БАҒдарламасы өскемен қ, 2013 жыл Мазмұны Төлқұжат 4 2

2.2.1.6. Бәсекелестікті дамыту

Бәсекелестік ортаны жалпы бекіту негізсіз әкімшілік кедергілерді қысқарту және көліктік қаржылық инфрақұрылымды және оның өңірдің қатысуышыларына қол жетуді дамыту механизмдерін құру.

Бәсекелестік ортаны жақсарту негізсіз әкімшілік кедергілерді қысқарту мен көліктік, қаржылық, энергетикалық инфрақұрылым және нарықтың барлық қатысушылары үшін қол жетімділікті қамтамасыз ету дамытуды ретеудің жою механизмдерін құру болып саналады.

Бүгінгі күнде шағын кәсіпкерлік саласында келесі мәселелер өзекті болып қалуда:

• 
  даму деңгейіне, қызметтің түрі мен пайда болу уақытына тәуелсіз салық салуда дифференциалды нұсқаның жоқтығы;
  
• 
  кепілдік қамтамасыз етудің жоқ болу жағдайында нақты сеткорда бизнес ашу мүмкіндігінің жоқтығы, бизнес ашушылардың бизнесті ашуға мүмкіндіктерінің жоқтығы;э
  
• 
  бизнестің жоғарғы операциялық кедергілері;
  
• 
  бизнес қызметін жоспарлы және жоспардан тыс тексерулердің көптігі;
  
• 
  несиелер бойынша екінші деңгейлі банктерде жоғарғы сыйақы мөлшерлемесі және қайтару механизмін жетілдіру;
  
• 
  делдалдық құрылымдардың көп саны;
  

• 
  әлеуметтік-маңызды тауарларға сауда үстеме ақылары мен баға мониторингімен қамтамасыз ету;
  
• 
  тартылған ненсиелер бойынша пайыздық мөлшерақыны қаржыландыру;
  
• 
  бағаны тұрақтандыру бойынша облыстық және аудандық штаб жұмыстарын жалғастыру;
  
• 
  тұрғындарға ауылшаруашылық тауарларды тура сату тәжірибесін жалғастыру, оның ішінде қалада, облыстың аудандарында «демалыс күні» жәрмеңкесі арқылы;
  
• 
  ауылшаруашылық тауар өндірушілерді базарларда сауда орындарымен қамтамасыз етуге қолдау көрсету;
  

Бүгінгі күнде қалада электр энергиясын кепілдендірілген тасымалдаушы жоқ, және электрмен қамтамасыз етуге шарт жасаудан бас тартатындар орын алады:

Осыған байланысты қажет:

1. 
   тұтынушыларды энергиямен қамтамасыз ету бойынша нарықтық
   

2) энергия таратушы ұймдарға тұтынушыларды энергиямен қамтамасыз ету мақсатында электр энергиясын сатып алуға лицензия беруге тиым салу;

3) кепілдендірілген тасымалдаушыға бірінші кезеңде бәсекелестікті дамыту үшін алғы шарттарды құру мақсатында кепілдік тасымалдаушы мәртебесін беру бойынша энергия жинақтау ұйымдар үшін конкурс өткізу ережесін әзірлеу;

4) «Шығысэнерготрейд» ЖШС тарапы жағынан болжанбалы әрекеттерді ескере отырып ЭСО кепілді тасымалдаушы мүмкіндігін қарау;

5) электр энергиясын толайым саудада ниетті бәсекелестік құру мақсатында электр энергиясына сатып-алу мәмілелерін ресімдеу және жасауда толайым нарық субъектілеріне талаптарды қаталдау бөлігінде электр энергиясына орталықтан сауда Ережелеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу бойынша АРЕМ мәселесін көтеру қажет.

Сонымен қатар, орта мерзімді және ұзақ мерзімді аралықта орталықтанған саудаларды өткізу бойынша Нұсқаулықтан – электр энергиясының сағаттық көлемі алынып тасталсын. Энергия шығаратын ұйымдар электр энергиясының аз көлемі ЦТ қатысу мүмкіндігі жоқ, бұл электр энергиясын сатып алуға ЭСО мүмкіндіктерін жоғалтады.

1) жекелей тауар айналым мен қызмет көрсету саласының инфрақұрылымын жетілдіру;

Әлсіз жақтары:

1) Делдалдық құрылымдардың көп саны , бұл бағаның артуына әкеліп соқтырады.

Мүмкіндіктері:

1) бәсекелестік нарықты дамыту мен әкімшілік кедергілерді жою бойынша ары қарайғы жұмыстарды жалғастыру;

жергілікті мемлекеттік басқару органдарында қызметтің ашықтылық ақпарат бөлігінде жұмыстарды жалғастыру;

бәсекелестік нарықты дамыту мен әкімшілік кедергілерді жою бойынша ары қарайғы жұмсытар.

«Жергілікті бәсекелестікті дамыту» көрсеткіші бойынша Қазақстанның позициясын жақсартуға мүмкіндік ететін шараларды өткізу мен әзірлеу.

Қауіптілері:

Сауданы дамытудың нақты көрінісінің жоқтығы

5. Қаланың инновационалдық дамуы

2012 жылға инновацуионалдық жобалар саны 58 құрады (барлығы облыс бойынша – 96). Сонымен инновационалдық сипаттағы өндірілген өнімнің көлемі 80,8 млрд. теңгені, немесе облыс бойынша жалпы көлемнен 81,4 %құрады (99,3 млрд. теңге). 2011 жылмен салыстырғанда инновационалдық өнімнің көлемі 3,3 есеге өсті (24,2 млрд. теңгеден 80,8 млрд. теңгеге).

Отандық зерттеулер мен әзірлеулердің көбі нақты нарықтық жағдайлар мен шарттарға нашар шамаланған және ғылыми өнімдер мен қызметтік бәсекелестікке шыдай алмайды. Жаңа ғылыми әзірлеулерді енгізу тәртібі жоқ.

2010 жылы жобалық-құрылғылық ғылыми-зерттеу саны 86 бірлікті құрайды.

Қалада инновационалдық инфрақұрылым жұмыс жасайды. «Алтай» техносаябағы қызмет атқарады.

2010-2012 жж аралығында келесідей жұмыстар атқарылды:

2010 жылғы келісімшартқа сәйкес 2010 жылғы ТҚҚ бағдарламасы бойынша 4 жоба толық аяқталды (5 кесте).

№ №	Жобаның атауы	Жобаны мәлімдеуші	ТҚҚ қызметінің құны, мың теңге
1	«Оны пайдалануға енгізу бойынша тәжірибелі жұмыстарды өткізумен автомобиль жолдарының маршруты бойынща кешенді жабдықтың үлгілері»	Н.С.Нугуманов	6 770
2	«e-Жедел»	«FORT SYSTEMS”	6 270
3	«Силикат-кесексіз автоклавты тәсілден сұйық шыны шығару бойынша тәжірибелі өнеркәсіптік учаскені құру. 1 Кезең	«Вибромаш УК» ЖШС	7 497
4	«Маралдың мүйізі мен құрғақ пантылардан өнімді өнеркәсіптік игеру сонымен технология және жабдық»	«Вибромаш УК» ЖШС	8 222
Барлығы			28 759

2010 жылғы бір жоба «Технология мен жабдықты әзірлеу, сонымпен маравлдың мүйізі мен құрғақ пантіден өнім өндірісіні өнеркәсіптиік игеру» 2012 ждылы 2 кезең бойынша қаржыландыруды алды.

Техносаябақ жобаларды күнтізбелік жобаларға сәйкес 2011 жылы іріктелген, 5 жобалардың өтініш білдірушілері қызме көрсетеді. Техносаябақ Электрондық бұқаралық ақпарат құралдарында ТБИ бағдарлмамасын әйгілеу бойынша кеңес ұйымдастырды:

Техносаябақ жобаларды күнтізбелік жобаларға сәйкес 2012 жылы іріктелген, жобалардың өтініш білдірушілері қызмет көрсетеді.

2012 жылы 1 жоба ТБИ бағдарламасы бойыншат қаржыландыруды алды:

№ №	Жобаның атауы	Жобаны мәлімдеуші	ТБИ қызметінің құны, теңге
1	«Маралдың мүйізі мен құрғақ пантылардан өнімді өнеркәсіптік игеру сонымен технология және жабдық	«Вибромаш» ЖШС Ковшик А.В.	7 981 411

Бизнесті жүргізу үшін шарттармен қамтамасыз етуге қолдау және экономикалық дамытуды жылдамдату мақсатында индустриалды аймақатрды құру бойынша жұмыстар жүргізіледі.

«Өркен» индустриалды аймақтың аумағында 74,5 млрд. теңге құнымен «Азия Авто» АҚ автокомпоненттерді дайындау бойынша техносаябақ және толық циклді автозауыттың екінші кезегін ораналстыру жоспарлануда.

2013 жылы таулы-металлургиялық кешенде иннвоационалдық әзірлеулерді іске асыру үшін Металлургия орталығы жобасы жүзеге асырылады. Орталықтың қызметі концентратқа пайдалы компоненттерді арттыру мен энергия сыйымдылықты төмендету, сонымен қатар металлургиялық үрдістерді шикізаттармен қамтамасыз етуге бағытталған.

Жоспар бойынша 3 тәжірибелі учаскелер іске асырылатын болады:

• 
  пирометаллургиялық;
  
• 
  көмірқышқыл материалдар мен көмірді технологиялық өңдеу
  

• 
  ұсақ материалдар формасы.
  

Қалада СТ-КZ сертификаттарын алған 101 кәсіпорындар бар. 2010 жылмен салыстырғанда олардың саны 67 кәсіпорындарға ұлғайтылды.

Қаланың есеп берген ірі және орта кәсіпорындар бойынша қазақстандық қамту (2010 жылы – 119) 2010 жылы 66,01 %.

2012 жылға мемлекеттік тауар, жұмыс және қызметтен орындалған келіңсімшарттар соммасы 51,3 млрд. теңгені (шағын бизнестің кәсіпорындар үлесі 35,5 %), мемлекеттік сатып алуларда қазақстандық қамту – 78,3 % құрады. 2011 жылы бұл кеөрсеткіштер 11,8 млрд. теңгені (шағын бизнестің белсенді кәсіпорындардың үлесі 30,9 %) және 87,2 % құрады. 2012 жылы 2011 жылмен салыстырғанда мемлекеттік сатып алуда қазақстандық қамту «CT KZ» сертификатын алу есебінен қолданылды. Бүгінгі күнде барлывқ тасымалдауышларда аталған сертификат бар.

2012 жылы шағын кәсіпкерлік субъектілердің үлесінің төқмендеуі тұрғын үйге құрылыс бойынша мемлекеттік сатып алудың ұлғаюына, оларда шағын кәсіпкерлер қатысады. Сонымен 2012 жылы маңызды көлемді «Өскемен жылу жүйелері» АҚ 3,1 млрд. теңгеге құрады.
2.2.1.8 Негізгі капиталға инвестициялар

2012 жылы негізгі капиталға инвестиция көлемі 94,2 млрд. теңгені, бұл 2010 жылға 53,9 % көп (20 сурет).

6 кесте.

Инвестициялық салымдар үшін саланың ең тартымдылығы инвестицияның жалпы көлеміндегі үлесі 56,4 % құрады.

Өңдеуші өнеркәсіпте 50,8 млрд. тенге (54 %), көлік және байланыс – 8,6 млрд. теңге (9,1%), құрылыс – 1,6 млрд. теңге (1,7 %), білім беру – 2,0 млрд. теңге (2,1%), газ, су және электроэнергияны тарату өндірісінде– 11 млрд. теңге (11,7 %), денсаулық сақтау және әлеуметтік сала қызметінде– 2,1 млрд. теңге (2,2 %) ( 7 кесте).

7 кесте

2013 жылы тау-кен металлургиялық кешенінде инновацияларды іске асыру үшін металлуригия Орталығының жобасы құрылды. Орталықтың қызметі табиғи-металлургиялық кешенді техникалық жарақтандыру, пайдалы компоненттерді алуға сонымен қатар металлургиялық үрдістерді шикізатпен қамтамасыз етуге бағытталады.

Жоспар бойынша 3 тәжірбиелі учаскелер жүзеге асырылады:

- пирометаллургиялық;

-көмір және көмірлері бар материалдарыдың технологиялық әзірлеу;

- сусымалы материалдардың формалары.

Мектепке дейінгі ұйымдар желісін ұлғайту мен сақтау бойынша шаралар қабылданды, 5-6 жастағы балалардың мектепке дейінгі дайындығы қамтамасыз етілді.

2012 жылы қалада 2011 жылмен салыстырғанда мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының саны 12 бірлікке өсті, және 42 бірлік түрі мен формалары: 8 мектеп-балалар бақшасы, 27 мемлекеттік, 6 мемлекеттік емес мектепке дейінгі ұйымдар және 1 үйге бала бақша.

Барлығы 2012 жылы дайындалып және пайдалануға 135 орынды 5 топқа 2 шағын орталықтар, 27 орынға мектепке дейінгі шағын-орталықтарда бір топ әрекет етеді (барлығы 162 орын) және 98 орынды қолданыстаға бала бьақшада 3 әрекеттегі қосымша 3 топ.

Қорытындысында 2012 жылы бағдарламалармен мектепке дейінгі ұйымдарды қамту 10978 немесе 3-6 жастағы балалардың жалпы санына 99,6 % құрады (11022 адам).

2010 жылмен салыстырғанда бала бақшалар желісі 2012 жылы 12 ұйымға ұлғайтылды, 30 мектепке дейінгі шағын орталықтар саны ашылды орындар саны 1 780 бірлікке өсті.

5-6 жастағы балаларды мектепке дайындықпен қамту 100% құрады.

Осыған байланысты Өскемен қаласында мектепке дейінгі ұйымдарда 3150 өтініштер тіркелді ( 8 кесте).

8 кесте.

Барлық мектепке дейінгі ұйымдар бірдей ғимараттарда барлықтары ыстық сумен қамтамсыз етілген. «№ 6 бала бақшалар кешені» ММ орталықтанған канализацияның желісі жоқ, қазылған шұңқыр бар.

2010 жылмен 2012 жылдарға мектепке дейінгі ұйымдардың материалдық-техникалық базасына 217,6 млн. теңге бөлінді, оның ішінде жеке меншіәк иелердіңі бұрынғы бала бақшалардың ғимаратын алуға – 190,0 млн. теңге бөлінді.

Орта білім беру

Орта білім беруде 12 жылдық жалпы білім беру түріне көшу бойынша дайындық жұмыстар өткізілді.

2010-2012 оқу жылында орта білім берудің 54 ұйымдары қызмет етеді, соның ішінде 45 мемлекеттік күндізгі мектеп, 4 түзету мекемелері, 2 кешкі мектептер және 3 мемлекеттен тыс мектептер. Қалада апаттық мектептер жоқ, 2 мектеп («№ 12 А. Гумбольдт атындағы шет тілдерді терең оқытумен гимназия», «№ 96 Модельды мектеп бала-бақша» ММ) немесе бейімділік ғимаратта тұрған 4 %.

Қала мектептерінің оқушылары қолданыстағы сәйкес білім беру стандартарына сай жаңа оқулықтар және қайта шығарылған және оқулықтармен 100 % қамтылды.

2010 мен 2012 жылдар аралығында қазақ тілін оқыту мен тәрбиелеу және бар мектептер санын қысқартуда 958 адамға өсті.

2012 жылы Өскемен қаласының 44 мектептерінде 0мен 11 сыныптарда 30956 жалпы білім беру мектепрде, гимназия мен мектептерде оқытылды. № 31 мектеп-лицей оңтайландырылды және Ново-Явленка мектебі. № 31 мен Шығыс ауылының № 33 мектебінде оқушылардың көптігіне байланысты оларды қазақсатн-Ресей гимназиясымеен біріктіру жүргізілді. Бюджеттік қаражаттарды тиімді пайдалану мақсатында Ново-Явлоенка ауылының орта мектебінің 103 оқушылары № 33 Шығыс ауылының 600 орынды мектпке орналастырлды.

Дарынды балалар үшін 10 лицейлер мен гимназиялар, оның 3 қазақ тілін оқыту мен тәрбиелеу.

2010 жылы қыркүйекте қалада табиғи-ғылыми бағыттағы Қазақстан Республикасы Бірінші Президентінің мектебі ашылды.

9 кесте.

2010-2012 жылдарда мемлекеттік күндізгі жалпы мектептердің желісінің өзгеру динамикасы

2010 ж.		2011 ж.		2012 ж.
Бір саны	контингент, адам	Бір саны.	контингент, адам	Бір саны	контингент, адм.
45	29 998	46	29870	44	30956

2012 жылы жалпы оқыту қорына 44 жалпы білім беру мектептеріне қалалық бюджеттің қаражаттары есебінен 98,4 млн. теңге бөлінді, бұл 2010 жылғыдан 24,2 % көп (2010 жылы – 79,2 млн. теңге).

Жалпы оқыту қорына аударымдар жалпы білім беру мектептерді ағымдық ұстаудан шығыстар сомасынан 2012 жылы – 2,2 %, (2010 жылы – 2,6 %.

Өскемен қаласында қаланың алыстанған аудандары мен ауылдық төңіректе тұратын 611 балаларды мектепке апарып және қайта алып келеді.

2012 жылы қала мектептерінде 420 жетім-балалар мен ата-ананың қарауынсыз қалған балалар, олардың жетімдер – 114 бала. Қамқоршы мен патронаттық тәрбиелеуге – 15 балалар, балалар мемлекеттік мекемелеріне – 71 бала, 69 балалар асырап алынды.

2011 жылы қала мектептерінде 418 жетім-балалар мен ата-ананың қарауынсыз қалған балалар, олардың жетімдер – 123 бала. Қамқоршы мен патронаттық тәрбиелеуге – 13 балалар, балалар мемлекеттік мекемелеріне – 116 бала, 73 балалар асырап алынды.

2010 жылы қала мектептерінде 505 жетім-балалар мен ата-ананың қарауынсыз қалған балалар, олардың жетімдер – 16 бала. Қамқоршы мен патронаттық тәрбиелеуге – 72 балалар, балалар мемлекеттік мекемелеріне – 86 бала, 69 балалар асырап алынды.

2010 жылы 2012 жылмен салыстрғанда қорғалатын балардың саны 85 адамға қысқартылды, жетім-балалар саны екі есеге асырандыв балалардың саны 20 қысқартылды.

Сонымен қатар, 2010 жылы шектеулі мүмкіндіктері балалардың 20,7 % арнаулы білім беру бағдарламалармен қамтылды.

2009-2010 оқу жылының балаларды тамақтандыру рационына бал кірігізіле бастады. Қаланың мектептеріне 21,6 тонна бал, бала бақшаларға – 15,1 тонна бал алынды.

Қаланың барлық білім беру мектептері компьютерленген. Өскемен қаласының жалпы білім беру мектептерінің компьютермен қамтамасыз етімділігі 2010 жылы бір компьютерге 18 оқушыны құрады, 2012 жылы 16,7 оқушыға бір компьютерге төмендеді. Кең жолақты Интернетке 88,9 % мектептер қосылды, 2012 жылы кең жолақты интернетке қосылу 45 жалпы білім беру мектептерде 100 % құрады.

Мектептердің кабинет және жабдықпен қамтамасыз етілу базасы жеткіліксіз болып қалуда. 2012 жылы мультимедиялық кабинеттермен – 88,6 %, физика – 88,4 %, химия – 30,2 %, биология – 34,9 % құрады

2012. 
      жылы сабақ кабинеттерімен және жабдықпен мектептердің жабдықталу динамикасы
      

2010 жылы «Алтын белгі» ерекше үлгідегі орта білім бар аттестатты алуда 58 түлектер, оның ішінде 2011жылы – 54 түлектер, 2012 жылы 19 түлектер құрады. 2010 жылы орта үздік білім берумен аттестатты 27 түлектер, 2011 жылы – 26, 2012 жылы – 9 түлектер алды. БҰТ қортындысыне төмендету тапсырмалардың қиындауы болды.

19 білім беру ұйымдардың шатырына ағымдық жөндеу, жылу беру жүйесіне – 13, сумен қамтамасыз ету және канализация – 18, электромонтаждық жұмыстар – 8, жалпы құрылыс жұмыстар – 18, есіктер мен әйнектер – 12, алдыңғы бөлікті жөндеу – 5, кірме топтар – 9, қоршаулар – 2, вентиляцияларды жөндеу – 6, өрт қауіпсіздігін жөндеу – 18, сонымен білім беру ұйымдарында ағымдық және күрделі жұмыстарды өткізу бойынша 30 қосымша жұмыс орындары ашылды.

Өскемен қаласының білім беру бөлімі нысандарының жөндеу жұмыстарына 2010 жылы 855 039,0 мың теңгені, оның ішінде республикалық бюджеттен 539 370,0 мың теңге және жергілікті бюджеттен 315 669,0 мың теңге бөлінді.

Өңірлік жұмыспен қамту мен кадрларды қайта даярлау аясында, «Мектептерді бекіту мен жөндеу, аурухана мен басқа әлеуметтік нысандар» бағыты бойынша Жол картасының жобалары 2011 жылы 165 890,0 мың теңге нысаналы мақсатқа қайтарылған 3 бала бақшалардың ғимаратын жөндеуге бөлінді. 2011 жылы қала мектетерін ағымдық жөндеуге 220 000,0 мың теңге мөлшерінде қаражаттар бөлінді, олар 44 мектеп және 4 мектеп-бала бақшаның ғимратын жөндеуге бөлінді.

19 мектептердің шатыры, жылыу жүйесі – 30 оның ішінде 4 мектептің қазандықтары үшін автономды энергиямен қамту көздері мен монтаждау алуға және канализацуия – 5, санитарлық түйіндер – 2, электрлі бөліктер – 8, әйнек және есік – 5, еден – 7, жалпы құрылыс жұмыстар – 6, вентиялциялар – 2, өрт қауіпсіздігін жөндеуге – 38, оның ішінде 27 мектепке дейінігі шағын-орталықтарда.

2012 жылы 470 065,0 мың теңге қаражаттар бөлінді олар № 18 бұрынғы бала бақшаның ғимаратын жөндеуге бағыттылды, 45 мектептерге ағымдық жөндеу жүргізілді, 5 қосымша білім беру ұйымдарына, 13 мектепке дейінгі ұйымдарға, оның ішінде: 21 ұйымлардың шатырын жөндеуге, жылу жүйесі – 28, сумен қамту және канализация – 12, санитарлы түйіндер – 11, электрлі бөліктер – 6, ғимараттың контурын жөндеу мен әнек ауыстыру – 36, кірме қақпа мен қосалық бөліктер – 9, жалпы құрылыс жұмыстар мен көріктендіруге – 12, вентиляция – 4, аумақты көріктендіру (шағын сәулет формалар мен қоршаулар) 6 мектепке дейінгі шағын-орталықтьар (11 кесте).

11 кесте.