Бағдарламасы «Халықаралық қатынастар теориясы»



Дата08.07.2018
өлшемі218,5 Kb.
#48458
түріБағдарламасы

Жұмыс оқу бағдарламасының титулды парағы



Нысан

ПМУ Ұ С 7.18.3/30


Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі


С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Әлеуметтану және саясаттану кафедрасы

Жұмыс оқу бағдарламасы
«Халықаралық қатынастар теориясы» пәні бойынша
5В050200 «Саясаттану» мамандығы студенттеріне арналған

Павлодар


Кіріспе:

Пән студенттерді қазіргі әлемдік дамудың негізгі тенденцияларымен таныстыруға, оның қозғаушы күштерін көрсетуге, жаңа халықаралық жағдайдың отандық және батыстық еңбектерде бейнеленуін ескере отырып қалыптасу үрдісімен таныстыруға арналған.

Әлемдік саясат пен қауіпсіздік мәселелерін (өзін-өзі анықтау және қақтығыстық, көпұлтты мемлекеттердің эволюциясы, жекелеген елдердің ішкі саяси мәселелерін реттеудегі сыртқы күштердің ролі), халықаралық қатынастардың саяси экономиясын, әлемдік саясаттың материалдық және материалдық емес факторларын зерттеуге баса назар аударылады.

Пән шеңберінде саяси тұрақтылықты, адамның негізгі құқықтарын қамтамасыз етуге, қақтығыстардың алдын алуға бағытталған жаңа халықаралық-саяси инструментарийдің қалыптасуының жалпы мәселелері қарастырылады, сондай-ақ, экология, миграция және демографиялық үрдістермен байланысты халықаралық қатынастардың жаңа бағыттарының кейбір мәселелері қарастырылады. Пәннің қорытынды бөлімі ілемдік саясаттағы көшбасшылық мәселелерін қамтиды және Қазақстан Республикасының мүдделері мен қабылдауы тұрғысынан халықаралық қатынастардың заманауи жүйесіндегі батыстық және батыстық емес компоненттердің өзара әрекеттерді талдау жүзеге асырылған.


1 Пәннің мақсаты

Пәннің мақсаты қазіргі замандағы халықаралық қатынастар туралы, әлемдік саясаттың негізгі мәселелері мен аспектілері туралы жүйелі көзқарастарды қалыптастыру болып табылады


Пәннің міндеттері:

- қазіргі халықаралық қатынастардың негізгі бағыттарын анықтау;

- қазіргі халықаралық қатынастардың ұғымы, мәні, құрылымы туралы білімдерді қалыптастыру;

- қазіргі заманның қауіптерін зерттеу;

- әлемдегі қауіпсіздік және қарулануды бақылау мәселелерін ашу;

- қазіргі замандағы бейбітшілікті реттеу үрдістерін зерттеу;

- қазіргі халықаралық қатынастардың мәселелерін талдау және оларға объективті баға беру дағдыларын қалыптастыру.
Пәнді оқыту нәтижесінде студенттер білуі керек:


  • Әлемдік саясаттың тарихы мен теориясын, оның негізгі бағыттарын;

  • Халықаралық қатынастардың жаңа құрылымын және жаңа әлемдік тәртіптің қалыптасуын.


Пәнді меңгеру нәтижесінде студенттер жасай алуы керек:

  • Алынған білімдерді кәсіби іс-әрекетте қолдану;

  • Оларды өзгеріп жатқан саяси шындыққа бейңмдеу;

  • Қазіргі саяси үрдістерді реттеу тәсілдері туралы көзқарасқа ие болу;

  • Халықаралық қақтығыстардың себептерін анықтап, талдай білу.


2 Пререквизиттер:

- философия;

- саясат теориясы;

- қолданбалы саясаттану;

- халықаралық қатынастар теориясы;

- саяси әлеуметтану;

- экономикалық теория.
3 Постреквизиттер:

«Халықаралық қатынастар теориясы» пәні міндетті компонент құрамына енеді және 30 сағат дәріс, 15 сағат тәжірибе, 90 сағат СөЖ сабақтарынан тұрады.


4 Пәннің мазмұны

4.1 Пәннің тақырыптық жоспары
оқу түрі – күндізгі




Тақырыптың атауы

Сағаттар саны

Дәр

Тәж

Лаб

Студ

Инд

СөЖ

1

Әлемдік саясат және халықаралық қатынастар зерттеу объектісі ретінде

2

1

-

-

-

6

2

Халықаралық қатынастар мен сыртқы саясат мәселелері әлеуметтік-саяси ойдың тарихында

2

1

-

-

-

6

3

ХХІ ғасырдағы мемлекеттер жүйесі және оның жаңа сипаттамалары

2

1

-

-

-

6

4

Биполярлықтың құлдырауынан кейінгі халықаралық құрылым. Халықаралық құрылымның қазіргі концепциялары

2

1

-

-

-

3

5

Демократизация 90 жж. әлем-жүйелік өзгерістердің факторы ретінде

2

1

-

-

-

6

6

Әлемдік саясаттағы сепаратизм мен интеграция

2

1

-

-

-

6

7

Қазіргі халықаралық қатынастардағы «Үшінші әлем»

2

1

-

-

-

6

8

Әлем-жүйелік реттеудің жаңа құралдары. Халықаралық қатынастардағы күш қолданудың моральдық шектеушілері. Қазіргі халықаралық қатынастардағы интеллект және құқық

2

1

-

-

-

6

9

Әлемдік саясаттағы қазіргі Батыс

2

1

-

-

-

6

10

Қауіпсіздіктің жаңа түрлері және халықаралық қақтығыстықтың бастаулары

2

1

-

-

-

6

11

Қазіргі халықаралық қатынастардағы қауіпсіздік тәртіптері

2

1










6

12

Халықаралық қатынастардағы халықаралық ұйымдар

2

1

-

-

-

6

13

Халықаралық саясаттағы қару-жараққа бақылау орнату және қарусыздану мәселесі

2

1

-

-

-

6

14

Біртұтас ақпараттық-телекоммуникациялық кеңістіктің қалыптасуы

2

1

-

-

-

6

15

Еуразиялық интеграцияның қазіргі жағдайы

2

1

-

-

-

6




Барлығы

30

15

-

-

-

90



4.2 Пәннің тақырыптарының мазмұны
Тақырып 1 Әлемдік саясат және халықаралық қатынастар зерттеу объектісі ретінде

«Әлемдік саясат», «халықаралық қатынастар», «сыртқы саясат», «геосаясат», «қауіпсіздік», «қақтығыс», «тоқырау» категорияларының арақатынасы. Халықаралық қатынастардың табиғаты. Мемлекет халықаралық қатынастардың басты акторы ретінде. Халықаралық қатынастардың негізгі мәселелері.

Халықаралық қатынастардың заңдылықтары. Күш және билік халықаралық қатынастарды негізгі реттеуші құралы ретінде. Халықаралық қатынастар теориясы әлеуметтік-саяси ғылымдар құрылымында.

Халықаралық қатынастарды зерттеу әдістері. Халықаралық қатынастарды зерттеудің ресми және бейресми әдістері. Статистикалық әдістер. Халықаралық қатынастардағы жағдайлар мен үрдістерді үлгілеу ерекшеліктері. Тарихи суреттеу және саяси суреттеу әдістері. Қолданбалы әдістер.


Тақырып 2 Халықаралық қатынастар мен сыртқы саясат мәселелері әлеуметтік-саяси ойдың тарихында

Ежелгі дүниедегі саяси ойдың сыртқы саяси концепциялары. Қайта өрлеу және Жаңа заман саяси ойындағы халықаралық қатынастар туралы реалистік көзқарастардың пайда болуы мен дамуы. Халықаралық саясаттың либералды концепциясының генезисі. Марксизм және халықаралық қатынастар.

Халықаралық қатнастарды теориялық жағынан ұғынудың концептуалдық негіздері. Классикалық бағыттар: (Н.Макиавилли, Т.Гоббс, Э.Деваттель, К.Клаузевиц). Идеалистік бағыт: (Ф.де Виториа, Г.Гроций, И.Кант). Саяси идеализм. Либералдық интернационализм.

Г.Дж.Моргентаудың саяси реализмі.


Тақырып 3 ХХІ ғасырдағы мемлекеттер жүйесі және оның жаңа сипаттамалары

Халықаралық жүйелердің тарихи түрлері және оның қазіргі түрінің қалыптасуы. Қазіргі халықаралық қатынастардың ұғымы мен мәні. Мемлекеттер және ұлттық мемлекеттер. Ұлттық мемлекеттер және империялар. Жүйе ішілік қарама-қайшылықтардың өсуі. Өалықаралық қатынастардың мемлекеттік емес субъектілері. Шағын мемлекеттер мәселелері. Мойындалмаған мемлекеттер. Мемлекетаралық бірлестіктердің ролі. Халықаралық ұйымдардың мәні. Көпұлтты корпорациялар және әлемдік саясаттағы трансұлттық мүдделер.


Тақырып 4 Биполярлықтың құлдырауынан кейінгі халықаралық құрылым. Халықаралық құрылымның қазіргі концепциялары

Биполярлықтың құлдырауының негіздері және оның нәтижелері. Халықаралық қатынастар табиғатының қазіргі құрылымын талдау критерийлері. Көпполярлы және биполярлы құрылымдардың мықты және әлсіз тұстары. К. Дойч пен Д. Сингердің, Дж. Гэддис пен К. Уолцтың көзқарастары. «Аралас құрылым»теориясы (А.Тонак). полярлықтың қазіргі концепциялары. Қазақстанның сыртқы саяси артықшылықтарын қалыптастырудағы халықаралық қатынастардың қазіргі құрылымын талдаудың ролі.


Тақырып 5 Демократизация 90 жж. әлем-жүйелік өзгерістердің факторы ретінде

90 жж. халықаралық жүйе мемлекеттерінің ішкі эволюциясы факторлары. Құндылықтар конвергенциясы және оның шектері. «Шығыс – Батыс» өзара идеялық-стратегиялық қарсыласуының құлдырауының себептері мен ерекшеліктері. «Шынайы демократизациялану» мен жалпыға ортақ либералды-демократиялық нормалар арасындағы қарама-қайшылықтар. Демократизацияның жалпы әлемдік салдары. Демократизацияның аймақтық ерекшеліктері (Шығыс Еуропа, бұрынғы КСРО, Оңтүстік Африка, Латын Америкасы, Азия).

Демократизация мен ішкі саясат және халықаралық тұрақтылық мәселелері. Халықаралық қоғамның әлемдік қоғамға айналуы концепциясының қазіргі анықтамалары.
Тақырып 6 Әлемдік саясаттағы сепаратизм мен интеграция

Ұлттардың өзін-өзң анықтауы және оның 90 жж. Түсіндірілуі. Ұлттар мен мемлекеттер: идентификация қақтығыстары. Өзін-өзі анықтау үрдістерінің халықаралық тұрақтылық мәселелерімен өзара байланысы. Халықаралық қауымдастықтың жеке мемлекеттердегі өзін-өзі анықтау үрдістерін реттеудегі ролі. Жаңа мемлекеттерді мойындаудың критерийлері және шарттары. Интеграция халықаралық қатынастардың ғаламдық тенденциясы ретінде, оның қақтығыстықты тежеудің құралы ретіндегі ролі және шектеулілігі. Қазіргі замандағы интеграциялық тенденциялардың перспективалары.


Тақырып 7 Қазіргі халықаралық қатынастардағы «Үшінші әлем»

Экономикалық ғаламдану тұрғысынан Солтүстік пен Оңтүстіктің бөлінуі мәселесі. «Модернизация» және «тәуелділік» концепциялары. Либералды экономикалық тәртіпті құру талпыныстары және «Үшінші әлем». Көпжақты бірлестіктер негізіндегі Солтүстік пен Оңтүстік диалогы. Даму мәселесінің қазіргі кездегі жағдайы. Дамудың демографиялық аспектілері. Халықаралық миграцияның саяси аспектілері. Дамудың технократиялық үлгісі және «Үшінші әлем» ресурстары мәселелері. Халықаралық қауіпсіздіктің табиғатты қорғау аспектілері. «Тұрақты даму» ұғымы және концепциялары.


Тақырып 8 Әлем-жүйелік реттеудің жаңа құралдары. Халықаралық қатынастардағы күш қолданудың моральдық шектеушілері. Қазіргі халықаралық қатынастардағы интеллект және құқық

Дипломатия мен дипломатиялық механизмдердің қазіргі ролі. Әлем-жүйелік реттеудің негізгі органдары. БҰҰ және «Жетілік тобы». Қазіргі замандағы реттеудің параллельдік құрылымдарының қалыптасуы. НАТО-ның әлемдік тәртіпті реттеудегі ролі. Сыртқы саясат пен халықаралық қатынастарды аналитикалық қамтамасыз ету. Аналитикалық ұсыныстарды жасау бойынша халықаралық орталықтар. «Үшжақты комиссияның» қызметі. Рим клубы. Давостағы бүкіләлемдік экономикалық форум. Қазіргі халықаралық қатынастардың гуманитарлы аспектілері. Адамның әмбебап құқықтары және оларды қорғау. Әйелдер құқықтары және қазіргі гендерлі мәселелер. Аз топтардың құқықтары. Босқындар мен мәжбүрлі қоныс аударушылардың құқықтары мәселелері. Мәдени құқықтар. «Мәдени плюрализм» және «мәдени-ұлттық автономия» концепциялары.


Тақырып 9 Әлемдік саясаттағы қазіргі Батыс

Алып мемлекеттердің әлемдік саясаттағы ролі. АҚШ - экономика, саясат және әскери салаларда әлемдік көшбасшы. Германия - Еуропадағы экономикалық және саяси көшбасшы. Францияның, Ұлыбританияның, Италияның халықаралық қатынастардағы ролі. Трансатланттық қатынастардың трансформациясы. Еуропалық Қауымдастық интеграцияның жаңа кезеңінде. Шенген аймағы. ЕО-дағы бейтарап мемлекеттердің позициялары.

Орталық және Оңтүстік-Шығыс Еуропа елдері қазіргі халықаралық саясат үрдісінде.

Халықаралық қатынастарының Батыстық және Батыстық емес секторлары. Көшбасшылықтың артықшылықтары мен кемшіліктері. Американдық көшбасшылықтың перспективалары. Халықаралық қатынастардағы жаңа әлеуметтік және саяси даму модельдері. Полицентризм моделі. “Мондиализм”, “еуропацентризм”, “еуразиялық”, “исламдық фундаментализм” доктриналарының идеологиялық теке-тіресі.


Тақырып 10 Қауіпсіздіктің жаңа түрлері және халықаралық қақтығыстықтың бастаулары

Қауіпсіздік түсінігі. Қауіпсіздік түсінігінің тарихи эволюциясы. Қауіпсіздік принциптері. Халықаралық, аймақтық, ұлттық және ғаламдық қауіпсіздік түсініктері. Ұжымдық қауіпсіздік мәселелері.

Ғаламдану және халықаралық қауіпсіздік. Халықаралық қауіпсіздіктің негізгі ұстанымдары мен компоненттері. Халықаралық қауіпсіздіктің деңгейлері: жеке, топық, ұлттық, халықаралық.

Еуроатланттық аймақтың қауіпсіздігіне төнетін ядролық қатерлер. Қауіпсіздіктің аймақтық деңгейдегі жаңа дәстүрлі емес аспектілері. Қауіпсіздікті қамтамасыз етудегі МАГАТЭ-нің ролі. Үрейлендіру ядролық қаруды қолданудың алдын алудың маңызды элементтерінің бірі ретінде. Күшті және әлсіз елдердегі қауіпсіздіктің ерекшеліктері.


Тақырып 11 Қазіргі халықаралық қатынастардағы қауіпсіздік тәртіптері

Қауіпсіздік түсінігінің 90- жылдардағы эволюциясы. Американдық дәстүр. Еуропалық дәстүр. Экологиялық, әлеуметтік, энергетикалық қауіпсіздік. Мәдени қауіпсіздік. Ақпараттық қауіпсіздік. Ұйымдастырылған қылмыс. Халықаралық терроризм мәселесі.

Ұлттық қауіпсіздік концепциясының анықтамасы. Ұлттық мүдде. Ұлттық қауіпсіздік қатері. Қауіпсіздік саласындағы Қазақстанның ұсыныстары. СВМДА - даму кезеңдері, мүше және бақылаушы елдер. ШОС. ОДКБ.
Тақырып 12 Халықаралық қатынастардағы халықаралық ұйымдар

Үкіметаралық ұйымдар, қызметі, әлемдік саясаттағы орны мен ролі. БҰҰ, ЕҚЫҰ, ЕО және т.б. Экономикалық ұйымдар мен топтар. Әлемдік экономикалық нарық және халықаралық экономикалық ұйымдар, олардың ерекшеліктері. Аймақтандырылу мәселесі. Мемлекетаралық аймақтық бірлестік түрлері: ЕО, НАФТА, АТЭК, ОАЕ, ОЭС және т.б. Халықаралық экономикалық ұйымдар және олардың Қазақстандағы қызметі. БҰҰ-ның жаңаруы. БҰҰ қазіргі әлемде: пәрменділік мәселесі. БҰҰ-ның комитеті, Халықаралық сот жаңа жағдайларда. ЕҚЫҰ-ның жаңа функциялары. Қауіпсіздіктің еуроатлантикалық сипаты. Еуропа Кеңесінің кемсітпеушілк мониторингы, демократиялық институттардың қақтығыстардан кейінгі аралықта әрекетін дамыту, “жас демократияларға” қолдау көрсету салсындағы қызметі.

НАТО өзгеріп жатқан әлемдік саясат жағдайында. НАТО әлемдік саясаттың шынайы факторы және еуропалық және әлемдік қауіпсіздіктің кепілі ретінде. НАТО құрамы мен ықпал ету аймағының ұлғаюы: геосаяси тепе-теңдіктің бұзылуы. НАТО және Ресей: қатынастар мәселесі. Интерпол және Еуропол. Интерполдың халықаралық қылмыспен күресі. Еуропол аймақтық ұйым ретінде.
Тақырып 13 Халықаралық саясаттағы қару-жараққа бақылау орнату және қарусыздану мәселесі

Қару-жараққа бақылау орнатудың жолдары, құралдары және әдістері. Халықаралық құқықтың нормалары. Тыйым салынған қару-жарақтың түрлерін өндіру мен сақтау жөнінде ақпараттармен өзара және жедел алмасу. Жаңа өзгерістер мен қорғаныс технологиясын жетілдіру. Технология және қазіргі кезеңдегі ӘӨК (ВПК) дағдарысы: Батыстағы, Ресейдегі және Қазақстандағы жағдайларды салыстырмалы талдау. Әскери технологиялар және қос мақсатты технологиялар - қақтығыстық потенциал.

Ресей, Қазақстан және ТМД-ның басқа да елдерінің НАТО елдерімен әскери-саяси байланыстарының тереңдей түсуі. ПРО, ДНЯО, ДВЗЯИ, ОВСЕ.
Тақырып 14 Біртұтас ақпараттық-телекоммуникациялық кеңістіктің қалыптасуы

БАҚ және әлемдік саясат. Әлемдік қауымдастықтың біртұтас кеңістіктік-уақытша инфрақұрылымның сипаттамасы. Мәдени және ақпараттық ғаламдану. Біртұтас ақпараттық-телекоммуникациялық кеңістік. Коммуникацияның ғаламдық жүйелері. Интернет және әлемдік торап www (World wіde web) - адамзатқа ықпал жасаудың құдіретті құралы. Ақпараттық төңкеріс. “Ақпараттық соғыстар”. Постиндустриалды қоғамның ақпараттық қоғамға трансформациялануы.

Бұқаралық ақпарат құралдарының әлемдік саясатқа ықпалы. БАҚ-тың халықаралық саяси қатынастар саласындағы экспансиясы. Әлемдік экономиканың өзгеру процесіндегі қазіргі заманғы ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар. Қоғамдық пікірді қалыптастырудағы ақпараттық-насихат қызметтердің, телевидения мен телевизиялық компаниялардың ролі.
Тақырып 15 Еуразиялық интеграцияның қазіргі жағдайы

Ресей әлемдік саясатта. Ресейдің геосаяси жағдайы. Ресей және Батыстың-“дәстүрлі емес қатерлердің” маңызын бағалаудағы әртүрлі тәсілдері. Ресейдің билік етуші элитасының ролі. Террорлық актілер. Ресей Еуропа кеңесінде. Ресейдің ТМД елдерімен экономикалық ынтымақтасуының модельдері.

Еуразиялық интеграция және ТМД. Еуразиялық геосаяси және экономикалық кеңістік. Еуразиялық кеңістіктің дезинтеграциясы және реинтеграциясы.

Қазақстан еуразиялық өркениеттің ядросы ретінде, геосаяси ұқсастығы, геоэкономикалық ортақтығы, посткеңестік кеңістіктегі тепе-теңдік пен қауіпсіздіктің кепілі. Еуроатлатикалық және еуразиялық аймақтардағы қауіпсіздік пен ынтымақтастықты нығайту шаралары.

ЕАО және ТМД-дағы интеграциялық процестер.

4.3 Дәрістердің мазмұны
Тақырып 1 Әлемдік саясат және халықаралық қатынастар зерттеу объектісі ретінде

1 «Әлемдік саясат», «халықаралық қатынастар», «сыртқы саясат», «геосаясат», «қауіпсіздік», «қақтығыс», «тоқырау» категорияларының арақатынасы.

2 Халықаралық қатынастардың заңдылықтары.

3 Халықаралық қатынастар теориясы әлеуметтік-саяси ғылымдар құрылымында.

4 Халықаралық қатынастарды зерттеу әдістері.
Тақырып 2 Халықаралық қатынастар мен сыртқы саясат мәселелері әлеуметтік-саяси ойдың тарихында

1 Ежелгі дүниедегі саяси ойдың сыртқы саяси концепциялары.

2 Қайта өрлеу және

3 Жаңа заман саяси ойындағы халықаралық қатынастар туралы реалистік көзқарастардың пайда болуы мен дамуы. Халықаралық саясаттың либералды концепциясының генезисі.

4 Саяси реализм және саяси либерализм.
Тақырып 3 ХХІ ғасырдағы мемлекеттер жүйесі және оның жаңа сипаттамалары

1 Қазіргі халықаралық қатынастардың ұғымы мен мәні.

2 Халықаралық қатынастардың мемлекеттік емес субъектілері.

3 Мемлекетаралық бірлестіктердің ролі.


Тақырып 4 Биполярлықтың құлдырауынан кейінгі халықаралық құрылым. Халықаралық құрылымның қазіргі концепциялары

1 Биполярлықтың құлдырауының негіздері және оның нәтижелері.

2 Көпполярлы және биполярлы құрылымдардың мықты және әлсіз тұстары.

3 К. Дойч пен Д. Сингердің, Дж. Гэддис пен К. Уолцтың көзқарастары.

4 «Аралас құрылым»теориясы (А.Тонак)
Тақырып 5 Демократизация 90 жж. әлем-жүйелік өзгерістердің факторы ретінде

1 90 жж. халықаралық жүйе мемлекеттерінің ішкі эволюциясы факторлары.

2 «Шығыс – Батыс» өзара идеялық-стратегиялық қарсыласуының құлдырауының себептері мен ерекшеліктері.

3 Демократизацияның аймақтық ерекшеліктері (Шығыс Еуропа, бұрынғы КСРО, Оңтүстік Африка, Латын Америкасы, Азия).



Тақырып 6 Әлемдік саясаттағы сепаратизм мен интеграция

1 Ұлттардың өзін-өзі анықтауы және оның 90 жж. түсіндірілуі.

2 Ұлттар мен мемлекеттер: идентификация қақтығыстары.

3 Қазіргі замандағы интеграциялық тенденциялардың перспективалары.


Тақырып 7 Қазіргі халықаралық қатынастардағы «Үшінші әлем»

1 Экономикалық ғаламдану тұрғысынан Солтүстік пен Оңтүстіктің бөлінуі мәселесі.

2 «Модернизация» және «тәуелділік» концепциялары.

3 Даму мәселесінің қазіргі кездегі жағдайы. Дамудың технократиялық үлгісі және «Үшінші әлем» ресурстары мәселелері.


Тақырып 8 Әлем-жүйелік реттеудің жаңа құралдары. Халықаралық қатынастардағы күш қолданудың моральдық шектеушілері. Қазіргі халықаралық қатынастардағы интеллект және құқық

1 Дипломатия мен дипломатиялық механизмдердің қазіргі ролі.

2 Әлем-жүйелік реттеудің негізгі органдары. БҰҰ және «Жетілік тобы».

3 Сыртқы саясат пен халықаралық қатынастарды аналитикалық қамтамасыз ету.


Тақырып 9 Әлемдік саясаттағы қазіргі Батыс

1 Алып мемлекеттердің әлемдік саясаттағы ролі.

2 АҚШ - экономика, саясат және әскери салаларда әлемдік көшбасшы.

3 Халықаралық қатынастардың Батыстық және Батыстық емес секторлары.


Тақырып 10 Қауіпсіздіктің жаңа түрлері және халықаралық қақтығыстықтың бастаулары

1 Қауіпсіздік түсінігі, тарихи эволюциясы, принциптері.

2 Ғаламдану және халықаралық қауіпсіздік.

3 Қауіпсіздіктің аймақтық деңгейдегі жаңа дәстүрлі емес аспектілері.


Тақырып 11 Қазіргі халықаралық қатынастардағы қауіпсіздік тәртіптері

1 Қауіпсіздік түсінігінің 90- жылдардағы эволюциясы.

2 Экологиялық, әлеуметтік, энергетикалық қауіпсіздік.

3 Ұлттық мүдде. Ұлттық қауіпсіздік қатері.


Тақырып 12 Халықаралық қатынастардағы халықаралық ұйымдар

1 Үкіметаралық ұйымдар, қызметі, әлемдік саясаттағы орны мен ролі.

2 Экономикалық ұйымдар мен топтар.

3 НАТО құрамы мен ықпал ету аймағының ұлғаюы: геосаяси тепе-теңдіктің бұзылуы.


Тақырып 13 Халықаралық саясаттағы қару-жараққа бақылау орнату және қарусыздану мәселесі.

1 Қару-жараққа бақылау орнатудың жолдары, құралдары және әдістері.

2 Қару жараққа бақылау орнатудың халықаралық құқықтық нормалары.

3 Технология және қазіргі кезеңдегі ӘӨК (ВПК) дағдарысы.


Тақырып 14 Біртұтас ақпараттық-телекоммуникациялық кеңістіктің қалыптасуы

1 Мәдени және ақпараттық ғаламдану.

2 Біртұтас ақпараттық-телекоммуникациялық кеңістік.

3 Бұқаралық ақпарат құралдарының әлемдік саясатқа ықпалы.


Тақырып 15 Еуразиялық интеграцияның қазіргі жағдайы

1 Еуразиялық интеграция және ТМД.

2 Еуразиялық геосаяси және экономикалық кеңістік.

3 Қазақстан еуразиялық өркениеттің ядросы ретінде



4.4 Тәжірибе сабақтарының мазмұны


  1. Тақырып 1 Әлемдік саясат және халықаралық қатынастар зерттеу объектісі ретінде

1 «Әлемдік саясат», «халықаралық қатынастар», «сыртқы саясат», «геосаясат», «қауіпсіздік», «қақтығыс», «тоқырау» категорияларының арақатынасы.

2 Халықаралық қатынастардың табиғаты.

3 Мемлекет халықаралық қатынастардың басты акторы ретінде.

4 Халықаралық қатынастардың негізгі мәселелері.




  1. Тақырып 2 Халықаралық қатынастар мен сыртқы саясат мәселелері әлеуметтік-саяси ойдың тарихында

1 Халықаралық қатынастар туралы реалистік көзқарастардың пайда болуы мен дамуы.

2 Халықаралық саясаттың либералды концепциясының генезисі.

3 Марксизм және халықаралық қатынастар.

4 Саяси идеализм.




  1. Тақырып 3 ХХІ ғасырдағы мемлекеттер жүйесі және оның жаңа сипаттамалары

1 Халықаралық жүйелердің тарихи түрлері және оның қазіргі түрінің қалыптасуы.

2 Мемлекеттер, ұлттық мемлекеттер және империялар.

3 Шағын мемлекеттер мәселелері.

4 Мойындалмаған мемлекеттер.




  1. Тақырып 4 Биполярлықтың құлдырауынан кейінгі халықаралық құрылым. Халықаралық құрылымның қазіргі концепциялары

1 Халықаралық қатынастар табиғатының қазіргі құрылымын талдау критерийлері.

2 Полярлықтың қазіргі концепциялары.

3 Қазақстанның сыртқы саяси артықшылықтарын қалыптастырудағы халықаралық қатынастардың қазіргі құрылымын талдаудың ролі.


