Бағдарлама «Картография» тақырыбы бойынша таңдау курсы

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Арыс қаласы «Білім бөлімі» мемлекеттік мекемесіне қарасты «Аққала жалпы орта мектебі» коммуналдық мемлекеттік мекемесі

Бағдарлама

«Картография» тақырыбы бойынша таңдау курсы

Жалпы орта білім беретін мектептің

8-сыныбына арналған

Аққала 2017 ж.

«Келісемін»: «Бекітемін»:

ДОІЖО: Т.Сәлімбаев Мектеп директоры: Е.Мауленов

«Картография»

Жалпы орта білім беретін мектептің 8-сыныптың таңдау курсына арналған

оқу бағдарламасы

Бағдарлама авторы:

География пән мұғалімі:Казыбаева Гульмира

Аққала 2017ж.

Картография 2016-2017 оқу жылы

Р/С	Тақырыбы	Сағ ат	Сабақтың мақсаты	Сабақтың әдісі	Мерзімі
1	Кіріспе Картография және карта нені зерттейді	1	Картография курсымен танысады	Әңгіме картаны пайдалану әдістері
2	Географиялық түсінік географиялық карта тарихының негізгі мәліметтері	1	Мәліметтер жинайды	Ұлы география лық ашылу ларға саяхат
3	Қазақстан карталарының маңызы	1	Қазақстанның карталарымен танысады	Түсіндірмелі, баяндау
4	План және карта . Жергілікті план және карта	1	Шарты белгілермен танысады, картамен планды салыстырады	Өзіндік жұмыс
5	План масштабы	1	План масштабымен есептеулер жүргізеді	Зерттеу
6	Жергілікті план	1	Жергілікті жердің планын сызады	Сарамандық жұмыс
7	Абсалюттік, салыстырма лы биіктік	1	Жер бедерінің абсалюттік және салыстырма лы биіктігін анықтайды	Өзіндік жұмыс
8	Жергілікті жердің суреті	1	Көзмөлшер суреті,жер гілікті жердің планын сызады	Сарамандық сабақ
9	Жергілікті план	1	Жергілікті жердің түрлі суретін планға енгізеді, өз ауласының планын сызу	Өзіндік жұмыс
10	Аэрофото сурет және космостық сурет	1	Картамен , берілген сұрақтарға жауап береді	Сұрақ-жауап
11	Картография лық проекциялар	1	Математика лық заңдылық тарға сүйене отырып масштабты түсінеді	Баяндау
12-13	Географиялық координат Сарамандық сабақ№1	2	Оқушылар ендік және бойлықты түсініп салыстырады	Өзіндік жұмыс Сарамандық сабақ
14	Карта бойынша координаттарды есептеу	1	Градус торларын есептейді	Зерттеу
15	Шартты белгілер олардың түрлері	1	Танымдық аспект шартты белгілердің түрлерімен танысады	Ақпараттау
16-17	Картография лық кескіндеу	2	Шартты белгілердің қолданылуы, бір-бірінен айырмасын анықтайды	Түсіндірме
18	Географиялық карта мен атластың түрлері	1	Географиялықкарта атласпен жұмыс істейді.	Өзіндік жұмыс
19	Карталарды масштабына қарай бөлу	1	Карта түрлерімен танысады, салыстырады	Сараман жұмыс
20	Карта түрлері	1	Тақырыптар ына қарай картаның бөлінуімен танысады	Сұрақ жауап
21	Географиялық атластар	1	Танымдық қабілеттері артады. География сабағынан алған білімдерін қорытады.	Саяхат
22	Материктер мен мұхиттар картасы	1	Картамен жұмыс істеу қабілетін арттырады	Сарамандық сабақ.
23	Карталарды сипаттау	1	Оқушылардың білімін анықтау	Сарамандық сабақ карта жасау.
24-25	Экономика лық карталарды қолдану әдістері	2	Экономика лық картаны халық шаруашылы ғындағы маңызын түсінеді	Ғылыми ізденіс
26	Дүние жүзінің саяси картасы	1	Танымдық қабілеттері артады	Картамен жұмыс
27	Картаны пайдаланып жұмыс істеу	1	Картамен жұмыс жүргізуге дағдыланады	Диалог сабақ
28	Белгілі географиялық обьектілерді картадан табу	1	Түрлі карталармен жұмыс жүргізу дағдысы қалыптасады	Өзіндік жұмыс
29-30	Картамен жұмыс Сарамандық жұмыс №2	2	Географиялық карта жасап оларға сипаттама береді	Сарамандық жұмыс
31-32	Түрлі тақырыптағы карталарды оқу	2	Түрлі географиялық есептерді шешеді,картамен жұмыс
33	Жер бедерін кескіндеу	1	Картадағы жер бедерінің кескіндеу түрлерін көрсету	Әңгіме кескіндеуге түсінік беру
34	Жинақтап қайталау	1	Өткен сабақтарды қорытынды лау, тест жұмысын алу	Бақылау сұрақтары

Түсінік хат

Картография –картаның әдісімен қолданылуын оқытады.Ол физикалық және экономикалық географиямен тығыз байланысты. Сонымен қатар картография ғылымы көптеген ғылымдармен байланысты:геология,социология,тарих,сеисмология, мұхит,архитектурамен және т.б. Бұл картография ғылымының өзіндік әдісі бар.Жоғарыда аталған ғылымдар картографиясыз жүре алмайды,мысалы:физика,электроника,техника математикасыз алға баспайды. Карта ғылыми зерттеулерде халық шаруашылығында, әскери қызметтерде көптеп қолданылады және т.б. Картография ғылымы картографиялық өнеркәсіп орындарымен байланыса отырып карта, атлас глобустар шығарады. Карталар тек қана географиялқ зерттеулермен ғана шектелмей жан- жақты зерттеулерді қажет етеді. 8-сыныптағы картографиялық зерттеулер таңдау курсының мақсаты- оқушыларға географиялық дамудың негізгі заңдылықтарын, картография ілімін жаратылыстану-математикалық және техникалық,сонымен қатар әлеуметтік-экономикалық ғылым салаларымен тығыз байланыстыра отырып,білімдерін шыңдау. Картография ежелден география ғылымымен



қатар келе жатыр.География ғылымының даму барысында картография ілімі де жетіле түсіп,қазіргі заманда негізгі салаға айналды.Окушыларға картографияның тарихын түсіндіре отырып,картография ғылымының салаларымен таныстыру. Курс барысында математика,геометрия,тарих және басқа да пәндермен байланыстыра отырып,теориялық жэне практикалық түрғыдан білімдерін жетілдіру. Картография мен экономикалық үғымдарды бір-бірімен тығыз байланыстыра отырып, картографияның қоғамдағы ролін түсіндіру.Оқушыларды картографиялық кескіндемелер, бағдарлау тэсілдерін түсіндіре отырып,үйретуге арналған сарамандық жүмыстар курста өткізіледі.Сонымен қатар соңғы жылдары ғылым мен техника жетістіктері нәтижесінде қолданылып келе жатырған аэро жэне ғарыштық түсірілімдер арқасында жасалынған карталардын маңыздылығын түсіндіру.Курста картография жэне оның бөлімдері,географиялық карталардың маңызы,карталардың қасиеттері,картографиялық кескіндемелер,картадағы бүрмаланушылық және оны анықтау тәсілдері,топографиялық карталар жэне

карталар бойынша азимуттарды анықтау тәсілдері оқытылады..Курста көптеген сарамандық материалдар,кесте сызбалар мен карталар бойынша мәліметтер беріледі.Картография курсын тереңірек

оқып үйрену үшін жалғыз ғана оқулық жеткіліксіз. Курсты толық игеру үшін оқушылармен қосымша зерттеу,жалпы географиялық және тақырыптық карталармен ,бұқаралық ақпарат құралдары мен ғаламторды пайдалана отырып терең жұмыс жүргізу қажет.

«Картогафия »- курсында мынаны оқып үйренеді;
-Географиялық карталар және картография туралы жалпы мәліметтер.
-Географиялық карталардың маңыздылығы;
-Картографиялық кескіндемелерді;
- Жергілікті жерді бағдарлау тәсілдерін;
-Жер бетінде қашықтықты өлшеу,қағаз бетіне түсіру әдістерін;
-Карталардағы бейнелеу әдістерін;
-Картография проекциялар;
- Картадағы бүрмалануларды анықтаудың қарапайым тәсілдері;
-Координаталарды анықтау

Мақсаты:

1.Карталарды пайдалана отырып оқушыларды сарамандық жұмыс кезінде экономикалық сұрақтарды шешуге,халық шаруашылығына жоспар құруға дайындау.

2.Балаларды карта мен жұмыс істеуге үйрету.Өйткені карта тек қана жер шарын білуге ғана емес,аспан әлемін зерттеуге көмектеседі.

3.Оқушыларды қоршаған ортаны тануға,сүйуге және туған жерді білуге баулу.

Оқушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар:

- Географиялық карталардың мазмұны мен түрлерін проекциялар мен олардың түрлерін ,глобус пен картадағы градус торы мен оның элементтерін; -Глобус пен географиялық картадан обьектілердің орны,ара-қашықтығын,бағытын, географиялық координаттарын;

-Географиялық картадағы бұрмалану түрлері мен дәрежесін,магниттік ауытқу көрсеткіштерін;

-Географиялық картадағы шартты белгілер көмегімен белгілі бір картаның мазмұнын;

-Қажетті ақпараттар алу және нақты тапсырмаларды орындау үшін қажетті құралдар мен карталар жиынтығын;

-Биіктік және тереңдік шкаласы арқылы белгілі бір нүктенің биіктігімен тереңдегін; -Геохронологиялық кесте мен тектоникалық карта көмегімен белгілі бір жердің қалыптасу жолдарымен оларды құрайтын жыныстардың салыстырмалы жасын;

-Жер сілкіну мен жанартау атқылау аймақтарын, пайдалы қазбалардың шоғырлану аудандарын; -Дүние жүзі аумақтары бойынша белдеулік уақыт айырмашылықтарын;

-Дүние жүзі бойынша табиғат ресурстарының таралуын

^{Пайдаланылған әдебиеттер:}

«Қазақстанның физикалық географиясы» 8 сынып Ұ.Есназарова Республикалық атаулы мектеп 2016ж.
«Қазақстанның экономикалық және әлеуметтік географиясы» Е. Ахметов,Н. Кәрменова,Ш. Кәрiбаева,Б. Асубаев Мектеп 2013ж.
«Географиялық сөздік» Ә.Бірмағанбетов 
«Географиялық ашулар» Н.Баяндин «Мектеп» 1989ж.
«Жер қойнауына саяхат» К.Арыстанов «Мектеп» 1989ж.
«Геология терминдерінің сөздігі» А.Абдулин Қазақстан 1996ж .
«География в школе» журналы 1994-2016ж.ж.
«Георафия және табиғат» 2007-2016жж.
«Қазақстан географиясы және экология» әдістемелік журнал «География в школах и в вузах Казахстана» 2000-2016ж.
«Физикалық география» дидактикалық материалдар О.Мазбаев «Атамұра»2001ж .
«Қызықты география» оқыту әдістемесі К.Мамырова «Атамұра» 2006ж.