Бағдарламасы студенттері үшін шымкент, 2023 2


 Көбіктер. Сұйық көбіктер. Көбіктің тұрақтылығы



Pdf көрінісі
бет146/163
Дата22.05.2024
өлшемі4,58 Mb.
#202759
түріБағдарламасы
1   ...   142   143   144   145   146   147   148   149   ...   163
Байланысты:
1o8jpdncqJpB9LArsctL2Ms8POaKSemXzuEP9c14

 
3. Көбіктер. Сұйық көбіктер. Көбіктің тұрақтылығы.
Көбікті алу және бұзылу 
әдістері. Көбіктің практикалық маңызы. Көбікті флотация. Қатты көбіктер.
Көбіктер — дисперстік фазасы газ, ал дисперстік ортасы сұйық болса сұйық көбік, ал 
дисперстік ортасы қатты зат болса қатты көбік деп аталатын дисперстік системалар. 
Сұйық көбіктер. 
Жоғарыда айтылғандай сұйық көбік дегеніміз дисперстік 
фазасы газ, ал дисперстік ортасы сұйық болатын дисперстік системалар екен. Әдетте, 
дисперстік фазаның көлемі сұйық фаза келемінен 
V
с
 
едәуір артық болады. Бұл екі 
көлемнің қатынасы 
V
г
: V
с
=500

1000 
болса, мұндай көбіктегі газ көпіршіктерінің түрі 
қисық сызықты немесе көпбұрышты болады. Ал 
V
г
:V
с
 
= 1

10 болса, көбік түрі шар тәрізді 
болады екен. Көбіктер де беткі қабатында артық энергиясы бар системалар сияқты 
термодинамикалық тұрғыдан алғанда тұрақсыз. Көбіктердің тұрақтылығы берілген көбік 
бағанасының жартысына дейін бұзылатынға кеткен уакыт өлшемімен бағаланады. 
3.1. Көбікті алу және бұзылу әдістері. Көбіктің практикалық маңызы. Көбікті 
флотация. Қатты көбіктер.
Сұйық көбікті сұйық құйылған және ауасы бар ыдысты 
шайқап алады. Осы кездегі сұйық ұсақталып, ауамен араласа келіп, көбік құрайды. 
Сондай-ақ сұйық арқылы ауаны үрлегенде де көбік пайда болады. Бұл әдіс флотацияда 
жиі қолданылады. Көбіктерді конденсациялық тәсілмен де алуға болады. Кейде химиялық 
реакция кезінде газ бөлінеді де, ол газды фаза құрайды. Мысалы, әр сөндіргіштегі сұйық 
көбік химиялық реакцияға негізделген: 
NaHCO
3
+ HCl = NaCl + H
2
O + CO
2
Мұндағы су мен көмірқышқыл газы сұйық көбікті түзеді. Ондағы су — дисперстік 
орта да, көміртек (IV) оксиді—дисперстік фаза. 


183 
Әдетте таза сұйықтағы көбіктер көпке төзбейді және олар тез жарылып немесе 
біріге келіп жойылады. Көбіктерді тұрақтандыру мақсатымен сұйыққа белок, таниды 
сияқты жоғары молекулалық қосылыстарды қосады, олар 
газ 
— 
сұйық 
жанасу шегіндегі 
беткі қабатқа адсорбцияланып, берік қабат құрастырады. Көбіктерді беттік активті 
заттарды пайдаланып та тұрақтандыруға болады. Олар 
газ 
— 
сұйық 
жанасу шегінде 
бағыттала адсорбцияланып, берік қабықша түзеді. Көбікті тұрақтандырушы заттарды 
көбік тудырушылар деп те атайды. 
Өмірдегі, өндірістегі көбіктердің қолданылмалық мәні ерекше, атап айтқанда, 
минералды майды пайдаланып жүргізген флотациядан гөрі көбікті қолдану әрі тиімді, әрі 
арзан. Ұнтақталған кенді минералды майды пайдаланып флотациялағанда, оларды суға 
салып, шамалы ғана флотореагент — эмульгаторды қосып араластырады. Осы кезде түрлі 
силикаттар мен карбонаттар секілді керексіз өнімдер гидрофильді реагент ретінде тұнбаға 
шөгеді. 
Көбікті флотация кезінде ұнтақталған кенді сумен және көбік тудырушы заттармен 
араластырады. Су құнды өнім бетіне адсорбцияланған кезде оған гидрофобты сипат бере 
алатындай флотореагентті қосады. Енді осы гидрофобты бөлшектер көбікке жабысып
жоғары көтеріледі. Флотация жүргізілетін астаудың төменгі жағында орналасқан 
трубаның майда тесігінен қысылған ауа жіберіледі. Осы кезде пайда болатын көпіршіктер 
қажетті өнімді өзіне жабыстырып жоғары көтереді, керексіздер тұнбаға шегеді. 
Сол сияқты көбіктер тамақ өнеркәсібінде де кең қолданылады. Мысалы, қант 
шырынын диффузиялық әдіспен тазалағанда, сұйық көбік қолданылады. Олар түрлі 
кондитерлік кремдер мен зефирлерді, сүт және шырын коктейльдерін әзірлегенде де 
пайдаланылады. 
Көбіктің пайда болуы кейбір процестер үшін зиянды. Технологиялық процестер 
кезінде пайда болатын мұндай сұйық көбіктерді жоюға тура келеді.Көбік сөндіргіштер, 
көбінесе, көбікті тұрақтандырғышпен әрекеттесіп, көбікті сөндіреді немесе көбік 
тұрақтандырғыштарды реагентті ортадан ығыстырады. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   142   143   144   145   146   147   148   149   ...   163




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет