Ќазаќстан республикасыныњ



бет88/128
Дата20.06.2020
өлшемі1,98 Mb.
#74127
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   128
Байланысты:
касипкерлик
Глоссарий
ПП = S Пi (1- Нст) = {

i=1


k

S (ц j – sпр j )*P j +

j=1



m

S (ц l – s l )*P l – Kp*Ikp+

l=1


n

S (цd – s d )*P d +

d=1


r

Sfsпр f )*P f }(1- Нст),

f=1



мұндағы j – енгізу сатысындағы өнім түрі

k – енгізу сатысындағы өнім түрлерінің саны

ц j –j – түріндегі өнім бірлігінің бағасы

sпр j j – түріндегі өнім бірлігіне жұмсалатын тікелей шығындар

P j j – түріндегі өнімді өткізу көлемі

l – өсу сатысындағы өнім түрі

m – өсу сатысындағы өнім түрлерінің саны

ц l – l – түріндегі өнім бірлігінің бағасы

s ll – түріндегі өнім бірлігіне жұмсалатын толық шығындар

P l l – түріндегі өнімді өткізу көлемі

Kp – өндірісті дамытуға алынған несие сомасы

Ikp есеп-айрысу кезіндегі несие бойынша пайыздық ставка

d – нарықтың толуы мен кемелденуі сатысындағы өнім түрі

n – нарықтың толуы мен кемелденуі сатысындағы өнім түрлерінің саны;

ц d –d –түріндегі өнім бірлігінің бағасы

s dd –түріндегі өнім бірлігіне жұмсалған толық шығындар

P d d –түріндегі өнімді өткізу көлемі

f – төмендеу сатысындағы өнім түрі

r – төмендеу сатысындағы өнім түрлерінің саны

ц f –f –түріндегі өнім бірлігінің бағасы

sпр f f –түріндегі өнім бірлігіне жұмсалған тікелей шығындар

P f - f –түріндегі өнімді өткізу көлемі

Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар:

  1. Кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін бағалауға деген вариантты тәсілдің мәні неде?

  2. «Тиімді» және «тиімділік» түсініктерінің ерекшеліктері неде?

  3. «Нәтиже» және «мақсат» түсініктерінің байланысы неде?

  4. Кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін бағалаудың негізгі қағидаларын атап өтіңіз.

  5. Өнімнің өмірлік циклының сатыларын сипаттап беріңіз.

  6. Кәсіпорын имиджінің көрсеткіші немен сипатталады?

  7. Кәсіпкерлік қызмет көрсету концепциясы деп нені айтады?

  8. "Бенчмаркинг" түсінігіне сипаттама беріңіз.

  9. Кәсіпкерліктің тиімділігін бақылау жүйесін сипаттап беріңіз.

  10. Кәсіпорынның өндірістік-шаруашылық қызметі қандай көрсеткіштермен сипатталады?



КӘСІПКЕРЛІКТІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ ЖӘНЕ ОНЫҢ ИНФРАҚҰРЫЛЫМЫ

13 - тақырып:


13.1 КӘСІПКЕРЛІКТІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУДЫҢ МӘНІ ЖӘНЕ ҚАЖЕТТІЛІГІ
Қазақстан республикасындағы кәсіпкерлікті дамытуды мемлекеттік тұрғыдан қолдауға ерекше көңіл бөлініп келеді. Бұл тұрғыдан алғанда мемлекет тарапынан қабылданатын іс-шаралардың негізгі мақсаты кәсіпкерліктің дамуы үшін құқықтық және экономикалық жағдайларды қалыптастыру, кәсіпорындардың тұрақты дамуы мен қызмет жасауына қолайлы әріптестік қатынастарды орнату, бәсекелік ортаны қорғау, қабылданатын экономикалық шешімдердің кәсіпкерліктің дамуына ықпал жасау тұрғысынан жүргізілуін қадағалау т.б.

Мемлекеттік қолдаудың негізгі бағыттары, нысандары, масштабтары республикадағы кәсіпкерліктің даму аясында пайда болатын экономикалық және әлеуметтік мәселелердің сипаты мен өзектілігімен анықталады.



Қазақстандағы кәсіпкерліктің қалыптасуы мен дамуы оны қолдау мен дамытудың мемлекеттік бағдарламаларында қарастырылған. Алғаш рет бұл мәселелер 1990 жылы қабылданған Қазақстан Республикасының «Қазақ КСР – дағы шаруашылық қызметтің еркіндігі мен кәсіпкерліктің дамуы туралы» Заңында көрініс тапты. 1992 жылы кәсіпкерлік қызмет нәтижесінде пайда болатын мәселелерді шешу мақсатында «Кәсіпкерлікті қорғау мен қолдау туралы» Заң қабылданды. 1992 мен 2010 жылдар аралықтарында 1992-1994 ж.ж, 1994-1996ж.ж, 1996-1998 ж.ж, 1999-2000 ж.ж, 2001-2003 ж.ж, 2004-2006 ж.ж, 2007-2009 және т.б. жылдарға арналған Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлікті Мемлекеттік қолдау мен дамыту бағдарламалары мен іс-шаралар жүйесі жүзеге асырылды.

Мемлекет тарапынан кәсіпкерлікті қалыптастыру мен дамытудағы іс-шаралар негізінде келесідей жағымды өзгерістерді атауға болады:

- несиелер алу үшін жеңілдік беретін жағдайлар жасау;

- екінші деңгейдегі барлық банктермен шағын кәсіпкерлік субъектілерін несиелендірудің минималды мөлшерін орнату (банктің негізгі қарызынан 10% төмен емес деңгейде);

- өндірістік объектілер мен алаңдарды, кеңсе орындарын сатып алуда оның құнын белгілі бір уақыт аралығында бөліп төлеу, сонымен қатар оларды жалға беру немесе сенімді басқаруға беру бойынша заңнамалық жеңілдіктер беру;

- қызметтердің түрлерін анықтау, атап айтқанда импортты алмастыратын халық тұтынатын тауарларды өндіретін кәсіпорындарды құру мен жұмыс істеп тұрғандарын дамыту және агроөнеркәсіптік кешен өнімдерін тереңдетіп өңдеу бойынша өндірістік жүйені дамыту;

-жеке кәсіпкерлер мен жеке кәсіпорындарды құру мен тіркеу. Сонымен қатар екінші деңгейлі банктерде олардың есепшотын ашу процедураларын жеңілдету;

- бақылаушы және инспекциялық мемлекеттік органдар санын және олармен көрсетілетін ақылы қызметтер санын қысқарту.

«Қазақстан - 2030» Стратегиясы, «Қазақстан Республикасының 2010-2014 жылдарға арналған үдемелі индустриялды-инновациялық дамуының мемлекеттік бағдарламасында», «Бизнсетің Жол картасы -2020» Қазақстан экономикасын дамытудағы кәсіпкерлік аяны ары қарай күшейтудің негізгі бағыттары анықталған. Бұл тұрғыда басты мақсат – индустриалды-инновациялық және технологиялық даму негізінде ұлттық экономиканы әртараптандыруды жүзеге асыруға жетекші рөл берілген. Сондықтан да Қазақстанның ұлттық экономикасының құрылымдық аясын жақсарту, салааралық және аймақтық деңгейде кәсіпкерліктің атқаратын қызмет аясын кеңейту мақсаттары белгіленген.

Кәсіпкерлікті дамыту басымдықтары жүргізілетін құрылымдық, өнеркәсіптік және сыртқы экономикалық саясаттарға сай болуы керек және олар аймақтық саясаттың негізгі бағыттарымен байланыстырыла отырып жүргізіледі. Жүргізілетін үрдістердің тұрақты болуын ескере отырып, кәсіпкерлікті дамыту үшін оның қызмет етуінің ең тиімді салаларын дамыту көзделген. Оларға мыналар жатады:

- жергілікті өндірістік және өзіндік нарықтық жүйесі бар салалар;

- өнімнің көп ассортиментін шығару мен өзгермелі сұранысқа бағытталған салалар;

- монополиялық үстемдігі жоқ салалар, яғни өнім номенклатурасы тұрақсыз болатын және технологиялары жетілмеген, даму сатысындағы салалар.

