анықталып, жануарлардың қоршаған ортаға бейімделуі зерттеледі.

Оның негізгі мақсаты – адамның мұқтажына, талабына сәйкес үй хайуанаттарының тіршілік әрекеттерін зерттеп, олардың өнімділігін, өнімінің сапасын арттыру.

Жануарлар физиологиясы негізінде малдың қоректік заттар мен энергияға деген мұқтаждығы анықталып, нормативтер белгіленеді; төл өсіру мен малды күтіп-бағудың ғылыми негіздері ұсынылады; мал өсірудің тиімді жолдары анықталып (қолдан ұрықтандыру, ұрықты көшіру, т.б.) практикада әр түрлі техниканы қолдануға жол ашылады (мысалы, сауу қондырғылары); малды үйрету, машықтандыру негіздері анықталады; малдың жұқпайтын ауруларының себептері айқындалып, малдың өсуін жеделдететін түрлі биологиялық активті заттар – витаминдер, гормондар, тіндік қуаттандырғыш заттар қолданылады.

Жануарлар экологиясы – экологияның бір саласы. Бұл салада экожүйедегі популяцияның тіршілік ету заңдылықтары анықталып, жануарлардың қоршаған ортаға бейімделуі зерттеледі. Қоршаған ортада болып жатқан антропогендік факторлар жануарлар тіршілігін өзгертіп, тіпті кейбір түрлерінің жойылып кетуіне әкеледі. Қоршаған ортаға адамның тигізген іс-әрекетінің нәтижесінде, сондай-ақ технологиялық қалдықтар мен радиоактивтік заттардың, әр түрлі табиғатта болып жататын апаттардың әсерінен ауа, ландшафт құрамының бұзылуы, топырақтың ластануы – жануарлар әлемі мен өсімдіктер дүниесіне елеулі өзгерістер әкеледі.

сабақтарда студенттің іс-әрекетін рейтингілік бағалау:

Рейтинг –шкаласы

Тексеруформасы	Балдар
Күнделікті (сабаққа қатысуы): дәріс ПС	15 х 100 б. = 1500 балл 6 х 100 б. = 600 балл
Аралық( ОСӨЖ)	8 х 100=800
Үй( СӨЖ)	4 х 100=400
Барлығы	3300 балл

1.7 Курстың саясаты мен процедурасы пәнді оқыту барысында студенттерге келесі административтік талаптар қойылады ( бал бойынша):

Кешігу – 0,2

Аудиториядағы өзін ұстауы – 0,2 Жұмысты кеш тапсыру – 0,5

Сабақты босату – 1 Емтиханға қатыспауы – 40,0

1. 
   СИЛЛАБУСТЫҢ ТІЗІМІ МЕН МАЗМҰНЫ
   

2.1. Курстың тақырыптық жоспары

Барлығы (кредит): 2

Тақырыбы	Дәрістер	ПС	СОӨЖ	СӨЖ
«Жануарлар экологиясына» кіріспе. Жануарлар экологиясының міндеті мен мақсаты. Жануарлар экологиясының қысқаша тарихы. Жануарлардың әлемдегі және жердегі кәзіргі жағдайы.	2	1	2	5
Қоректену ең негізгі факторы. Жануарлардың бағдарлануы, тамақ табуы. Жануарларды қорекпен машықтандыруы. Жануарлардың қоректенуі.	3	2	2	5
Жалпы судың маңызы. Гидробионттың сумен-тұз алмасуы. Аэробионттың сумен-тұз алмасуы. Аэробионттың минералдармен қоректенуі.	2	2	2	5
Газалмастыру маңызы.Әртүрлі жануарлардың газалмасуы. Газалмасырудың өлшеу маңызы.	2	1	2	5
Жануарлар әлеміндегі сәуле қуатының әдісі	3	1	2	5
Орта температурасының әдісі. Пойкилотермді жануарлар. Гомойтермді жануарлар Мінез құлқы.	3	1	2	5
Ағын. Жел. Қысым.	2	1	1	5
Субстраттың жануарларға маңызы. Топырақ. Грунт су қоймасы. Қар жамылғысы. Мәнгілік суық және мұзды жамылғысы.	3	1	2	5
Биологиялық ритмнің ұғымы және жіктелуі. Түтастыққа климаттың беделі. Тәулік цыкл. Көпжылдық цикл.	2	1	2	5
Бағдарлануға жалпы түсінік. Иіс сезуі және сезуі. Жарық сезуі және көру. Дыбыс және сезу.	2	1	1	5
Популяция туралы ұғым. Популяцияның статистикалық көрсеткіші.	2	1	1	5
Өмір бейнесі және аймаққа құштарлығы. Жалғыздық және жалғызыдық өмір бейнесі. Үйірімен (отаршылдық және үйір) өмір бейнесі.	2	1	1,5	5
Түрлердін қоғамдастығы, қарым-қатынасы және жалпы түсінігі. Табиғаттың аймаққа қоғамдастығы. Қоректену және динамика қоғамдастығы.	2	1	2	7,5

2.2. Дәрістік сабақтар жоспары

Дәріс № 1«Жануарлар экологиясына» кіріспе

Мақсаты:Жануарлар экологиясының тарихының дамуымен танысу, жануарлар әлемінін горизонтальды және вертикальды жіктелуін қарастыру.

Жоспар:

1. Жануарлар экологиясы туралы түсінік, зерттеу обеъектісі мен пәні

2. Жануарлар экологиясының мәндеті мен мақсаты.

3. Жануарлар экологиясының қысқаша тарихы.

4. Жануарлардың әлемдегі және жердегі кәзіргі жағдайы.

Дәріс № 2 Қоректенуажануарлардың ең негізгі факторы.

Мақсаты: Жануардын қоректену маңызды типі және жануарлардың бағдарлануы, тамақ табуы.

Жоспар:

1.Қоректену ең негізгі факторы.

2. Жануарлардың бағдарлануы, тамақ табуы.

3. Жануарларды қорекпен машықтандыруы.

4.Жануарлардың қоректенуі.

Дәріс № 3Сумен-тұз алмасуы және жануарлардың минеральды қоректенуі.

Мақсаты:Жануарлар өміріндегі су туралы білімді тереңдету, гиро- және аэробионттың тұзды-су алмасуын өзгеше қарастыру.

Жоспар:

1. 
   Жалпы судың маңызы.
   
2. 
   Гидробионттың сумен-тұз алмасуы.
   
3. 
   Гидробионттың сумен-тұз алмасуы.
   
4. 
   Аэробионттың минералдармен қоректенуі.
   

Дәріс № 4 Әртүрлі жануарлардың газалмасуы.

Мақсаты:Әртүрлі жануарлардың газалмасуы маңызымен танысу.

Жоспар:

1. 
   Газалмастыру маңызы.
   
2. 
   Әртүрлі жануарлардың газалмасуы.
   
3. 
   Газалмасырудың өлшеу маңызы.
   

Дәріс № 5 Жануарлар әлеміндегі сәуле қуатының әдісі.

Мақсаты: Сәуле қуатының ықпалы және жануарлардың реакциясын білу.

Жоспар:

1. 
   Жануарлар әлеміндегі сәуле қуатының әдісі.
   

Дәріс № 6 Жануарлар өмірінежылу алмасу және орта температурасының әдісі.

Мақсаты: Әртүрлі жануарлардың жылу алмасуымен, оның маңызды типтерімен және мінездемесімен танысу.

Жоспар:Орта температурасының әдісі.

1. 
   Пойкилотермді жануарлар.
   
2. 
   Гомойтермді жануарлар.
   
3. 
   Мінез құлқы.
   

Дәріс № 7 Жануарлар өміріне қысым және орта қозғалысының маңызы.

Мақсаты:Ағының желдін ықпалы, жануарлар ағзасына қысымы.

Жоспар:

1. 
   Ағын.
   
2. 
   Жел.
   
3. 
   Қысым.
   

Дәріс № 8 Жануарлардың өміріне субстраттың маңызы.

Мақсаты: Жануарлардың өміріне субстраттардың маңызын анықтау.

Жоспар:

1. 
   Субстраттың жануарларға маңызы.
   
2. 
   Топырақ.
   
3. 
   Грунт су қоймасы.
   
4. 
   Қар жамылғысы.
   
5. 
   Мәнгілік суық және мұзды жамылғысы.
   

Дәріс № 9 Жануарлардың биоритмі.

Мақсаты: Табиғи үдеріс тірі бойдың биологиялық топтамаларын айыру, үйрену, тәулік және көпжылдық топтамалардын ықпалмен танысу.

Жоспар:

1. 
   Биологиялық ритмнің ұғымы және жіктелуі.
   
2. 
   Түтастыққа климаттың беделі.
   
3. 
   Тәулік цыкл.
   
4. 
   Көпжылдық цикл.
   

Дәріс № 10 Жануарларды бостандыққа бағыт қөрсету.

Мақсаты: Ықпал аяның бағдарлауының тетігі жануарлардың тәртібіне айқындау, ағзасезіміменоның негізгі атқаратын қызметтерін танысу көруді, есту қабілетін, иіс сезімі (обоняние), дәмді, түйсік сезімі (осязание).

Жоспар:

1. 
   Бағдарлануға жалпы түсінік.
   
2. 
   Иіс сезуі және сезуі.
   
3. 
   Жарық сезуі және көру.
   
4. 
   Дыбыс және сезу.
   

Дәріс № 11 Популяция құрамы.

Мақсаты: Популяцияның негізгі мінездемелерімен танысу; популяцияның өмірінің шарттары оның сандық мінездемелеріне деген әсер етуін анықтау.

Жоспар:

1. 
   Популяция туралы ұғым.
   
2. 
   Популяцияның статистикалық көрсеткіші.
   

Дәріс № 12 Өмір бейнесі және оның аймаққа құштарлығы.

Мақсаты: Жануарлардың өмірінің бейнесінің өзгешеліктерімен танысу, жануарлардың тәртібінін жеке, және топты өмірінің жеке отбасылық

бейнесін басты қарастыру және танысу.

Жоспар:

1. 
   Өмір бейнесі және аймаққа құштарлығы.
   
2. 
   Жалғыздық және жалғызыдық өмір бейнесі.
   
3. 
   Үйірімен (отаршылдық және үйір) өмір бейнесі.
   

Дәріс № 13 Қоректену және динамика қоғамдастығы.

Мақсаты: Түрлердің қоғамдастығының қарым-қатынасын өзгешеліктерін, оның ярустың таратушылық және азықтылық ерекшелігін қарастыру.

Жоспар:

1. 
   Түрлердін қоғамдастығы, қарым-қатынасы және жалпы түсінігі.
   
2. 
   Табиғаттың аймаққа қоғамдастығы.
   
3. 
   Қоректену және динамика қоғамдастығы.
   
4. 
   
   

Әдебиеттер:

Негізгі әдебиеттер:

1. 
   Балашов Ю.С. Паразито-хозяинные отношения членистоногих с наземными позвоночными. – Л., 1982 г.
   
2. 
   Бигон М., Харпер Дж., Таунсенд К. Экология особи, популяции, сообщества. Т.1,2. – М., 1989 г.
   
3. 
   Гиляров А.М. Популяционная экология. – М., 1990 г.
   
4. 
   Кашкаров Д.Н. Основы экологии животных. – Л., 1985 г.
   
5. 
   Макфедьен Э. Экология животных. – М., 1965 г.
   
6. 
   Наумов Н.П. Экология животных. – М.: Высшая школа, 1963 г.
   
7. 
   Новиков Г.А. Очерк истории экологии животных. – М., 1980 г.
   
8. 
   Шилов И.А. Физиологическая экология животных. – М., 1985 г.
   

жүктеу/скачать 165,23 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: