Бағдарламасы аясында іске асырылды Karen Armstrong
жүктеу/скачать 28,29 Mb. Pdf көрінісі
|
Karen Armstrong. A History of God
| imitatio
dei амалы, Құдайдың қайырымдылығы мен жанашырлығына еліктеу деп са - налды. Бұған қоса, барлық адам баласы бір-бірімен тең, өйткені әрқайсысы Құдайға ұқсатылып жаратылған. Туысына зиян шектірген дінбасы да жаза - лануы керек, өйткені мұндай әрекет Құдай болмысын жоққа шығарумен барабар 142 . Құдай, кімде-кім адамды өлтіретін болса, тұтас әлемді жойған - дай жазалайтындығын бізге көрсету үшін адамды, тұтас адамзатты жаратты. Басқа жағынан алып қарасақ, бір адамды өлімнен құтқару – бүкіл ғаламды сақтап қалумен барабар болады 143 . Әрі бұл тым әсіре пайымдар емес еді, көпшілік үшін (мысалы, бейбастақтықпен ойран салғанда) бір адамды құр - бан етуге тыйым салатын заң негіздері болатын. Жақыныңды, тіпті тегі басқа адамды немесе құлды қорлау ең ауыр күнәнің бірі саналып, кісі өлтірумен, яғни Құдайды жоққа шығарумен теңестірілді 144 . Еркіндік құқығы тағдыр - шешті маңызға ие болды: раввиндік еңбектердің толық жинағынан қапасқа қамау туралы ештеңе жолықтырмайсың, өйткені адамды бостандықтан ай - ыру пәрмені тек Құдайға тиесілі. Біреудің сыртынан өсек тарату да Құдайды елемеушілік саналды 145 . Әйтсе де еврейлер Құдайды жоғары жақтан әрбір қадамымызды жіті қадағалап отыратын «Айбарлы Аға» іспетті көруге ыңғай танытпады. Керісінше, адамның бойында Құдайлықты іштей түйсіну сезімін тәрбиелеуге ден қойылды; осы арқылы қоршаған ортамен кез келген қа - рым-қатынас қасиетті реңкке бөленетін. 140 Sifre к Лев . 19:8. 141 Mekhilta к Исх . 20:13. 142 Pirke Aboth, 6:6; Horayot, 13a. 143 Pirke Aboth, 6:6; Horayot, 13a. 144 Sanhedrin, 4:5. 145 BabaMetziah, 58b. 120 Жануарлар қиналмастан өз болмысына сай тіршілік ете береді, бірақ адамдарға өздерінің адами қалпын сақтау ешқашан оңайға соқпаған си - яқты. Бастапқы кезде Израил Құдайы өз халқының бойында ең сұмдық және жауыздыққа толы қатыгездікті оятқан секілді көрінген болатын; бірақ ұзақ ғасырлар барысында мүлде өзгерді. Яхве бейнесі адамдарды өз бауы - рларына жанашырлықпен және ілтипатпен қарауға дағдыландыра бастады; бұл «Кіндік кезеңнің» барлық дініне тән сипат еді. Раввиндердің идеалдары Бір Құдайдың екінші дінінің ұстанымдарына өте ұқсас; бұл таңғаларлық та жағдай емес, себебі христиандық тамырлары иудаизмге барып тіреледі. |