Кәсіпкерліктің дамуына, кәсіпорындардың қуатты, экономикалық құрылымдардың өндірістік желілеріне интеграциялық кірігуі септігін тигізеді. Бұл жағдайда мәселені шешуде, ерекше рөлді қаржы – өндірістік топтар атқара алады. Мұндай интеграцияның ұйымдастырушылық нысандары алуан түрлі: лизинг, франчайзинг, белгілі бір қаржылық кепілдер бойынша қосалқы бөлшектерді тасымалдауға деген ұзақмерзімді контрактілер; трастты операциялар; несиелік міндеттемелермен (қарыздармен) төлемдерді және т.б. қосқандағы өзара талаптарды есепке алудың вексельді және басқа да нысандары. Өнеркәсіптік кәсіпорынды ұйымдастырудың мұндай нұсқасының артықшылығы болып кәсіпкерлік үшін кепілдендірілген өткізу нарықтарын, әсіресе қаржы өндірістік топтардың экспорттық нарыққа қарқынды түрде шыққандағы болып табылады.

Қаржы-өндірістік топтар бір құрылымда экономикалық қызметтің бірнеше деңгейлерінің бірқатар объектілері мен субъектілерін біріктіреді. Ол ұдайы өндірісті және қаржылық, өндірістік және тауарлық капиталдардың айналымын, олардың жинақталуын, шоғырлануы мен жалпы ел экономикасы мен өнеркәсіптік сектордың басым бағыттарын тұрлаулы түрде инвестициялауды жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

Кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың жоғарыда аталған нысандарын пайдалана отырып, кәсіпорындардың қызметіне мемлекеттің әсер етуі (тікелей және жанама) мен мемлекеттік әсер етудің (ұйымдастырушылық-құрылымдық, қаржы-салықтық және мүліктік) функционалды бағыттарына қарай топтастырылған біртұтас жүйені ұсынуға болады.

Кәсіпорындарды қолдаудың тікелей нысандары келесідей критерийлер бойынша бөлінуі керек: шағын кәсіпкерліктің дамуы үшін жалпы жағдайларды қамтамасыз ететін инфрақұрылым элементтері мен басқа да шаруашылық субъектілердің қатысуының тікелей болуы. Мысалы, шағын кәсіпорындарға тікелей салықтық жеңілдік беру Олардың болашақтағы инвестициялық жобаларын жеңілдікпен қаржыландыру үшін бюджеттік қаражаттардың бөлінуі, шағын кәсіпорындарға тегін пайдалануға немесе жеңілдікпен жалға алуға мемлекеттік алаңдарды ұсыну және т. б.

Кәсіпорындарды мемлекеттік қолдаудың қосымша нысандарын жанама түрде – ірі және орташа өнеркәсіптік компанияларды, банктерді, сақтандыру фирмаларын, қоғамдық (сауда-өнеркәсіптік палаталар, кәсіподақтар және т.б.) және халықаралық ұйымдарды ынталандыру арқылы жүргізу қажет. Сонымен қатар кәсіпкерлікті дамытудың жалпы жағдайларын (оқу орталықтары, бизнес-инкубаторлар, технопарктер, лизингтік, консалтингтік және аудиторлық фирмалар және т.б) қамтамасыз ететін шағын кәсіпкерлік инфрақұрылым элементтерін іске қосу арқылы да жүзеге асырылады. Сонымен қатар, кәсіпкерліктің дамуының жоғары деңгейін сыйақылау ретінде, аймақтар мен жергілікті өкілдік органдарына субвенциялар мен дотацияларды бөлу ретіндегі мемлекеттік қолдау нысандарын да жатқызуға болады.

Жанама көмектің мысалы ретінде, ірі кәсіпорындарға тапсырыстар беру, ал ол өз кезегінде шағын кәсіпкерлік нысанға тапсырыстың белгілі бір мөлшерін орналастыруы болып табылады.

Аталған топтастыру, кәсіпкерлікті қолдаудың жалпы мемлекеттік және аймақтық бағдарламаларының міндеттерін шешу тетіктерін таңдау кезінде қолданылуы мүмкін.



Кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың нысандарын біріктіретін жоғарыда аталған топтарды құрамдастыру, кәсіпорындардың қызметін жоспарлауға билік органдарының әсер етуінің көптеген нысандарын тәжірибелік тұрғыдан синтездеу мен терең түрде талдауды қажет ететін міндеттерді шешуге мүмкіндік береді.
13.2 КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ИНФРАҚҰРЫЛЫМЫ
Экономикалық қатынастарды ұтымды түрде дамытудың қажетті шарттарының бірі нарыққа бейімделген инфрақұрылымды қалыптастыру болып табылады.

Кәсіпкерлік қызметті инфрақұрылымдық қамтамасыз ету түсінігінің құраушылары:

  • өндірістік инфрақұрылым;

  • әлеуметтік инфрақұрылым;

  • институционалды инфрақұрылым;

  • ақпараттық инфрақұрылым;

  • экологиялық инфрақұрылым (37-сурет).


36-сурет. Кәсіпкерлік қызметті инфрақұрылымдық жүйемен қамтамасыз етудің блок-сызбасы

Инфрақұрылымды дұрыс басқаруға кәсіпорын немесе ұйым жұмысының жалпы табысы, жалпы өнеркәсіптік шығындардағы инфрақұрылымға деген шығындардың үлес салмағы, инженерлік жүйелер мен құрал-жабдықтың жағдайы, оларға қызмет көрсетуге жұмсалған шығындар, инфрақұрылымды жақсарту үшін арнаулы қордың болуына байланысты болады. Кәсіпкерлік, жүйе құраушы рөлді атқара отырып, барлық экономикалық құрылымға, салааралық, салалық және аймақтық кешендерге өз әсерін тигізеді.

Кәсіпкерлік инфрақұрылым экономикалық жүйеде ерекше рөль атқарады. Өйткені тарихи және логикалық тұрғыдан еңбек үрдісінің функцияларын негізгі және қосалқы деп бөлу барысында пайда болады, ал ары қарай инфрақұрылымдық салалардың пайда болуына тікелей әсер етеді.

Кәсіпкерлік қызметті жүйелеу нәтижесінде, әртүрлі әдістемелік тәсілдерді пайдалана отырып, оларды бірегей құрылымдық сызбаға жинақтауға болады (37-сурет). Бұл жағдай кәсіпкерлік қызметтік теориялық, әдістемелік негіздерін ескере отырып, оны қалыптастыру мен дамытуға мүмкіндік береді.





37-сурет. Кәсіпкерлік инфрақұрылымның қағидалары мен тәсілдердің құрылымдық сызбасы

Кәсіпкерлік инфрақұрылымды зерделеу, оның инфрақұрылымын қамтамасыз етуде ұлттық және аймақтық ерекшеліктерді ескеріп, қажетті іс – шараларды жүргізуге, құрал-жабдықтарды жасап шығаруға мүмкіндік береді.Өз кезегінде ол аймақтың, қаланың, ауданның, әлеуметтік – экономикалық дамуына үлкен әсер етеді (39 - сурет).





39-сурет. Кәсіпкерлік қызметті инфрақұрылым жүйесімен қамтамасыз етудің негіздері

Кәсіпкерлік қызметті қолдаудың тиімді шешімдерінің бірі мемлекеттің, аймақтың және жергілікті жердің өзін – өзі билеу органдарының кәсіпкерлік инфрақұрылымын құруға және дамытуға белсене араласуы болып табылады. Өз кезегінде бұл үрдіс жергілікті, аймақтық және ұлттық экономиканың тиімділігін арттыруға әсер етеді (39 - сурет).




39-сурет. Мемлекеттің кәсіпкерліктің дамуына әсері
Кәсіпкерліктің тиімді қызмет етуі тек қана оның ғана емес, сонымен қатар ол қарым – қатынас жасайтын басқа да ұйымдардың өзара үйлесімді дамуына байланысты. Олардың өзара байланысы нарықтық инфрақұрылым арналары мен элементтері арқылы қамтамасыз етіледі. Демек, әлеуметтік және экономикалық қатынастардың үйлесуіне бағытталған қоғамдағы сапалық өзгерістер біршама дәрежеде нарықтық инфрақұрылымның дамуына байланысты болады. Сондықтан барлық инфрақұрылымдық кешен мен оның құраушыларының қалыптасуының ішкі байланыстарын, дамуына әсер ететін факторларын жүйелі түрде зерттеуді қажет етеді.

Кәсіпкерліктің инфрақұрылымы оны қалыптастыратын жиынтық элементтерімен біріге отырып, нарықта бәсекеқабілеттілігін арттыру мақсатында шаруашылық жүргізу субъектілерінің қызметі мен сыртқы ортаның әсер етуінің алуан түрлілігін ескере отырып, бизнестің өсіп бара жатқан транзакциялық шығындарын азайтудың пәрменді механизмін пайдалану қажет.

Осы тұрғыдан алғанда, шағын және орта кәсіпкерліктің қалыптасуына әсер ететін жүйелік құраушы факторлар оның қызметінің сыртқы және ішкі ортасының жиынтығымен анықталады (40-сурет).




40-сурет. Шағын және орта кәсіпкерліктің сыртқы және ішкі ортасының базалық элементтері
Шағын және орта кәсіпкерлік аясындағы мемлекеттік саясатты жасау мен жүзеге асыру тізбегін нақты түрде пайдаланған кәсіпкерлікті қолдау мен дамытудың толыққанды, көпдеңгейлі инфрақұрылымының қалыптасуы мен дамуын қамтамасыз етеді.
13.3 КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТ ИНФРАҚҰРЫЛЫМЫНЫҢ ИНСТИТУТТАРЫ. ШАҒЫН БИЗНЕС ОРТАЛЫҚТАРЫНЫҢ ҚҰРЫЛУЫ МЕН ҚАЛЫПТАСУЫ

Кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымы жеке кәсіпкерлік қызметті құрудың, қызмет етуі мен дамуының қолайлы жағдайларын қамтамасыз ететін ұйымдар кешенін сипаттайды. .

Қазақстан Республикасында мұндай ұйымдарға мыналарды жатқызуға болады:

  • мемлекеттік ұйымдар мен мемлекет ынтасымен құрылған ұйымдар;

  • үкіметтік емес ұйымдар;

  • халықаралық және шетелдік ұйымдар;

  • коммерциялық ұйымдар.

Функционалдық бағытталуына байланысты инфрақұрылым институттарының құрылымы келесідей түрде болады:

  • кәсіпкерліктің қалыптасуы, қызмет етуі мен даму кезеңдерінде мемлекет тарапынан қолдау көрсету;

  • қаржылық қолдау;

  • ақпаратты-талдаушылық қолдау;

  • білім беру мен кадрлардың біліктілігін арттыру аясындағы қолдау;

  • материалды-техникалық қолдау.

Ұйымдық және функционалды құрылымдарды сәйкестендіру Қазақстандағы кәсіпкерліктің даму үрдісіндегі институттардың оған қатысу деңгейінің матрицасын құрастыруға мүмкіндік береді (20-кесте).

20-кесте Қазақстандағы кәсіпкерліктің даму үрдісіндегі инфрақұрылым институттарының қатысу матрицасы

Инфрақұрылым ұйымдары

Функциялары

Мемлекеттік қолдау мен көмек көрсету

Қаржылық қолдау

Ақпаратты-таладушылық қолдау

Білім беру аясындағы қолдау

Материалды-техникалық қолдау

Мемлекеттік басқару органдары

О

О

О

О

О

Халықаралық және шетелдік ұйымдар




У

У

У




Үкіметтік емес ұйымдар







У

У




Коммерциялық ұйымдар




У

У

У




Ескерту: О – жауапты тұлға, ол үрдістің өтуі мен шекті нәтижесі үшін жауап береді

У – үрдісті өткізуге қатысушы


20-кесте мәліметтеріне жүгінсек мемлекеттік басқару органдарына жоғарыда аталған бағыттар бойынша кәсіпкерлікке септігін тигізу саясатын қалыптастыру мен жүзеге асыру бойынша құқықтар мен құзіреттілік берілген. Мемлекет олардың сапалы түрде өтуі мен алынған нәтиже үшін жауапты болады.



Кәсіпкерлікті дамытуға септігін тигізетін барлық ұйымдардың қызметіне әсер ететін факторларға байланысты олардың өз артықшылықтары мен кемшліктері бар. Кәсіпкерлерге қатысты шешімдер қабылдаған жағдайда, біреулерге мотивация ретінде коммерциялық мақсат басым болса, ал басқа жағдайда басшылық тарапынан өз қажеттіліктерін қанағаттандыруға деген мүдде көбірек әсер етуі мүмкін.

