Ќазаќстан Республикасыныѕ Білім жјне єылым министірлігі
жүктеу/скачать 1,38 Mb.
|
Isaeva.Etnoped-2012
- Бұл бет үшін навигация:
- 17-лекция. Тақырыбы:1930 – 1970 жж педагогикалық ойдың дамуы. Жоспары
- Лекция мақсаты
- Лекция мәтіні(қысқаша)
| Бақылау сұрақтары:
1.А.Байтұрсыновтың өмірі мен қызметі және ағартушылық ой -пікірлері. 3. А.Байтұрсыновтың мұғалім кадрларын даярлауға қосқан үлесі.ата 17-лекция. Тақырыбы:1930 – 1970 жж педагогикалық ойдың дамуы. Жоспары: 1. 1930 – 1970 жж Қазақстанда ұлттық педагогиканың дамуы. 2. Ә. Сыдықов, Ш.Әлжанов, Ә.Сенбаев, Т.Тәжібаев және Қ.Бержановтардың педагогикалық көзқарастары. Лекция мақсаты: 1930 – 1970 жж Қазақстанда ұлттық педагогиканың дамуына үлес қосқан ғалымдардың педагогикалық көзқарастары жөнінде түсінік беру. Лекция мәтіні(қысқаша): 30- жылдардың басында кеңестік Ресейде педология ғылымы өріс алды. Педология гректің ( педос – бала, логос – оқыту) бала туралы ғылым деген сөзінен шықты. Педология ғылымының пайда болуы бала психологиясы мен педагогикасына терең бойлауға байланысты. Бұл туралы ойлар өткен ғасырдың 20- жылдарында Бастыс Европада С.Холл, Дж.Болдуин, Э.Мейман, В.Прейер т.б. ал Ресейде В.М.Вахтерев, Г.И.Россолимо, А.П.Нечаев т.б. еңбектерінде жарық көрді. Мектептің жойылуы жөнінде педологтардың көзқарастарын әшкерелеуге арналған ВКП орталық Комитетінің 1931ж 3 қыркүйектегі қаулысында бұл көзқарас қатаң сынға алынды. Баланы тәрбиелеудегі тектілік мәселесін ғылыми негізсіз леп қарап, қоғамдық тәрбиеге, тәрбиедегі ортаның рөліне баса көңіл бөлінді. 1993 жылы «Мектеп оқуллықтары туралы » Бүкілодақтық Орталық партия комитеті арнаулы қаулы қабылдады. Партияның Орталық комитеті 1936 жылы шілдеде «Оқу - ағарту Халық комиссарияты жүйесіндегі педологиялық бұрмалаушылықтар туралы» атты арнаулы қаулы қабылдап, онда «өзгермейтін орта мен нәсіл қуушылықтың негізінде биологиялық және әлеуметтік әсермен келешегінің алдын ала белгіленіп қойылуы туралы педологияның негізгі заңдары марксизмге жат, реакциялық заң» деп табылды. Шын мәсінсінде, тәрбие ісінде қоғамдық ортаның белгілі рөл атқаратынын мойындай отырып, ақыл – естің дамуы тұқым қуалаушылыққа байланысты екенін бүгінде медицина, педагогика ғылымдары толық дәлелдеп отыр. Мысалы, анаша тартушы, маскүнем әке-шешелерден ақыл –есі кемтар балалардың дүниеге келетіні ғылыми дәлелденген факт. Ал, оларды қалай тәрбиелесе де, ақыл - есі дұрыс адамдармен бірдей дамуы мүмкін емес. Олай болса, 1930жылдардағы педологтардың теориясында ғылыми қателіктер орын алмағаны байқалады. Ұлт мектептеріінде оқитын балдар үшін латын алфавитінен орыс алфавитінен орыс алфавитіне ауысудың да прогресшіл зор мәні болды. Бұл олардың орыс тілін меңгеруін жеңілдетті. Ұлт мектептірінің тарихы мен оқу –тәрбие ісінің проблемалы мәселелерін зерттеу ісімен айналысушы Ш.Әлжанов, Ә.Сыдықов, Ш.Қоқымбаев, Ә.Сембаев,Т.Тәжібаев, Қ.Бержанов сынды ондаған ғылым доктарлары мен профессорлар шықты. Олар Қазақстан мектепрі мен оқу –ағвариту істерінің тарихын, әлемдік ипедагогика классиктері: Ж.Ж.Руссо, Я.А.Коменский, М.В.Ломоносов, И.Т.Песталоцци, К.Д.Ушинский, сондай –ақ Қазақтың ойшыл –ағартушылары: Ы.Алтынсарин, А.Құнанбаевтардың педагогикалық ой –пікірлері туралы монографиялық зерттеу еңбектерін жазды. Олардың кейбірі КСРО халықтарының мектеп ісі мен педагогиканың тарихын баяндайтын оқу құралдарына енгізілді. 1933 ж ашылған Педагогика ғылымдары ғылыми –зертеу институтының Қазақстанда педагогика ғылымын дамытуға қосқан үлесі ерекше. Бұл институт 70 жылдам астам уақыт ішінде республикадағы ұлт мектептері мен балабақшаларына бағдарламалар мен оқу –әдістемелік құралдар комплексін жасау ісімен айналысуда. 1930- 1970 жж арасында педагогикалық институттар мен иниверситеттерде педагогика және психология кафедралары ашылып, педагогикалық ғылыми – зерттеу істерімен айналыса бастады. Қазақстанда педагогика ғылымын дамытуға «Қазақстан мектебі», «Бастауыш мектеп», «Қазақ тілі және әдебиеті», «Отбасы және балабақша», «орыс тілі», «Қазақстан тарихы», «Ұлағат» жерналдары да елеулі үлес қосып келеді. 1930- 1970 жж арасында Қазақстанда ұлттық педагоиканы кеңестік саясатқа бейімдей жазған бірнеше монографиялық еңбектер жарық көрді. Оның бастылары Ш.Әлжанов пен Ә.Сыдықовтың «маркстік педагогика жөнідегі хрестоматия», «Ы.Алтынсариннің педагогикалық идеялары мен ағартушылық қызметі», Ш.Әлжановтың «Оқу кітабы – коммунистік тәрбие берудің үлкен құралы», «Абайдың педагогика туралы көзқарасы», Ә.Сембаевтың «Қазақстанда кеңестік мектептің даму тарихы», Т.Тәжіюаевтың «Жалпы психология», «Абайдың психологиялық және педагогикалық көзқарасы», Қ.Жарықбаевтың «ХІХғ 2 жартысындағы педагогиукалық ойлар», Қ.Бержановтың «халық ағарту саласындағы орыс –қазақ ынтымағы», Қ.Бержанов пен с.Мусиннің «Педагогика тарихы» атты оқулығы т.б. ондаған көлемді еңбектер. Ұлттық тәрбие таңғылымдарынан қол үзгеніне қарамастан, 1930 – 1970 жж арасында педагогика ғылымы қалыптасып, дамуға толық мүмкіндік алды. жүктеу/скачать 1,38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|