  1. Тақырып 5 Демократизация 90 жж. әлем-жүйелік өзгерістердің факторы ретінде

1 Құндылықтар конвергенциясы және оның шектері.

2 Демократизацияның жалпы әлемдік салдары.

3 Халықаралық қоғамның әлемдік қоғамға айналуы концепциясының қазіргі анықтамалары.


  1. Тақырып 6 Әлемдік саясаттағы сепаратизм мен интеграция

1 Жаңа мемлекеттерді мойындаудың критерийлері және шарттары.

2 Интеграция халықаралық қатынастардың ғаламдық тенденциясы ретінде

3 Интеграцияның қақтығыстықты тежеудің құралы ретіндегі ролі және шектеулілігі.


  1. Тақырып 7 Қазіргі халықаралық қатынастардағы «Үшінші әлем»

1 Экономикалық ғаламдану тұрғысынан Солтүстік пен Оңтүстіктің бөлінуі мәселесі.

2 Либералды экономикалық тәртіпті құру талпыныстары және «Үшінші әлем».

3 Дамудың демографиялық аспектілері.

4 Халықаралық миграцияның саяси аспектілері.

5 «Тұрақты даму» ұғымы және концепциялары.


  1. Тақырып 8 Әлем-жүйелік реттеудің жаңа құралдары. Халықаралық қатынастардағы күш қолданудың моральдық шектеушілері. Қазіргі халықаралық қатынастардағы интеллект және құқық

1 БҰҰ және «Жетілік тобы».

2 Сыртқы саясат пен халықаралық қатынастарды аналитикалық қамтамасыз ету.

3 Рим клубы.

4 Адамның әмбебап құқықтары және оларды қорғау.

5 Босқындар мен мәжбүрлі қоныс аударушылардың құқықтары мәселелері.


  1. Тақырып 9 Әлемдік саясаттағы қазіргі Батыс

1 АҚШ - экономика, саясат және әскери салаларда әлемдік көшбасшы.

2 Германия - Еуропадағы экономикалық және саяси көшбасшы.

3 Францияның, Ұлыбританияның, Италияның халықаралық қатынастардағы ролі.

4 Орталық және Оңтүстік-Шығыс Еуропа елдері қазіргі халықаралық саясат үрдісінде.

5 Американдық көшбасшылықтың перспективалары.


  1. Тақырып 10 Қауіпсіздіктің жаңа түрлері және халықаралық қақтығыстықтың бастаулары

1 Халықаралық, аймақтық, ұлттық және ғаламдық қауіпсіздік түсініктері. Ұжымдық қауіпсіздік мәселелері.

2 Қауіпсіздікті қамтамасыз етудегі МАГАТЭ-нің ролі.

3 Күшті және әлсіз елдердегі қауіпсіздіктің ерекшеліктері.

4 Мәдени қауіпсіздік. Ақпараттық қауіпсіздік.

5 Ұйымдастырылған қылмыс. Халықаралық терроризм мәселесі.



  1. Тақырып 12 Халықаралық қатынастардағы халықаралық ұйымдар

1 Үкіметаралық ұйымдар - БҰҰ, ЕҚЫҰ, ЕО және т.б.

2 Экономикалық ұйымдар мен топтар.

3 Мемлекетаралық аймақтық бірлестік түрлері: ЕО, НАФТА, АТЭК, ОАЕ, ОЭС және т.б.

4 Халықаралық экономикалық ұйымдар және олардың Қазақстандағы қызметі.

5 Интерполдың халықаралық қылмыспен күресі. Еуропол аймақтық ұйым ретінде.


  1. Тақырып 13 Халықаралық саясаттағы қару-жараққа бақылау орнату және қарусыздану мәселесі.

1 Тыйым салынған қару-жарақтың түрлерін өндіру мен сақтау жөнінде ақпараттармен өзара және жедел алмасу.

2 Жаңа өзгерістер мен қорғаныс технологиясын жетілдіру.

3 Әскери технологиялар және қос мақсатты технологиялар - қақтығыстық потенциал.

4 Ресей, Қазақстан және ТМД-ның басқа да елдерінің НАТО елдерімен әскери-саяси байланыстарының тереңдей түсуі. ПРО, ДНЯО, ДВЗЯИ, ОВСЕ.




  1. Тақырып 14 Біртұтас ақпараттық-телекоммуникациялық кеңістіктің қалыптасуы

1 Коммуникацияның ғаламдық жүйелері. Интернет және әлемдік торап www (World wіde web).

2 “Ақпараттық соғыстар”.

3 Қоғамдық пікірді қалыптастырудағы ақпараттық-насихат қызметтердің, телевидения мен телевизиялық компаниялардың ролі.


  1. Тақырып 15 Еуразиялық интеграцияның қазіргі жағдайы

1 Ресейдің геосаяси жағдайы.

2 Ресей және Батыстың-“дәстүрлі емес қатерлердің” маңызын бағалаудағы әртүрлі тәсілдері.

3 Ресейдің ТМД елдерімен экономикалық ынтымақтасуының модельдері.

4 Еуроатлатикалық және еуразиялық аймақтардағы қауіпсіздік пен ынтымақтастықты нығайту шаралары.






4.5 Студенттің өзіндік жұмысының мазмұны
4.5.1 СӨЖ түрлерінің тізімі




СөЖ түрі

Есеп беру түрі

Бақылау түрі

Сағат бойынша көлемі

1

Дәріс сабақтарына дайындалу




Сабаққа қатысу

0,5*30=15

2

Тәжірибе сабақтарына дайындалу

Жұмыс дәптері

Сабаққа қатысу

2*15=30

2

Тәжірибе сабақтарына қатысу, үй тапсырмаларын орындау

Жұмыс дәптері

Сабаққа қатысу, ауызша жауап

1*15=15

3

Аудиториялық сабақтар мазмұнына енбеген материалдарды игеру

Материалдар конспектісі, кестелер құру, т.б.

Сабаққа қатысу, ауызша жауап

1*15=15

4

Межелгі бақылауға дайындық

Тест тапсыру нәтижесі

МБ 1, МБ 2

2*7,5=15

Барлығы:

90


4.5.2 өз бетінше оқып, үйренуге арналған тақырыптар


  1. Тақырып 1 Әлемдік саясат және халықаралық қатынастар зерттеу объектісі ретінде

Халықаралық қатынастардың заңдылықтары. Күш және билік халықаралық қатынастарды негізгі реттеуші құралы ретінде. Халықаралық қатынастардағы жағдайлар мен үрдістерді үлгілеу ерекшеліктері. Тарихи суреттеу және саяси суреттеу әдістері. Қолданбалы әдістер.

Ұсынылған әдебиеттер: [9, 6-14 бб.]


  1. Тақырып 2 Халықаралық қатынастар мен сыртқы саясат мәселелері әлеуметтік-саяси ойдың тарихында

Халықаралық қатнастарды теориялық жағынан ұғынудың концептуалдық негіздері. Классикалық бағыттар: (Н.Макиавилли, Т.Гоббс, Э.Деваттель, К.Клаузевиц). Идеалистік бағыт: (Ф.де Виториа, Г.Гроций, И.Кант). Либералдық интернационализм. Г.Дж.Моргентаудың саяси реализмі.

Ұсынылған әдебиеттер: [3, 25-38 бб.]


  1. Тақырып 3 ХХІ ғасырдағы мемлекеттер жүйесі және оның жаңа сипаттамалары

Халықаралық жүйелердің тарихи түрлері және оның қазіргі түрінің қалыптасуы. Ұлттық мемлекеттер және империялар. Жүйе ішілік қарама-қайшылықтардың өсуі. Көпұлтты корпорациялар және әлемдік саясаттағы трансұлттық мүдделер.

Ұсынылған әдебиеттер: [11, 14-20 бб.]


  1. Тақырып 4 Биполярлықтың құлдырауынан кейінгі халықаралық құрылым. Халықаралық құрылымның қазіргі концепциялары

Халықаралық қатынастар табиғатының қазіргі құрылымын талдау критерийлері. К. Дойч пен Д. Сингердің, Дж. Гэддис пен К. Уолцтың көзқарастары. «Аралас құрылым»теориясы (А.Тонак). Қазақстанның сыртқы саяси артықшылықтарын қалыптастырудағы халықаралық қатынастардың қазіргі құрылымын талдаудың ролі.

Ұсынылған әдебиеттер: [1, 45-54 бб.]


  1. Тақырып 5 Демократизация 90 жж. әлем-жүйелік өзгерістердің факторы ретінде

90 жж. халықаралық жүйе мемлекеттерінің ішкі эволюциясы факторлары. «Шығыс – Батыс» өзара идеялық-стратегиялық қарсыласуының құлдырауының себептері мен ерекшеліктері. Демократизация мен ішкі саясат және халықаралық тұрақтылық мәселелері.

Ұсынылған әдебиеттер: [1, 58-66 бб.]


  1. Тақырып 6 Әлемдік саясаттағы сепаратизм мен интеграция

Халықаралық қауымдастықтың жеке мемлекеттердегі өзін-өзі анықтау үрдістерін реттеудегі ролі. Интеграция халықаралық қатынастардың ғаламдық тенденциясы ретінде, оның қақтығыстықты тежеудің құралы ретіндегі ролі және шектеулілігі.

Ұсынылған әдебиеттер: [11, 47-55 бб.]


  1. Тақырып 7 Қазіргі халықаралық қатынастардағы «Үшінші әлем»

«Модернизация» және «тәуелділік» концепциялары. Көпжақты бірлестіктер негізіндегі Солтүстік пен Оңтүстік диалогы. Халықаралық қауіпсіздіктің табиғатты қорғау аспектілері.

Ұсынылған әдебиеттер: [12, 89-97 бб.]


  1. Тақырып 8 Әлем-жүйелік реттеудің жаңа құралдары. Халықаралық қатынастардағы күш қолданудың моральдық шектеушілері. Қазіргі халықаралық қатынастардағы интеллект және құқық

Қазіргі замандағы әлемдік реттеудің параллельдік құрылымдарының қалыптасуы. Аналитикалық ұсыныстарды жасау бойынша халықаралық орталықтар. Давостағы бүкіләлемдік экономикалық форум. Әйелдер құқықтары және қазіргі гендерлі мәселелер. Аз топтардың құқықтары. Мәдени құқықтар. «Мәдени плюрализм» және «мәдени-ұлттық автономия» концепциялары.

Ұсынылған әдебиеттер: [12, 48-58 бб.]


  1. Тақырып 9 Әлемдік саясаттағы қазіргі Батыс

Алып мемлекеттердің әлемдік саясаттағы ролі. Еуропалық Қауымдастық интеграцияның жаңа кезеңінде. Шенген аймағы. ЕО-дағы бейтарап мемлекеттердің позициялары. Халықаралық қатынастардағы жаңа әлеуметтік және саяси даму модельдері. Полицентризм моделі. “Мондиализм”, “еуропацентризм”, “еуразиялық”, “исламдық фундаментализм” доктриналарының идеологиялық теке-тіресі.

Ұсынылған әдебиеттер: [9, 28-39]


  1. Тақырып 10 Қауіпсіздіктің жаңа түрлері және халықаралық қақтығыстықтың бастаулары

Халықаралық қауіпсіздіктің негізгі ұстанымдары мен компоненттері. Халықаралық қауіпсіздіктің деңгейлері: жеке, топық, ұлттық, халықаралық. Қауіпсіздікті қамтамасыз етудегі МАГАТЭ-нің ролі. Үрейлендіру ядролық қаруды қолданудың алдын алудың маңызды элементтерінің бірі ретінде.

Ұсынылған әдебиеттер: [13, 78-85 бб.]


  1. Тақырып 11 Қазіргі халықаралық қатынастардағы қауіпсіздік тәртіптері

Қауіпсіздік түсінігінің 90- жылдардағы эволюциясы. Американдық дәстүр. Еуропалық дәстүр. Ұлттық қауіпсіздік концепциясының анықтамасы. Ұлттық қауіпсіздік қатері.

Ұсынылған әдебиеттер: [13, 89-94 бб.]


  1. Тақырып 12 Халықаралық қатынастардағы халықаралық ұйымдар

БҰҰ-ның жаңаруы. БҰҰ қазіргі әлемде. Халықаралық сот жаңа жағдайларда. ЕҚЫҰ-ның жаңа функциялары. НАТО және Ресей: қатынастар мәселесі. Интерпол және Еуропол.

Ұсынылған әдебиеттер: [9, 88-105 бб.]


  1. Тақырып 13 Халықаралық саясаттағы қару-жараққа бақылау орнату және қарусыздану мәселесі

Әскери технологиялар және қос мақсатты технологиялар - қақтығыстық потенциал. Ресей, Қазақстан және ТМД-ның басқа да елдерінің НАТО елдерімен әскери-саяси байланыстарының тереңдей түсуі.

Ұсынылған әдебиеттер: [9, 106-115 бб.]


  1. Тақырып 14 Біртұтас ақпараттық-телекоммуникациялық кеңістіктің қалыптасуы

Ақпараттық төңкеріс. Әлемдік экономиканың өзгеру процесіндегі қазіргі заманғы ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялар. Қоғамдық пікірді қалыптастырудағы ақпараттық-насихат қызметтердің, телевидения мен телевизиялық компаниялардың ролі.

Ұсынылған әдебиеттер: [10, 58-67 бб.]

  1. Тақырып 15 Еуразиялық интеграцияның қазіргі жағдайы

Ресей Еуропа кеңесінде. Ресейдің ТМД елдерімен экономикалық ынтымақтасуының модельдері. Еуразиялық интеграция және ТМД. Еуроатлатикалық және еуразиялық аймақтардағы қауіпсіздік пен ынтымақтастықты нығайту шаралары. ЕАО және ТМД-дағы интеграциялық процестер.

Ұсынылған әдебиеттер: [1, 11-18 бб.]


5 Әдебиеттер тізімі
Негізгі:


  1. Абдулпаттаев С. Халықаралық қатынастар және Қазақстанның сыртқы саясаты. Алматы: Қарасай, 2006

  2. Жамбылов Д. Саясаттану : оқулық – Өзгерiссiз 4-басылымы – Алматы : Жетi жарғы, 2008

  3. Көкебаева Г. Халықаралық қатынастар тарихы: Хрестоматия. 1-бөлім. 1918-1939жж. Алматы, 1997

  4. Нұрмағамбетов Ғ. Саясаттану негіздері : оқу құралы – Қарағанды :ҚР ІІМ Б.Бейсенов атындағы Қарағанды академиясы, 2011

  5. Нұрымбетова Г. Саяси iлiмдер тарихы : оқу құралы – Алматы : Бiлiм, 2008

  6. Нұрымбетова Г.Р Салыстырмалы саясаттану : оқу құралы – Алматы : ҚазҰПУ, 2007


Қосымша:


  1. Арын Е. М. Орысша-қазақша түсiндiрме сөздiк. Әлеуметтану және саясаттану – Павлодар : ЭКО, 2006

  2. Нұрымбетова Г.Р. Саясаттану пәнiн оқытуда интерактивтi әдiстi қолдану : оқу құралы – Алматы : Өнер, 2008

  3. Ланцов С. А. Мировая политика и международные отношения. СПб., 2006.

  4. Моргентау Г. Международная политика. // Антология мировой политической мысли: В 5 т. М., 1997.

  5. Бжезинский З. Великая шахматная доска. М., 1998.

  6. Валлерстайн И. Анализ мировых систем и ситуаций в современном мире. СПб., 2001.

  7. Коновалов А. А. Новые вызовы национальной и международной безопасности // Современные международные отношения и мировая политика. М., 2004. С. 334-406.



Мамандықтың жұмыс оқу жоспарынан көшірме




Нысан

ПМУ ҰС 7.18.3/32




050200 «Саясаттану» мамандығының жұмыс оқу жоспарынан
көшірме

«Әлемдік саясат және халықаралық қатынастар» пәні





Оқу формасы



Пәннің еңбек көлемі

Семестрлер бойынша бақылау формасы

Семестр

Студенттердің семестрлер бойынша жұмыс көлемі

кредиттер

академиялық сағаттар

емт

сын

КЖ

кж

кредиттер

аудиториялық сабақтар (ак.сағат)

СӨЖ (ак.сағат)

барл

дәр

тәж

лаб

барл

СӨЖМ

барлығы

ауд

СӨЖ

ЖОБ негізіндегі күндізгі

3

135

45

90

6

-

-

-

6

3

45

30

15

-

90

22,5

ӘжС кафедрасының меңгерушісі Иренов Г.Н.



«__» _______ 20__ ж.

Каталог: arm -> upload -> umk
umk -> Пән бойынша оқыту бағдарламасының (Syllabus) титулдық парағы
umk -> Методические указания по прохождению учебной практики для студентов специальности 5В020400 «Культурология»
umk -> Пән бойынша оқыту бағдарламасының (Syllabus) титулдық парағы
umk -> Әдістемелік ұсыныстар мен нұсқаулардың; әдістемелік ұсыныстардың; әдістемелік нұсқаулардың титул парағы
umk -> Бағдарламасының титулдық пму ұс н 18. 4/19 парағы (syllabus) Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
umk -> Бағдарламасы Нысан пму ұс н 18. 2/06 Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
umk -> Программа Форма ф со пгу 18. 2/06 Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
umk -> Пән бойынша оқыту бағдарламасының (Syllabus) титулдық парағы


Достарыңызбен бөлісу:




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет