Б. Б. Ерниязова
жүктеу/скачать 1,31 Mb. Pdf көрінісі
|
ГЕНДІК ИНЖЕНЕРИЯ
| 5.4 Плазмидалық векторлар
Автономды репликациялану қабілетінің болуы кез келген плазмиданың белгілі бір шектеулі тәуелсіздігін қамтамасыз ететін маңызды биологиялық қасиет. Ол автономды репликация басталу аумағының болуы арқылы қамтамасыз етіледі. Плазмидалық вектор pBR322 80 жылдары ең танымал векторлардың бірі болды. Әдетте, плазмидалық векторды белгілеу кіші (ағылшынша 48 плазмида) р әрпімен және векторын сипаттау BR әріптері арқылы белгіленіп, авторлық Bolivar F. және Р. Rodriguez екенін кӛрсетеді, және нӛмірі 322 - сандық белгісі, олардың ғылыми-зерттеу хаттамаларын алынған. рBR322 секвенделген, вектордың ұзындығы 4361 н.ж. құрайды. рМВ1 плазмидасының репликоны берілген, мультикӛшірмелі қасиетін сақтайды жасушада 15-20 кӛшірмелер түзеді. Ол екі антибиотикке тӛзімділік гені (19-сурет), ампициллин (Ampr) тетрациклин (Tetr), сондай- ақ BamHI, HindIII және SalI үшін Tetr генінде орналасқан бірегей сайттар, Аmрr геніндегі бір PstI-сайт және EcoRI үшін бірізділіктер кодынан тыс орналасқан бір сайт, тек E.сoli-де репликацияны қамтамасыз ететін репликация басталу сигналынан (ori) құралады. Плазмидалық вектор кӛп кӛшірмелер түзе репликацияланады, басқа бактерияларға қиын тасымалданады. 19- сурет - Ішек таяқшасының плазмидалық векторы pBR322 Үдеріс келесідей жүреді: 1. Плазмидалар ішек таяқшасы жасушасына енгізіледі. Ол үшін жасушаны Са 2+ иондарымен ӛңдейді, олардың мембранасы ДНҚ ӛткізуіне дайындайды. 2. Алынған бактерияларды ампициллині бар қоректік ортаға себеді. Мұндай ортада плазмида енгізілген бактерия колониялары жақсы ӛсіп, ал басқалары жойылады. 3. Бұл колонияларды тетрациклині бар қоректік ортаға кӛшіреді. Бӛгде ДНҚ test генінің ішіне енгендіктен оның белсенділігін жойып, модификацияланған плазмидасы бар бактерия колониялары тетрациклин әсеріне ұшырайды. 4. Нәтижесінде плазмидасына бӛгде ДНҚ учаскесі енгізілген E.сoli колониялары алынады. |