Зертханалық жұмысқа тапсырмалар
Берілген тапсырма бойынша (тетіктің сызбасы, оны өңдеу графы) мынадай жұмыстар өткізілулері керек:
– 2Р22 құрылғысымен жабдықталған 16К20П жону білдегінеи тапсырылған тетікті өңдейтін басқару бағдарламаны жасау. Басқару бағдарламаны жасағанда тұрақты айналымдарды және қозғалыстарды есептеу кестедегі мәліметтерді қолданбау керек;
– басқару бағдарламаны сандық бағдарламамен басқаратын құрылғының жадына басқару аспап бетінен енгізу керек.
Әдістемелік нұсқаулар және жұмысты орындау реті
Зертханалық жұмысты орындағанда мұндай ерекшеліктерді ұстану керек:
басқару бағдарламаны жасағанда тетіктің тікелей сызбасымен және бұрын салынған графты қолдану керек. Есептелген қозғалыстар кестенің қажеттілігі мұнда жоқ.. Себебі сандық бағдарламамен басқаратын құрылғының дамуы бағдарламанын жасап жазуын жеңілдетеді, әсіресе дайындалу кезін;
басқару бағдарламаны тікелей сызбадан жасалу мүмкіншілігінің мынадай ерекшеліктері бар:
– сөздің иілгіш пішімі, маңызсыз нольмен «+» белгіні жазбауға болады;
– сандық мәліметтер бірнеше мекен-жайлардан кейін тікелей өлшемдері не код белгілері бар және сандар бүтін жағын бөлетін бөлгіштері бар;
– абсолюттік жүйеден қатысты жүйеге және кері ауысу X, Z, U, W мекен-жайларды қолданылуымен жеңілдетілген;
– қиықжиек пен ойыңды өңдеу тиісті мекен-жайларды қолданып өңдеу бағдарламаларын жасауға болады;
– интерполяцияның параметрі ретінде шеңберлі траекторияның радиусын бағдарламандыруға болады.
басқару бағдарламаның жалпы құрылымы өзгермейді. 2Р22 сандық бағдарламамен басқарылатын құрылғыда нольді ығыстыру қажет емес, оның себебі білдектің басқару бағдарламамен жұмыс істелуі бастапқы нүктеден басталады. Бастапқы нүктені тағайындау ережелері өзгермейді. Басқару бағдарламаның соңында жұмыс мәрімнің ноль нүктеге кайтуын бағдарламауға да мүмкіншілік бар. Сондықтан басқару бағдарламаның бірінші кадрларында тек технологиялық мәліметтер ғана бар;
басқару бағдарламада түзетулерде енгізіліп кіргізілмейді. Оның себебі түзетулер геометриялық есептерден терминалдық есептерге ауыстырылған, сондықтан аталған түзетулер басқару аспап бетінен енгізіледі білдекті реттеген кезде;
кесу құралды ауыстырғанда жұмыс мәрімнің бастапқы нүктеге қайтарылуы басқару бағдарламада жазылмайды, себебі жұмыс мәрім Т – кесу құралды ауыстыру бұйрықпен өзі орнына қайтарылады;
басқару бағдарлама жазылып болғаннан соң тексеруден өтеді.
Бақылау сұрақтары
Сөздің иілгіш пішімі не
қиықжиекті өңделуі қалай бағдарланады;
ойың өңделуі қалай бағдарланады;
абсолютті координат жүйесінен қатысты жүйеге жәнеткері қалай ауыстырылады;
басқару бағдарламаны тікелей тетік сызбасынан жасауды қалай түсінесіз;
кесу жылдамдығын қалай тұрақты түрде ұстауға болады және ол басқару бағдарламада қалай жасалады.
Әдебиеттер
Балакшин Б. С. Основы технологии машиностроения. – М. : Машиностроение, 1982. – 559 с.
Гжиров Р. И., Серебреницкий П. П. Программирование обработки на станках с ЧПУ. Справочник. – Л. : Машиностроение, 1990. – 592 с.
Маталин А. Н., Дашевсий Т. Б., Княжицкий И. И. Многооперационные станки. – М. : Машиностроение, 1974. – 320 с.
Проскуряков А. Ф., Никитина О. В. Геометрическая задача ЧПУ : учебное пособие. – Павлодар, 2005. – 235 с.
Проскуряков А. Ф., Никитина О. В. Логическая и технологическая задачи ЧПУ : учебно-методическое пособие. – Павлодар, 2007. – 159 с.
Проскуряков А. Ф., Никитина О. В. Терминальная задача ЧПУ : учебное пособие. – Павлодар, 2006. – 222 с.
Сосонкин В. Л. Программное управление технологическим оборудованием. – М. : Машиностроение, 1991. – 510 с.
Справочник технолога-машиностроителя / ред. Косиловой А. Г., Мещерякова Р. К. – М. : Машиностроение, 1986. – Т. 1. – 656 с.
Қосымша А
(ақпараттық)
Әдістемелік нұсқауда қолданылған қысқаша терминологиялық қазақша-орысша сөздік
автомат станок – станок – автомат
автобұғаттау – автоблокировка
автоматтандыру - автоматизация
автоматты тиеу – автоматическая загрузка
автоматтық цикл – автоматический цикл
агрегаттық станок – агрегатный станок
айналдырық басшасы – шпиндельная бабка
айналдырық қорабы – шпиндельная коробка
айналма интерполяция – круговая интерполяция
айлабұйым – приспособление
айналма үстелді жонғылау станогы – станок карусельно-фрезерный
айналу жиіліктерінің қатары – ряд частот вращения
айналым берісі – подача на оборот
айналыс жиілігінің ауқымы - диапазон частоты вращения
алдыңғы негізгі бұрыш – передний главный угол в плане
арақашықтық – расстояние, дистанция
асыпкеткіштік – перебег
ауқым – диапазон
аунақшалы бағыттауыш – роликовая направляющая
ауытқу – отклонение
әмбебап станок – универсальный станок
әмбебап құрал саймандар – универсальная технологическая оснастка
бастиек – головка
бағдарлану - ориентация
бағыттаушы төлке – направляющая втулка
баптау – наладка, настройка
басқару аспапбеті – панель управления
басқару жүйесі –система управления
бастапқы күй – исходное положение
бірыңғайлау – унификация
бекітуші-қысушы айлабұйым – крепежно-зажимное приспособление
белгі – признак
беріс жылдамдығы – скорость подачи
беріс қозғалысы – движение подачи
бос жүріс – холостой ход
бөлінген жетек – разделенный привод
бөлшектің сыртпішінін құру – формообразование детали
буын – звено
бұғаттау, бұғаттағыш – блокировка
бұйым – изделие
бүйіршіктейтін кескіш – подрезной резец
бұрандама – болт
бұрғылау – сверление
бұрғылайтын кезеулеткіш – кондуктор сверлильный
тік-бұрғылайтын станок – вертикально-сверлильный станок
гидорқыспақ – гидрозажим
тік-жонғылайтын станок – вертикально -фрезерный станок
граф – граф
дайындама – заготовка
домалау бағыттауыш – направляющая качения
есептелген өлшем – расчетный размер
езу – смятие, раздавливание
жабдық – оборудование
жад – память
жақындаушылық, өтушілік - доступ
жанама жону күші – касательная сила резания
жанасу қатандығы – контактная жесткость
жанасу орны – место соприкосновения
жаппай өндіріс – массовое производство
жасау дәлдігі – точность изготовления
жасаушы – образующая
жасаушы шеңбер – образующая окружность
жез – латунь
жеке өндіріс – единичное производство
жонғылау – фрезерование
жону станогы – токарный станок
жону күші – сила резания
жонып өңдейтін орталық – токарный обрабатывающий центр
жұмыс әрекеті – рабочий переход
жұмыс жүрісі – рабочий ход
жұмыстық қозғалыс – рабочее движение
жүз – лезвие
иін – плечо
иінтірек – рычаг
кезеулеткіш төлке – кондукторная втулка
кеңейжонғы кескіш – расточной резец
кертік кесу- прорезка
кесу құрал – режущий инструмент
кесу жылдамдығы – скорость резания
кесу көмекші жиегі – вспомогательная режущая кромка
кесу тереңдігі – глубина резания
кескіш жүздің ұшы – вершина режущей кромки
көлденең беріс – поперечная подача
көлденең күймеше – поперечная каретка
көлденең қозғалыс –поперечное движение
көлденең құралкүймешік – поперечный суппорт
көпмақсатты станок – многооперационный станок
көріністегі көмекші бұрыш – вспомогательный угол в плане
көріністегі негізгі бұрыш – главный угол в плане
кідіріс, тоқтау – останов, пауза
қадамды электроқоэғалтқыш – шаговый электродвигатель
қалдырма – пропуск
қалқымалы нөл -- -плавающий ноль
қаралтым өтпе – черновой проход
қарам – контур
қашықтық – расстояние
қисықсызықты қозғалыс - криволинейное движение
қыр – ребро
қыспақ – прижим, зажим
майлап-суытатын сұйық – смазочно-охлаждающая жидкость
мәрім – орган (маш)
негіздік жазықтық – базовая плоскость
нобай сызба – эскизный чертеж
нүктелі-үзілме сызық – штрих – пунктирная линия
орнату айлабұйымы – установочное приспособление
орнату орнығы – установочная база
орнық – база
орнықтандыру – базирование
осьтік жону күші –осевая сила резания
өлшем тізбесі – рахмерная цепь
өлшемнің шақтамасы – допуск размера
өңделетін бет – обрабатываемая поверхность
параллельдіктен ауытқу – отклонение от параллельности
перпендикулярлық шақтама –допуск перпендикулярности
пішім – формат
пішін -форма
радиаль ауытқыма – радиальное биение
режім - режим
реттеу – регулирование
салмақ күші – сила тяжести
сандық бағдарламамен басқару – числовое программное управление
сандық бағдарламалы басқару құрылғысы - устройство числового программного управления
саусақты жонғыш – пальцевая фреза
созуға беріктік шегі – предел прочности при растяжении
сүлбелі басқару – контурное управление
талап – требоавние
талдау – анализ
таңдау, талғау –выбор
тартқыш – тяга
тетік – деталь
теңқашықтық – эквидистанта
тепе-теңдік – равновесие
техникалық сипаттама – техническая характеристика
технология құжаттамасының бірынғай жүйесі – единая система технологической документации
техникалық шарт – техническое условие
технологиялық өлшем – технологический размер
технологиялылық – технологичность
тұғыр – станина
тұйықтаушы өлшем – эамыкающий размер
тұрақтандырғыш – позиционирование
тұрақты басқару – позиционное управление
тұрқы – корпус
үдемелі қозғалыс – ускоренное движение
үйкеліс коэффициенті – коэффициент трения
ұш – вершина
центраралық қашықтық – межцентровое расстояние
шағын сериялы өндіріс – мелкосерийное производство
Мазмұны
|
Кіріспе
|
4
|
1
|
Зертханалық жұмыс. Геометриялық мәліметтерді кодтауға дайындау
|
5
|
1.1
|
Жұмыстың мақсаты
|
5
|
1.2
|
Жалпы түсініктер
|
5
|
1.3
|
Зертханалық жұмысқа тапсырма
|
8
|
1.4
|
Техникалық жабдықтау
|
8
|
1.5
|
Жұмысты атқару реті
|
8
|
1.6
|
Есептің мазмұны
|
17
|
1.7
|
Техника қауіпсіздігі
|
17
|
1.8
|
Бақылау сұрақтары
|
17
|
2
|
Зертханалық жұмыс. Басқару бағдарламаларда мәліметтерді кодтау
|
19
|
2.1
|
Жұмыс мақсаты
|
19
|
2.2
|
Жалпы түсініктер
|
19
|
2.2.1
|
Символдар және оларды кодтау әдістері
|
19
|
2.2.2.
|
Басқару бағдарламаның кадр сөзі
|
21
|
2.2.3
|
Басқару бағдарламаның кадры
|
24
|
2.2.4
|
Басқару бағдарламаның жалпы құрылымы
|
24
|
2.2.5
|
Зертханалық жұмыстың тапсырмасы
|
25
|
2.3
|
Зертханалық жұмысты орындау нұсқаулары
|
25
|
2.4
|
Тапсыратын есептің мазмұны
|
26
|
2.5
|
Тексеру сұрақтары
|
26
|
3
|
Зертханалық жұмыс. СББ Н22 – 1М құрылғысы бар жону станоктары үшін ББ жасау
|
27
|
3.1
|
Жұмыс мақсаты
|
27
|
3.2
|
Жалпы мәліметтер
|
27
|
3.2.1
|
Мекен-жайлар мен сөздердің форматтары
|
27
|
3.2.2
|
Даярлау функциялары
|
28
|
3.2.4
|
Көмекші функциялар
|
29
|
3.2.5
|
Технологиялық ақпаратты программалаудың ерекшеліктері
|
29
|
3.2.6
|
Жұмыс органдарының орын ауыстыруларын программалау
|
30
|
3.2.7
|
Өңдеудегі үзілістерді программалау
|
32
|
3.2.8
|
Түзетулерді енгізу
|
33
|
3.3
|
Зертханалық жұмысқа тапсырма
|
34
|
3.4
|
Техникалық жабдықтау
|
34
|
3.5
|
Әдістемелік нұсқаулар мен жұмысты орындау реті
|
34
|
3.6
|
Есептің мазмұны
|
36
|
3.7
|
Бақылау сұрақтары
|
37
|
4
|
Зертханалық жұмыс. Н33 – 1М сандық бағдарламамен басқаратын құрылғымен жабдықталған тік-жонғыш білдекке басқару бағдарламаны жасау
|
38
|
4.1
|
Жұмыс мақсаты
|
38
|
4.2
|
Жалпы түсініктер
|
38
|
4.2.1
|
Мекен-жайлар және сөз форматтары
|
38
|
4.2.2
|
Даярлау функциясы
|
38
|
4.2.3
|
Көмек функция
|
39
|
4.2.4
|
Технологиялық мәліметтерді бағдарламалау
|
39
|
4.2.5
|
Геометриялық мәліметтерді программалау
|
40
|
4.2.6
|
Геометриялық мәліметтерге басқару бағдарламаға түзету енгізу
|
41
|
4.3
|
Зертханалық жұмысқа тапсырма
|
43
|
4.4
|
Техникалық жабдықтар
|
43
|
4.5
|
Әдістемелік нұсқаулар және жұмысты орындау реті
|
43
|
4.6
|
Тапсырылатын есептің мазмұны
|
48
|
4.7
|
Тексеру сұрақтар
|
48
|
5
|
Зертханалық жұмыс. 2Р22 сандық бағдарламамен басқаратын құрылғымен жабдықталған жону білдекке басқару бағдарламаны жасау
|
49
|
5.1
|
Жұмыс мақсаты
|
49
|
5.2
|
Жалпы түсініктер
|
49
|
5.2.1
|
Мекен-жайлар және сөз форматтары
|
49
|
5.2.3
|
Дайындау функция
|
50
|
5.2.4
|
Технологиялық мәліметтерді программалау
|
50
|
5.2.5
|
Геометриялық мәліметтерді программалау
|
51
|
5.3
|
Зертханалық жұмысқа тапсырмалар
|
54
|
5.4
|
Әдістемелік нұсқаулар және жұмысты орындау реті
|
54
|
5.5
|
Бақылау сұрақтары
|
55
|
|
Әдебиеттер
|
56
|
|
Қосымша А – Әдістемелік нұсқауда қолданылған қысқаша терминологиялық қазақша-орысша сөздік
|
57
|
Достарыңызбен бөлісу: |