Қазақстан республикасының денсаулық сактау министірлігі с. Ж. Асфендияров атындағЫ

V ТАРАУ. ТРАНСМИССИВТІ ЖӘНЕ ГЕМОКОНТАКТЫ ИНФЕКЦИЯЛАР

жүктеу/скачать 4,97 Mb. бет 171/251 Дата 12.09.2022 өлшемі 4,97 Mb. #149297

Бұл бет үшін навигация:

• Анықтамасы.
• Тақырыптың маңыздылығы.
• Тарихи мәліметтері.
• Этиологиясы.
• Эпидемиологиясы.

V ТАРАУ. ТРАНСМИССИВТІ ЖӘНЕ ГЕМОКОНТАКТЫ ИНФЕКЦИЯЛАР Эпидемиялық бөртпе сүзегі және Брилль-Цинссер ауруы Синонимдері: битті бөртпе сүзегі, әскер сүзегі, аштық сүзегі, европалық сүзегі, түрме қызбасы. Анықтамасы. Эпидемиялық бөртпе сүзегі – Rickettsia prowazekii қоздырғышымен шақыралатын, жайылмалы пантромбоваскулитпен, циклдік ағымымен, қызбамен, розеолезді-петехиальды бөртпемен, жүйке және жүрек-қан тамыр жүйелерінің зақымдануымен сипатталатын жедел жұқпалы ауру. Тақырыптың маңыздылығы. Бұрын бұл ауру әлемнің барлық елдерінде тіркелген. Бөртпе сүзегі әсіресе соғыс кездерінде қатты өршіген. Қазіргі кезде эпидемиялық бөртпе сүзек тұрақты түрде Африка және Латын Америкада кездеседі. Еуропада, Солтүстік Америкада, бұрынғы Совет Одағының құрамында болған республикаларда Брилль ауруы кездеседі. Қазіргі жағдайда 40 жасқа дейін адамдарда ауруға қарсы иммунитет жоқ, себебі бұл адамдар ауру қоздырғышымен кездескен жоқ. Сондықтан, аурудың қоздырғышын бактериологиялық қару ретінде қолданса ауру эпидемия түрінде таралады. Тарихи мәліметтері. Бөртпе сүзегін дербес нозологиялық түрге алғаш рет орыс дәрігерлері Я.Щировский (1811 ж.), Я.Говоров (1812 ж.) және И.Франк (1855 ж.) бөлген. Бөртпе сүзегін жұқтырудағы биттің рөлін тұңғыш рет Н.Ф.Гамалея 1909 ж. анықтаған. Ал бөртпе сүзегінің қанға жұғуын өзіне-өзі тәжірибе жасау арқылы О.О.Мочутковский дәлелдеген берген. Этиологиясы. Аурудың қоздырғышы Rickettsia prowazekii - майда, қозғалмайтын спора мен капсула түзбейтін плеоморфты микроорганизм. Грам - теріс, Романовский-Гимзе, П.Ф. Здродовский және Морозов бойынша күмістеу әдісімен боялады. Гемолизин және эндотоксин бөледі. Термостабильды соматикалық антиген және термолабильды түрге тән антигені бар. Адам организмінде эндотелиальды және мезотелиальды жасушалардың цитоплазмасында, тышқанның өкпесінде, тауық эмбрионында және тоқыма дақылдарында өмір сүреді. Төменгі температурада және кепкен күйінде биттің нәжісінде ұзақ сақталады. Қыздыруға және дезинфекциялаушы заттардың жәй концентрацияларына сезімтал. Антибиотиктерге жоғары сезімтал (тетрациклин, левомицетин, эритромицин, рифампицин). Эпидемиологиясы. Эпидемиялық бөртпе сүзек эпидемиялық таралуға бейім антропонозды трансмиссивті риккетсиоз. 1. Аурудың көзі мен инфекция резервуары - эпидемиялық бөртпе сүзегімен ауыратын науқас адам, Брилль ауруының риккетсиемия кезеңіндегі науқас адам. Аурудың жұқтыру қауіпі инкубациялық кезеңнің соңғы 1-2 күнінен бастап, қызба кезеңінде және апирексия кезеңінің алғашқы 2 күні бойынша сақталады. 2. Жұғу механизмі – трансмиссивті. Риккетсия тасымалдаушысы – негізінен киім биті, сирек баста болатын биттер. Биттер инфицирленген қанды сорғаннан соң 4-5 күннен кейін немесе тіршілік ету барысында (14-17 күн) нәжісімен риккетсияларды бөліп шығарады. Бит адамды шаққанда сілекей арқылы қышу сезімін шақыратын фермент бөледі. Адам бит тістеген терісін қасығанда олардың нәжісін терісіне енгізеді. Риккетсиялармен инфицирленген битті теріге езгенде немесе жарақаттанбаған теріге инфицирленген жәндіктердің экскрементін жаққанда жұқтырады. Сирек инфицирленген материал көздің коньюнктивасына немесе тыныс жолдарына түскенде (лабораториялық жағдайда) жұқтырады. 3. Қабылдаушы макроорганизм. Барлық жас тобындағы адамдар бөртпе сүзегін қабылдауы жоғары. Ауру қыс-көктем мезгілінде өршиді, оған әкелетін қолайлы жағдайлар, адамдардың көп топталуы, витаминдердің жетіспеушілігі және адамның денесі мен киімі арасында биттің дамуына қолайлы оптимальды температуралық жағдайдың туындауы. жүктеу/скачать 4,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу: