Экологиялық аудит
Экологиялық аудит қоршаған ортаның ластануын және радиацияның стандарттарына сәйкес келетін дәрежені анықтайтын тексерулерді жорамалдайды.
Экологиялық аудит - бұл қоршаған ортаның нақты жағдайының ішкі және сыртқы экологиялық стандарттарының алғашқы берілгенінен ауытқуларын бағалаудың тәсілі. Бұл тәсіл бойынша кәсіпорынға қауіп төндіріп тұрған өмірдебар және болашақ экологиялық тәуекелдіктерді анықтауға болады.
Қазіргі кезде экологиялық аудит ұйымдастыру бойынша нормативті-әдістемелік құжаттардың жобалары жасап шығарылған. Осы құжаттарға сәйкес экологиялық аудит міндетті және бастамашылық болып бөлінеді. Бастамашылық экологиялық аудит жетекшілердің, сонымен қатар аудиттеліп отырған субъектінің шешімдерді қабылдайтын басқа да тұлғаларының шешімі бойынша жүргізіледі.
Міндетті экологиялық аудит келесі жағдайларда жүргізіледі:
- қоршаған ортаны қорғау саласында халықаралық міндеттемелерді іске асыруда;
- банкротқа ұшырау процедураларын іске асыруда;
- міндетті экологиялық сақтандыру жүргізу мақсатымен;
- инвестициялаудың шарттары бойынша қарастырылғанда инвестициялық жобалар мен бағдарламаларды дайындау мен негіздеу кезінде және т.б.
Экологиялық аудитті жүргізудің нәтижесі болып бірінші кезекте, табиғатты пайдалануды одан да үнемді түрде жүргізу және экологиялық талаптардың шарттарын орындауды сақтау есебінен қаржылық қаражаттарды үнемдеу саналады.
Экологиялық аудит келесілерді анықтау мен белгілеуге бағытталған:
жылжымайтын мүліктің экологиялық жағдайын;
объектінің экологиялық құлдырауының дәрежесін;
бұл қызметтті жүзеге асыру нәтижесінде осы территориядағы участоктардың ластануын;
денсаулықтың нашарлау мәселесін және объект қызметкерлерінің жұмыс қауіпсіздігінің бұзылуын;
қызметтің нормативтік талаптарға сәйкестігін;
объект қызметін реттейтін құқықтық нормаларды;
экологиялық заңдардың талаптары тұрғысынан объектінің қызметін тұрақтандыру үшін қосымша ақпаратқа деген мұқтаждықты.
Экологиялық аудит бағдарламасын жүргізудің нақты мақсаттары әртүрлі:
- кәсіпорын қызметінің заңды және нормативтік құжаттарға сәйкестігін қамтамасыз ету және тексеру;
- аудит жүргізу саласын анықтау;
- кәсіпорындағы қоршаған ортаны қорғауды басқару жүйесінің тиімділігін бағалау;
- ресурстарды пайдалануды оптимизациялау;
- экологиялық талаптар орындалмаған жағдайда жауапкершілік деңгейін белгілеу;
- болашақ шығындарды болжау және т.б.
Халықаралық тәжірибені есепке ала отырып эологиялық аудиттің негізгі міндеттері келесідей:
- табиғатты пайдалану және қоршаған ортаны қорғау саласындағы шаруашылық жүргізуші субъектілердің қызметі жөнінде сенімді ақпарат алу, өнімнің экологиялық маркировкасы мен экологиялық жаңа технологияларын енгізу арқылы олардың халықаралық нарыққа бәсеке қабілеттілігін арттыру;
- шаруашылық жүргізуші субъектілерге экологиялық талаптардың, нормалардың және ережелердің орындалуына бағытталған алдын ала ескерту шараларын жүзеге асырудағы өз бетімен басылымдықтарды қалыптастыру мен экологиялық саясатты реттеуде қолдау көрсету;
- экоаудиттің халықаралық принциптерін, әдістерін және процедураларын пайдалану;
- экологиялық бухгалтерлік есеп пен аудит бойынша мамандарды дайындау;
- қорытынды есеп беру мәліметтерінің табиғатты пайдалану саласындағы нормативтерге сәйкестігін анықтау және т.б.
Экологиялық аудиттің объектісі ретінде қоршаған ортаға әсерін тигізетін құрылыстар мен кәсіпорындар, шаруашылық жүргізуші объектілерді жою және консервациялау, кеңейту, реконструкциялау, салу бағдарламаларының немесе жоспарларының жобалары, сонымен қатар территорияны игерудің жобалары саналуы мүмкін.
Сонымен, мұндай жағдайда экологиялық аудиттің объектісі ретінде халықтың денсаулығы мен қоршаған ортаның жағдайына кері әсерін тигізетін қандай да бір инвестициялық, шаруашылық немесе әкімшілік қызметтің түрлері танылады.
Экологиялық аудитті жүргізудің кезеңдері. Тәжірибе жүзінде экологиялық аудитті жүргізу мен ұйымдастыру бойынша жұмыс бірнеше кезеңдер бойынша жүргізіледі. 1-кезең.: Дайындау қызметі (инвестордың міндеті)
1-қадам. Аудиттің графигі мен жоспарын құру.
2-қадам. Экоаудиттің параметрлерін анықтау және аудиторлардың тобын таңдау.
3-қадам. Аудиторлармен бірге экологиялық аудит хаттамасын дайындау.
2-кезең. Экологиялық аудитті жүргізу (тәуелсіз аудиторлардың міндеті)
4-қадам. Алғашқы ақпаратты қарап шығу.
5-қадам. Объектіні инспекциялау.
6-қадам. Жүргізілген жазбаларды қарап шығу және қызметкерлермен сұхбаттасу.
7-қадам. Аудиттің нәтижелерін бағалау және нәтижелер туралы инвесторға баяндама жасау.
3-кезең. Экологиялық аудит жүргізіліп болған соң (тәуелсіз аудиторлардың міндеті)
8-қадам. Аудиттер бойынша баяндама жобасы және оны объекті мен инвесторға ескерту мен тұжырымдамалар жасау үшін тапсыру (несие алған ждағдайда – банкке де).
9-қадам. Ескертулердің есебі.
10-қадам. Қорытынды баяндаманы дайындау және оны инвесторға тапсыру.
4-кезең. Қорытынды жұмыстар (инвестордың міндеті)
11-қадам. Басқару бойынша іс-әрекеттердің жоспарынжасап шығару және ұсыну.
12-қадам. Банккке қорытынды баяндаманы тапсыру (несие алған жағдайда).
13-қадам. Жоспардың ережелерін орындау бойынша үнемі (жыл сайын) тапсырылатынбаяндамалар.
Достарыңызбен бөлісу: |