Мемлекеттік ұйымдар мен мемлекет бастамасымен құрылған ұйымдар
Кәсіпкерліктің дамуы үшін жауапты және саясатты жүзеге асыратын жоғары мемлекеттік орган – Қазақстан Республикасының индустрия және жаңа технология Министрлігі (ИТЖМ). Министрлік орталық атқарушы органға жатады және Үкімет пен ел Президентіне есеп береді. Мемлекеттік органдардың құзіреттерін тарату сызбасы 41-суретте келтірілген.



41-сурет. Кәсіпкерлікті қолдау аясындағы ұйымдар мен мемлекеттік органдардың құзіреттілік құрылымы

Ұйымдық құрылым ретінде ИЖТМ - не кәсіпкерлікті дамыту Департаменті кіреді. Ол кәсіпкерлікті дамыту мен қолдау аясындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру мен нормативтік-құқықтық реттеу бағыттары бойынша функцияларды жүзеге асырады.

Департамент қызметін реттейтін құжаттарда көрсетілгендей, оның негізгі міндеттері болып мыналар табылады:


  • кәсіпкерлікті дамыту мен қолдау аясындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру;

  • кәсіпкерлікті дамыту үшін жағдайлар жасау;

  • инвестицияларды тарту бойынша шараларды жасап шығару;

  • Департамент құзіреттілігіне кіретін мәселелер бойынша мемлекеттік органдардың қызметін қадағалау.

Аталған функциялардан басқа, Департамент сонымен қатар кәсіпкерліктің дамуына бөгет жасайтын шенеуніктердің қарама-қайшы іс-әрекеттеріне деген кәсіпкерлердің өтініштерін қарастырып, олар бойынша қажетті шараларды жүзеге асыруға міндетті.

Республикадағы кәсіпкерлікті қолдаудың мемлекеттік құрылымының келесі деңгейі Алматы мен Астана қалалары мен облыстары әкімдерінің Аппараты аясында жергілікті атқарушы органдар болып табылады. Кәсіпкерлікті дамыту мен қолдау аясындағы мемлекеттік саясатты жүзеге асыру үшін әкімшіліктер жанынан құрамына кәсіпкерлік Бөліміне кіретін кәсіпкерлік пен өнеркәсіп Департаменттері (Басқармалары) құрылған.

Облыстық кәсіпкерлік пен өнеркәсіп Департаменті (Алматы мен Астана қалаларынікі сияқты) өз құзіреттілігі шегінде шағын және орта кәсіпкерлікті қолдауды жүзеге асыра алады.

Қойылған міндетті жүзеге асыру үшін Департаментке мемлекеттік саясатты жүзеге асыру бойынша келесідей функциялар мен құқықтар берілген:



  • кәсіпкерлік аясындағы бірегей мемлекеттік саясатты қалыптастыру мен жүзеге асыру;

  • мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарының қызметін қадағалау;

  • қоғамдық бірлестіктермен және басқа да мемлекеттік және мемлекеттік емес құрылымдармен өзара әрекеттесу;

  • белгіленген тәртіп бойынша хаттарды, өтініштерді, ұсыныстарды және тұлғалардың жеке ұсыныстарын қарастыру.

Кәсіпкерлік жүйесіндегі мемлекеттік саясатты жүзеге асыру тұрғысындағы іс – әрекеттер, құрамында кәсіпкерлік мәселелерімен айналысуға міндетті экономика және бюджеттік жоспарлау Бөлімі мен экономика мен қаржы Бөлімі бар, республиканың аудандары мен қалалары әкімшілігінің Аппаратымен белгіленген территориялық атқарушы органдар болып табылады. Территориялық атқарушы органдарға қабылданған мемлекеттік саясатты тікелей жүзеге асыру және жергілікті бюджеттерден қаржыландырылатын жоспарларды, бағдарламаларды жүзеге асыру функциялары жүктелген.

Осылайша, атқарушы мемлекеттік органдар мемлекет пен кәсіпкерліктің өзара қарым-қатынастарын реттеу аясында үкімет тарапынан белгіленген кәсіпкерлік саясатты жүзеге асырудың негізгі субьектісі болып табылады.

Кәсіпкерлік ортаның бастамаларын жүзеге асыру үшін қолайлы жағдайларды құру мен Үкімет тарапынан қойылған міндеттерді іске асыру мақсатында, жергілікті органдарда әкім Аппараттары жанынан кәсіпкерлік істері бойынша Комиссиясын құру арқылы кәсіпкерлермен «кері байланыс» жүйесі жұмыс істеуде. Оның негізгі функцияларына мыналар кіреді:


  • шағын және орта бизнестің дамуына бөгет болатын мәселелерді зерттеу;

  • атқарушы органның жергілікті және теорриториялық органдары үшін ұсыныстарды жасап шығару.

Мұндай «кері байланыс» жүйесін ұйымдастыру үшін кәсіпкерлермен орталық атқарушы органдар деңгейінде Қазақстан Республикасы Президенті жанынан кәсіпкерлер Кеңесі бар. Кеңестің негізгі міндеттері болып мыналар табылады:

  • кәсіпкерлікті қолдау мен дамытуға бағытталған ұсыныстарды жасап шығару;

  • нарықтық экономиканың дамуын ынталандыратын жағдайларды қарастыру;

  • Қазақстан Республикасында жұмыс жасайтын іскерлік орталықтарды, кәсіпкерлік ассоциациялар мен одақтарды құру;

  • Кәсіпкерлік жұмыс аясындағы маңызды мемлекеттік мәселелерді шешу үшін ұсыныстарды дайындау.

Қазақстан Республикасы Президенті жанынан құрылған кәсіпкерлер Кеңесі кәсіпкерлікті одан әрі дамыту мен кәсіпкерлікті дамыту жолындағы кездесетін кедергілерді жүйелі түрде жою мақсатында Үкіметке және Парламентке, Президентке нақты ұсыныстарды дайындайды. Сонымен қатар, кәсіпкерлік істер бойынша ассоциациялардан, кәсіпкерлерден түсетін ақпаратты өңдеу мен жинақтау жұмыстарымен де айналысады.

Кәсіпкерлікті мемлекет тарапынан қолдау мақсатында оларды материалды-техникалық және ақпаратты-талдаушылық, қаржылық тұрғыдан қамтамасыз ету бағыттары бойынша жұмыстар жүргізеді. Қолдаудың бұл түрлері жергілікті және территориялық деңгейлерде қабылданатын алуан түрлі бағдарламаларды жүзеге асырумен, сонымен қатар, мемлекеттік капиталдың қатысуымен құрылған арнайы ұйымдар көмегімен, мемлекеттік атқарушы органдармен іске асырылады.

Жоғарыда аталған функцияларды орындайтын ұйымдарға келесідей мемлекеттік компаниялар жатады (21-кесте):

21-кесте – Кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымының даму институттары



Құрылу мақсаты

Орталықтың негізгі функциялары

1. «Инжиниринг пен технологиялар трансферті орталығы» АҚ

Орталықтың негізгі мақсаты жаңа технологиялар трансфертін ұйымдастыру. Сонымен қатар республикадағы инновациялық қызметті белсендендіру жолымен Қазақстан экономикасының нақты секторы салаларының бәсекеқабілеттілігін арттыру

  • инжинирингтік қызметтерді көрсету;

  • алдыңғы қатарлы шетелдік технологиялар, сонымен қатар басқа да инновациялық өнімдер трансферті және оларды Қазақстанға енгізу;

  • технологиялар трасферті кезінде кеңес берушілік, ақпараттық, заңдық және басқа да қызметтерді көрсету;

  • технологиялардың сыртқы және ішкі нарықтарының маркетингі және аталған аядағы дамудың әлемдік тенденцияларын талдау.

2. «Маркетингтік-талдаушылық зерттеулер орталығы» АҚ

Мемлекеттік саясатты қалыптастыру, оның ішінде кәсіпкерлікті дамыту бойынша да Үкіметке ақпаратты-талдаушылық көмек көрсетеді



  • дамудың негізгі тенденцияларын анықтау мен әлемдік экономикадағы Қазақстанның бәсекелік артықшылықтарын анықтау мақсатында отандық және халықаралық нарықтарды, экономика салалары мен секторларын, алуан түрлі өндірістерді талдау;

  • болашақтағы бәсекеқабілеттілікке, жүзеге асырылуына және инвестициялық жобалардың пайдалылығына талдауды өткізу;

  • Қазақстан Республикасындағы іскерлік климат пен экономикалық конъюнктураны талдау.

3. «Шағын кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ

Несиелерді ұсыну арқылы шағын және орта кәсіпкерлікке қаржылық қолдауды жүзеге асырады


  • шағын кәсіпкерлікті қаржылық қолдаудың мемлекеттік бағдарламаларын жасап шығару мен жүзеге асыруға қатысу;

  • шағын кәсіпкерлік субъектілерін мақсатты несиелеу;

  • екінші деңгейлі банктерден шағын кәсіпкерлік субъектілерінің несие алуы үшін кепілдер ұсыну;

  • несиелеу бағдарламаларына қатысу.

4. «Ұлттық инновациялық қор» АҚ

 Инвестицияларды тарту мен жобаларды қаржыландыру жолымен инновациялық кәсіпкерлік бастамаларды қаржылық қолдауды жүзеге асырады

  • инвестицияларды тарту мен инновациялық жобаларды қаржыландыру;

  • жоғары технологияны және ғылыми сыйымды өнімді өткізудің перспективті нарықтарына конъюнктуралық және маркетингтік зерттеулерді өткізу;

  • қолданбалы ғылыми зерттеулерді және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды қаржыландыру;

  • сыртқы нарықтарға отандық инновациялық өнімдерді жылжыту;

  • инновациялық жобалар бойынша мәліметтердің ақпараттық қор құру, перспективті жобалар туралы жеке инвесторларды ақпараттандыру;

  • технопарктерді, бизнес-инкубаторлар мен инновациялық инфрақұрылымның басқа да элементтерін құруға қатысу.

5. «Қазақстанның инвестициялық қоры» АҚ

 Қазіргі және алдыңғы қатарлы технологияларды қолданатын, шикізат пен материалдарды тереңдетілген өңдеуді жүзеге асыратын кәсіпорындардың жарғылық капиталына қосымша инвестиция беру жолымен қаржылық қолдау

  • қазіргі және алдыңғы қатарлы технологияларды қолданатын, шикізат пен материалдарды тереңдетілген өңдеуді жүзеге асыратын кәсіпорындардың жарғылық капиталына қосымша инвестиция енгізу;

  • ҚР корпоративті бағалы қағаздар нарығының дамуын ынталандыру;

  • отандық және шетелдік кәсіпорындар арасындағы өндірістік кооперацияға септігін тигізу;

  • шетелдегі қазақтандық кәсіпорындардың инвестициялық белсенділігін артуына септігін тигізу.

6. «Қазақстанның даму банкі» АҚ

Қаржылық қолдау

  • мемлекеттік инвестициялық қызметті жетілдіру мен тиімділігін арттыру;

  • өндірістік инфрақұрылым мен өңдеуші өнеркәсіпті дамыту;

  • ел экономикасына инвестицияларды тартуға септігін тигізу.

Кәсіпкерлікті құрылу мен дамыту сатысында материалдық-техникалық қолдау

Технопарктер – ЖОО-ның ғылыми потенциалын пайдалану мен технопарктер территориясында шағын инновациялық кәсіпорындарды құру мен дамыту арқылы, жасап шығарылған технологияларды коммерциализациялау мақсатында, негізінен ғылыми-зерттеушілік институттар немесе жоғары оқу орындарының мекемелерін негізінде құрылатын құрылымдар.

Мақсаты: ғылыми зерттеулер мен оның нәтижелерін тиімді пайдалануды қамтамасыз ететін инновациялық қызмет субъектілерін ұйымдастыру

  • отандық және әлемдік ғылыми-техникалық прогресстің алдыңғы қатарлы жетістіктерін өндіріске енгізу;

  • ғылыми-техникалық зерттеулер мен инновациялық өндірістерді инвестициялау;

  • инновациялық кәсіпкерлікті құру мен дамытуда материалды-техникалық көмек көрсету.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   128




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет