Тақырып:Биологияны оқытудың материалдық базасы
Оқу тəжірибе үлескісі
Учаске аумағындағы ұйымдастыру жұмыстары.
Дəріс мақсаты: Мектептің оку-тəжірибелік аймағының мақсаты жəне оны ұйымдастыру туралы түсінік қалыптастыру.
Ұғымдар:оку-тəжірибелік аймақ.
Оқу тəжрибе участігі жалпы тəжрибелік жұмстың ортасы.Бұл участікте оқушылырдың класта алған биологиялық білілмін жинақтау жəне тереңдету үшін өсімдіктермен жануарлардың тіршілігіне тікелей бақылау жасалады.Оқу тəжрибе участігі биология пəнініен ашық аспан астындағы лабараториясы.бұнда оқушылыр еңбекке тəрбиелене отырып,биология кабинетін коллекия гербарий құралдар дайндайтын негізгі көрнекіліктің көзі болып саналады.Əрбір мектепте өзінінң орналасқан орныныа қарай,оқушылырдың санына қарай көлемі 0,5 тең 5гектарға деінгі жер боліктері бөлінеді.
Оқу тəжрибе участігі жарығы сол су көзі жақын мектепке жанаса орналасқан болу керек. Ал егер қалалық мектептерде оқу тəж участігіне жер бөлінбесе сол мектептің оқушылыры жалпы қалалдағы натуралискийлер станциясында практика өткізеді.оған бүкіл қала мектептері кезектесіп барады.Оғаг тұрақты кесте құрылып сол бойынша оқушылырды практикамен қамтамасыз етуге биология пəнінінң оқытушысы жауапты.Биоллгия пəнінің бағдарламасымен ауыл шаруашылық еңбек бағдарламасына сай əр мектептің оқу тəж-е участігі мынадай бөлімдерге бөлінулері тиіс:
1.Дəнді дақылдар бөлімі 2.Көкіністер бөлімі 3.Жеміс жидектер бөлімі.
4.Əсемдік дикаративтік бөлім 5.Биологиялық бөлім 6.Зоологиялық бөлім7.Бастауыш кластар бөлімі
Оқутəжрибеучастігініңжоспарыныңүлгісіжəнеоныңбөлімдерінеқысқашасипаттама. Дəндідақылдарбөлімі. Көбінесе бұнда астық тұқымдастар мал азықтық жəне техникалық дақылдар өсіріледі.Бұл бүлімде 6,7 кл оқушылары практика өткізеді бұлар ауыспалы егіс əдісін қолданып олардың өсу даму фазаларын анықтайды.Нгеізігі дақылдар Мынадайбөліктергебөледі:
а)Бір жылдың бұршақ бұқымдастар болады. Б)күздік дақылдар
В)жүгері ккартоп кант кызылшасы Г)жаздық дақылдар:жаздық бидай сұлы тары қара құмық
Д)Көп түрлі бұршақ тұқымдастар (ас бұршақ үрме бұршақ сая)
Е)Майлы дақылдыр (күнбағыс қыша сая) Ж)Техникалық дақылдар (зығыр,қанапия)
Бұл бөлімде өсіп шыққан өсімдіктің биология кабинетінде бірнеше жылғы сақтайтын көрнекілік немесе коллекия жасауға болады.Сондықтан бұл бөлімде 9,10 класс оқушылары жа жалпы биология заңдылықтарын дəлелдейтін тəжрибелер қолданады. Мысалы:Жаңа түлдің дивергенттік қасиетін анықтау жəне тұқым қуалаудың гонологиялық заңдылықтарын дəлелдейді.
Көк өністер бөлімі. Мұнда өсімдіктер тұқымын жабық жəне ашық грундтарды өсіруге болады.Мұндада 4,7 класс оқушылары жұмыс істей алады.
Бұлмынадайбөліктергебөлінеді А)Бір жылдық шөптер Б)Екі жылдық шөптер В)Кресті гүлді тұқымдастары Г)Алқа тұқымдастары (памидор,бұрыш) Д)Жуа жəне сəбіз
Е)Тамыр жемістілер (қант қызылшасы) Ж)Картоп
Осы өсімдіктерді тұқымнан еккеннен кейінжеміс бергенге дейін бақылап олардың нəтижесін қортындылайды.Ал жабық грундтар парник аранжерия Ол үшін көктемде көктемде алдын ала жабық грундтардың ққрлысын өңдеп өсімдіктердің тұқымын егуге дайындайды.
Ал парник деген-жерден 40-60 см тереңдікте қазылған төрт бұрышты беті əйнекмен жабылған жылы орын.Оның ішіндегі топырақ алдын ала күзде салынған көң арқылы жылытылады.Ал беті əйнек болмаса синтетикалывық жұқа клеткамен де жойылады.
Жеміс жидек бөлімі.Бұл бөлімде бір жылжық жəне көп жылдық ағаштар мен бұталар отырғызылады.Бұнда 7,8 класс оқушылары жұмыс істейді.
Себебі:7,8класс оқушылары ағаштарды вегатативті түрде көбейтуге болатынын теория жүзінде өз қолдарымен ағаштардың отырғызылатын орныны 710та 70 смм –лік жəне өлшемде қаза білулері керек.
Əсемдік декаративтік бөлім.Бұл бөлімде əсемдік үшін сəнді гүлді өсімдіктердің түрлері өсіріледі.Олар белгілі бір гүл зарларда,гүл алаңында жолдың жиегінде жəне мектептің көрнекті жерлерінде өсіріледі.Көбінесе бір жылдық астра синия гүлдерін тұқымыммен егуге болады жəне көп жылдық лимия лалагүл яргена гладиольос хризантема т.б гүлдер өсіріледі.Мүмкін болса бұл бөлісге гүлдің арасында көп жасыл көпжылдық шөптерді де өсірген ыңғайлы.Бұндай өсімдіктермен жұмыс істеп оларды əсіре бөлсек əр түрлі мерекелерде өз оқу тəжрибе участігіндегі гүлдерді ұсынуға болады жəне жаз бойы оқу тəжрибе участігінің ажарын келтіріп əсемдікке шақырып тұрады бұнда 9,10-шы класс оқушылары сұрыптау жəне генетикалық заңдылылқтар сонымен қатар селексиялық тақырырптар негізінде əр түрлі өсімдіктерді будандастырып ментор жəне телу əдістрімен жаңа сортталу жұмыстарын жүргізеді.
Биологиялық бөлім. Бұл бөлімге өсімдіктердің барлық түрін өсіруге болады бірақ олда өз бетімен биологияға қызыққан ізденген ұқыпты оқушылар жұмыс істейді.Бұл оқушылар осы бөлімді өсірілген өсімдіктерге морфологиялық физиологиялық жағынан бақылау жасайды жəне олардың бір бірімен айырмашылығын анықтау отырып келешекте биология кабинетине көп жылдық көрнекілік дайындайды.
Бұл жеке оқушылырдың жұмысыс кабинеттің негізгі базасы бола алады.ал жкек оқушыға осы жұмыстарды ғылыми жұмыстарға айналдыруға болады.
Зоологиялық бөлім Бұлда арнаулы тірі мүйіс жануарларыын өсіріп қоректендіріп олардың табиғаттағы жəне адам өміріндегі маңызын айқындап көрсетеді.Бұнда 7-8 класс оқушылары жұмыс істейді.Мыс:Клеткада тіршілік ететін əр түрлі құстар олардың дыбысына сыртқы əдемі түсіне балалар қызызғыда оларға шартты рефлекс қалырптастырады.Сол арқылы бұл құстардың ортаға бейімделушілік қасиеті анықталады жəнге арнаулы клеткалардыкроликтерді теңіз шошасын өсіріп оларға да феналогияялық бақылау жүргізіледі.Тіірі мүйіс жануарлармен жұмыс ісітеген оқушылардың бақылау дəптерлері
болады.Онда əр қайсысы əр түрлі жануарларға бөлініп күнбе күн олардың ерекшеліктерін жазып отырады.Бұндай бақылау оқушылардың өзара қарым қатырнасын жəне көпшілік орындардағы олардың мінез құлқын қалыптастыруға əсер етеді
Оқу тəрбие участігінде құрал саймандар қоятын арнаулы сарай болады.