Балашт ү с І п қ алие в б а л алара у р у л а р ы

268 
Ауруханадан тыс пневмония
– балаларда әдеттегі жағдайда пайда болған пневмония. 
Ауруханаішілік (Госпитальдық, нозокомиальды
)
пневмония
– 
ауруханаға түскеннен 
кейін 48 сағат өткен соң немесе одан шығарылғаннан кейін 48 сағат өткенше дамиды. 
Бұлардың ішінен ерте (алғашқы 4 тәулікте ЖӨЖ-де болғандарда) және кеш (4 тәуліктн 
аса ЖӨЖ-де болғандарда) вентиляциялық түрін ажыратады. Пневмонияның 
морфологиялық болымысын клиникалық-рентгендік көрсеткіштеріне қарай анықтайды. 
Құрсақішілік пневмония – 
туылғаннан кейін 72 сағатқа дейін дамыған пневмония. 

Ошақтық
– пневмонияның ең жиі тараған түрі, рентгенограммадағы ошақ көлемі 1см 
немесе одан үлкен. 

Ошақты қосылған
– ошақты инфильтративті өзгерістер бірнеше сегментте немесе 
өкпенің түгел бөлігінде орналасады; олардың фонында тығыздлған инфильтрация 
ошақтары және/немесе деструкция қуысы байқалады.

Сегментарлық
– процесске сегмент түгел қатысып, ателектаз немесе гиповентиляция 
күйінде болады. 

Бөліктік 
– лобарлық пневмониялық инфильтрат анықталатын пневмония. 

Круппозды 
(пневмококктік) пневмония (Боткин ұсынысы), тек Ресейде орын алған 
түсінік. Ең алдымен клиникалық белгілері нәтижесінде анықталады. 

Интерстициальдық
– пневмонияның сирек түрі, бұзылыс орны 
–
өкпе интерстицийі. 
Пневмонияның созылыңқы ағымын қоюда мәндісі – пневмониялық процесстің 6 апта 
– 8 ай арасында жазылып үлгермеуі. 

Пневмония аурлығын (жеңіл, орташа ауыр және ауыр) токсикоз, ТЖ, жүрек-
қантамыр өзгерістері (бұлар қыздырғыш түріне байланысты), инфекция ауқымы, 
организм реактивтілігі, емнің дер кезі мен тиімділігі анықтайды. 

Синпневмониялық плеврит 

Метапневмониялық плеврит 
6.2.1. ОШАҚТЫ ПНЕВМОНИЯЛАР 
Ерте жастағы балаларда ошақтық пневмония өте жиі кездеседі. Олар пневмонияның 
барлық түрлерін 86-90% құрайды. Ошақты пневмония көбіне ЖРВИ (жедел респираторлы 
вирусты инфекция) көрінісінің бірінші немесе басталғаннан кейін 4-7 күндері дамиды. 
Ауру көбіне жедел басталады: дене қызуы 38°С жоғары көтеріліп, интоксикация белгілері 
пайда болады, баланың мінез-құлқы өзгереді, ол солғын болып, енжар немесе керісінше 
шыдамсызданады, ұйқы мен тәбеті бұзылады. Терісі боз, ауыз және мұрын айналасында, 
саусақтарының ұшында көкшіл түс пайда болады, жөтел мазалайды, түшкіреді. Бұлшық 
еттердің гипотониясы, тыныс алу жиілігі мен пульстің қатынасының 1:2, 1:2,5 болып, 
өзгеруі (ал, нормада 1:3,5-1:4) айқын білінеді.
Зерттегенде, ең бірінші, өкпенің кебініп үлкейгені, арудың 3-5 күндері қысқа 
тұйықталуы байқалады. 
Кейде нәжіс сұйықтанып, тұрақсызданады, лоқсып құсады, демалысы жиіленіп, 
оның бірқалыптығы бұзылып, беткейленіп, кеуде қуысының жұмсақ жерлері ішіне 
тартылып, мұрын қырларының зорланып тартылуы байқалады.
Аускультация жасағанда, өкпенің көбіне бір жағында перкуссиялық дыбыстың 
тұйықталған жеріне сәйкес жергілікті көпіршікті сырыл немесе крепитация естіледі. 
Жүрек тондары жиілеп, тұйықталады. Сонымен қатар, перифериялық қан айналысы да 
бұзылып, тері мрамор түстеніп, аяқ-қолдарының мұздағаны байқалады.
Ішек-қарын жолының бұзылғаны нәжістің сұйықтануы, құсу, іштің кебуі, бауырдың 
өсуі сияқты белгілерімен анықталады. Қанда солға ығысқан нейтрофилезді лейкоцитоз, 
ЭТЖ үдегені, орташа дәрежелі анемия байқалады. Қандағы биохимиялық өзгерістер 
гипопротеинемия, дисгаммаглобулинемия (α
2
-глобулиндердің орташа көбеюі, 
γ- 
глобулиндердің орташа азаюы) түрінде білінеді.

269 
Ауруды жаңа басталған мерзімінде анықтау үшін рентгенологиялық зерттеудің үлкен 
көмегі бар. Рентгенограммада бұл жағдайларда орташа немесе аз интенсивті контурлары 
анық емес, көбіне өкпенің базальды сегменттерінде әр түрлі мөлшерлі өкпе тінінің 
инфильтрация ошақтары анықталады. Егерде ошақты-қосылған пневмония болса, онда 
жеке инфильтрация ошақтарының қосылуы көрінеді. Бұл қосылу үлкен көлемді алса, онда 
массивті-қосылған түрі болады. 
Ошақты-қосылған пневмонияның ауыр дамуларында қауіпті жағдай туады: жедел 
тыныс жетіспеушілігі, жүрек-тамыр жетіспеушілігі, нейротоксикоз, ішек-қарын синдромы 
бар ерте жастағы балаларда, көбіне токсикоз бен эксикоздың дамуы мүмкін.
6.2.2. СЕГМЕНТАРЛЫ ПНЕВМОНИЯЛАР 
Пневмонияға қосылған “сегментарлы” 

жүктеу/скачать 11,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: