2.2.2. Жылыту қазандары
Қазандық қондырғы қазан агрегатынан және қосымша жабдықтардан
(газ және ауа құбырларынан, оттықтан, үрлеу құрылғысынан, т.б.) тұрады;
тұрғын үй, қоғамдық және өнеркәсіптік ғимараттардың және технология
тұтынушылардың (өнеркәсіптік мекемелер, т.б.) жылыту, желдету, ыстық
сумен қамтамасыз ету жүйелерін жылумен жабдықтауда қолданылады.
Қазан цехында, ЖЭО-нда әдетте бірнеше Қазандық қондырғылары
орнатылады. Бұл қазандар ортақ магистрал бойынша қоректендіріледі. Буды
ауық-ауық қыздырып тұратын қуатты қазандық қондырғы қазан-турбина
блог жүйесін түзеді. Қуатты қазандық қондырғының орнатылатын бөлмесінің
аумағы бірнеше мың м
3
, сағатына 4000 т-ға дейін бу өндіре алады.
Қазіргі кездегі, қазандық агрегаттардың түп тұлғасы болып, қарапайым
цилиндрлі қазандық құрылмасы жатады.
Қазандықтың, бастапқы типтерінде, өте көп елеулі кемшіліктері бар,
олар: төменгі ПӘК, өте көп металл жұмсалуы, көп көлемді су жұмсалуы, бу
өндіруі шектеулілігі, ірі өлшемділігі (габариттілігі) және т.б.
Қазандықтардың жетілдірілген құрылмалары, негізгі екі бағытта
жүруде. Әр бағыттағысы бетін қыздыру тенденциясы негізінде және
жылулық жұмысының күшейтілуін дамыту арқылы, ең соңында қазандықтың
бу өндіруін арттыру.
Тағы бір бағытының болуы, өзіне тән - ішкі бетін қыздыруда,
қазандықтағы ішкі су көлемінің орналасуы және ыстық газбен, ішкі жағын
жылыту деп, аталады. Басында, бір құбырлы ысытқыш, одан кейін, қос
құбырлы ысытқышты қазандық пайда болды, оның бетін қыздыру, цилиндрлі
қазандыққа қарағанда, бір немесе екі қыздырушы құбырдың, үлкен (900 мм
дейінгі) диаметрімен, қазандықтың барлық ұзындығынан өтуі есебінен,
елеулі түрде артты. Одан арғы, бетін қыздырудың табиғи дамуына,
қыздырушы құбырларды бөлшектеудегі, көп санды, майда колиберлі
(диаметрі 50... 100 мм) түтін жанар құбырлар, одан кейін әр түрлі
комбинациясы, сол және басқа қазандықтарды алып, тек қана, жоғарыдағы
мақсатқа жетудің жолдарын жүргізеді (Сур. 79).
Екінші, ең көп тарағанына - бастапқы құрылмаларының өзгеруімен,
сулы-құбырлы қазандық болды. Бұл құрылмаларының алынуы,
бастапқысының есебінен, газдың құбыр ішінде ағатын, майда ағыншалар
емес, тек су көлемі, яғни қазандық құрылмаларының, майда колиберлі құбыр
жүйесі түріндегісінің, шоғырлы жиылуымен, өзінің ұшымен қазандық
барабанына кіруі. Қазандық құрылмасының бастапқы түрі - үлкен диаметрлі,
аз санды құбырдың батареялы сұлбасы, қазандықтағы батареялар
жиынтығының мақсаты, сыртынан, ыстық газбен жылыту. Одан кейін
көлденең - су құбырлы қазандықта, көп санды көлденеңдеу орналасқан
(көкжиекке кемінде 12° бұрышпен), майда колиберлі құбырдың, өзінің
ұштарымен жазық камера қабырғасына кіреді. Соңғысы, қазандық
барабанының жоғарғы жағына, үлкен диаметрлі (1,5 дейінгі) болып
118
жалғасады. Шоғырлы құбыр, сумен толтырылып, сыртынан ыстық газбен
жылытылады.
a
- қарапайым цилиндрлі;
б
- ыстық құбырлы
;
в
- газды құбырлы; г -
батареялы; д - көлденең су құбырлы; е - тік су құбырлы; 1 - барабан; 2 -
оттық; 3 - желтартқыш тор; 4 - газ жүргізгіш; 5 - боров; 6 - құбырлар; 7 - бу
ысытқыш.
Сурет 79-Булы қазандықтардың даму сұлбалары
Одан ары қарай, тік су құбырлы қазандықтар жасалады, олардың
құбыры жоғарыда 90° дейінгі, бұрышпен орналасқан. Материалды ағын
қозғалысы (газ бен су), көлденең су құбырлы қазандық жүйесіне ұқсас.
Алғашқы, тік су құбырлы қазандықтардың құрылымы, тік құбырлы
және екі немесе төрт барабанды болған, олардың құбырлы ұштарымен,
барабан денесіне тікелей кірмейді, тек, арнаулы ауыр плиталардың тесілген
тесігіне кіреді. Бұл, сәтсіз мағынадағы қарапайымдық және құрылысының
мықты еместігі және сондықтан көп кешікпей, барабан қабырғасына
құбырдың радиалды кіргізілуін іске асыру үшін, құбырдың ұшын иілдіре, тік
су құбырлы қазандыққа толық өтуі болды.
119
Бұл құрылма тиімді болды, қарапайым, құбырдың термиялық ұзаруын
оңай қабылдайды және пайдалануға ыңғайлы.
Бұл жағдайда, қазандықтың жұмыс режимінде - қабыршық -
қаспақсыздығын қамтамасыз етуін, сонымен қатар, су дайындау
техникасының дамуы мүмкіндігін туғызады.
Кейіннен, қос барабанды қазандық агрегаттарды, өте дамыған жанғыш
экранды және сулы үнемдегіштерді шығара бастады да, олардың тиімділігін
газбен алмастырып, екіншісін газ жүргізгіш бойынша, шоғырлы қайнатушы
құбырлы, үш барабанды қазандық агрегаттарды шығарады. Үш
барабандыдан, қос барабандыға көшуінен, қазандық агрегаттардың меншікті
метал шығынын, едәуір, кемітуге мүмкіндік туғызды. (Сур. 80).
1 - бу қыздырғыш; 2 - сулы үнемдегіш; 3 - ауа жылытқыш; 4 – жағушы
экрандар; 5 - шоғырлы қайнатушы құбырлар; 6 - барабан.
Сурет 80-Экранды су құбырлы қазандық агрегаттардың жүйелі даму
сұлбасы
Тым жетілген барабанды қазандық агрегаттарда, шоғырлы-қайнатушы
құбыр болмайды, ал негізгі бу жасаушы беті, жағушы экран болады. Қазіргі
кездегі, шығарылатын орташа және үлкен қуатты барабанды агрегаттарда,
осы сүлбе сақталған.
Қазіргі
кезде
кеңінен
қолданылатын
газбен
жылыту
қазандары
-
отынның жануы кезінде пайда болатын энергияны салқындатқышқа беретін
құрылғылар. Қазандықты жылу жүйесінің жүрегі және пәтерлер мен
коттедждерді жылытуға арналған негізгі құрал деп атауға болады. Жылыту
қазандықтарының бірнеше түрлері бар, бірақ газ — ең көп таралған, өйткені
олар жағдай жасаудың сенімді және үнемді әдісі болып табылады.
120
Газ жабдықтарының артықшылықтары мен кемшіліктері газ
қазандықтары газ құбыры тартылған жерде қолданылатын ең танымал
жабдық болып саналады.
Газ жылыту қондырғыларының артықшылықтары:
газ жылыту қазандығы әсерлі мөлшердегі нысандар мен бөлмелерді
жылытуға мүмкіндік береді;
газ қазандықтарының пайдалы қызмет коэффициенті өте жоғары, ал
отын бағасы төмен, сонымен қатар, қазандық тұтынғаннан әлдеқайда көп
энергия береді;
жалынды бақылаудың қажеті жоқ, газ қондырғыға үздіксіз беріледі.
Егер қандай да бір себептермен жалын сөніп қалса, датчик бұл туралы электр
тұтату жүйесіне дереу хабарлайды және ұшқын беру оттықты қайтадан
қосады;
газ қазандықтарын пайдалану оңай, тиімділігі жоғары және ұзақ қызмет
мерзіміне есептелген.
Жергілікті жылыту жүйелерінде орналастыру түрі бойынша олар
қабырғалы және еденді болып бөлінеді. Қабырғадағы газ қазандықтары жылу
техникасының бұл түрі жақында пайда болды. Қабырғаға арналған газ
жылыту қазандығы мини-қазандық деп те аталады. Бұл кездейсоқ емес:
шағын корпуста жылу алмастырғыш, қыздырғыш және басқару құрылғысы
ғана емес, сонымен қатар айналым сорғылары, қауіпсіздік жүйесі, кеңейту
ыдысы, термометр, манометр және басқа компоненттер де бар.
Бұл қазандықтар барлық озық технологияларды қабылдағанына
қарамастан, олардың құны едендік әріптестермен салыстырғанда әлдеқайда
төмен. Тағы бір маңызды артықшылығы - орнатудың қарапайымдылығы.
Көптеген сатып алушылар орнатудың ыңғайлылығы тек монтажшыларды
қызықтыруы керек сипаттама деп санайды. Бұл үлкен қате түсінік. Өйткені,
бөлек орнатылған компоненттері бар қазандықты орнату үшін төлеуге тура
келетін сома айтарлықтай болады. Ықшамдылық, газ қазандығын интерьерге
органикалық түрде енгізу мүмкіндігі-қабырға қондырғыларының тағы бір
артықшылығы.
Достарыңызбен бөлісу: |