«Қазіргі заманғы білім беруді дамыту тенденциялары: даму бағыттары, тәжірибе, мәселелер»

81 
81 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ертегілер қоршаған әлемді,дүниенің тұтас күшін танытумен бірге сан алуан күйде 
ондаған заттармен құбылыстардан хабардар етеді.Мұндай шығармалар ересектер мен 
балалардың бірлескен әрекеттерінің мазмұнын байыта түседі.Яғни,мен балаларға ертегі 
оқығанда таңғажайып әлемге,көшбасшы ретінде жетелеумен қатар,кітаптағы маөмұнды 
баяндай отырып,балалармен бірге таңданып,мұңайып шаттанып отырамын.Сонда ертегі 
балаларды жалықтырмайды,керсінше қызықтырып,ойын,қиялын,тілін дамытады.Ертегіні 
балаларға оқып беріп,назарларын кейіпкерлер бейнеленген суретке аударып,ертегіні қалай 
түсінгендерін сұрақтар қою арқылы білуге болады.Мысалы тотағы 25-баланың тең жартысы 
ертегіні жақсы,11 бала орташа,қалған 5 еуі нашар қабылдайды.Ертегіні жақсы әрі тез 
қабылдау үшін мен балаларға ертегі кейіпкерлеріне байланысты көптеген сөздік 
жұмыстар,тіл ұстарту жаттығуларын,мақал-мәтелдер,бой сергіту,т.б үйретемін.Ертегіні 
айтып немесе көрсетіп қана қоймай,оны оқу іс-әрекетінің басқа салаларымен,мәселен,көркем 
әдебиетпен 
сурет 
оқу 
іс-әрекеттерін 
байланыстырып 
өткізуге 
болады.Балалар»Шығармашылық»білім беру саласы бойынша,ұнаған кейіпкерлерінің 
суретін өз қиялдарымен қағазға түсіреді.Салған сурет арқылы бала ертегіні қалай 
қабылдағанын білуге болады.Балалар ертегіні тыңдау арқылы,ондағы жағымсыз 
кейіпкерлерді әртүрлі әдіс-тәсілдер арқылы жағымды етіп көрсетуге тырысады.Осы 
технология арқылы балалардың қиялы дамып,сөздік қоры көбейіп,жаңа сөздер,сөйлемдер 
ойлап табады.Ал келесі жолы осы суреттер арқылы дидактикалық ойындар 
ұйымдастырамын.Мысалы:»Қай ертегіден?» «Қай кейіпкерге ұқсағың келеді?» «Менің 
сүйікті кейіпкерім» «Қай кейіпкер ұнады?»т.б «Мүсіндеу» білім беру саласында балалардың 
саусақ қимылдарын жаттықтырып қана қоймай,жаңа кейіпкерлер,яғни,балалардың өз 
қиялымен осы заманға сай кейіпкерлерді ойлап тауып,мүсіндеулерін сұраймын.Мысалы: 
сыйқырлы құс,өрмекші адам.Сол сияқты ертегіні сахналау,кейіпкерлендіруді түрлі театр 
арқылы 
жүргіземін.Ортаңғытопта«Ешкі 
мен 
түлкі» 
«Арыстан 
мен 
қоян» 
«Мысық,әтеш,түлкі» «Түлкі мен тырна» «Түлкі мен сұр қасқыр»»бауырсақ» «Үйшікей» 
«Түлкі мен әтеш»ертегілерін сахналағанда балалар кейіпкерлердің мінез-құлқын,іс-әрекетін 
жасауға 
тырысады.Осы 
әрекеттер 
арқылы 
олардың 
ертегіге 
деген 
қызығушылығы,артып,ойлау қабілеті дамып өздеріне жол ашады.Ең бастысы ертегіні оқып 
түсіндіру арқылы балалардың тілін дамытып,сөздік қорларын молайтып,тіл ұстарту 
жаттығуларын жасатамын.Балалар ертегіні тыңдап,түсінгеннен кейін қайталап айту 
барысында үнтаспаға жазып,өздеріне тыңдатамын.Балалардың ойлау,жаңа сөз игеру 
бейімділігі жетіліп,грамматикалық дыбыстарды дұрыс айтуға үйренеді.Сол сияқты ертегіні 
суреттер бойынша айтқызудың балалардың ақыл ой,қиялының дамуына әсері мол.Суретті 
көрсету арқылы ертегіні дәлме-дәл жеткізе алады.Есте сақтау қабілеттерін дамыту үстінде 
көптеген ертегілерге байланысты ойындар ойнатамын.Балалар ертегі кейіпкерлерінің мінез-
құлқын өздері орындап,қимыл-қозғалыспен көрсете біледі. 
Көргендерін 
әңгімелеп 
беру 
Слайд 
арқылы 
көрсету 
Дауыс ырғағын 
келтіру 
Сахналау 
Кейіпкерлердің 
рөлдерін сомдау 
Атрибут арқылы 
сомдау 

82 
82 
Мысалы: «Ертегіні баста» «Ертегіні аяқта» «Ертегіні есіңе түсір»т.б.Ертегіні тек 
балаларға үйретіп қоймай балалардың ата-анасына да мағлұмат береміз.Ата-аналарға 
сауалнама,ертегі суреттер,мазмұны таратылып,ертегі бойынша түрлі кейіпкерлерді 
дайындау тапсырылып,дөңгелек үстелдер,ойындар ұйымдастырылады.Тапқырлық пен 
төзімділікке тәрбиелейтін ертегілерді тыңдап,естіп өскен бала мейірімді,үлкенді 
сыйлайтын,өз елін,Отанын қорғайтын азамат болып өседі.Ата-бабамыздан келе жатқан 
ертегілерді балаларға дұрыс жеткізе білейік. 

жүктеу/скачать 13,05 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: