ПӘН БОЙЫНША ТАПСЫРМАЛАРДЫ ОРЫНДАУ ЖӘНЕ ТАПСЫРУ КЕСТЕСІ

1. 
   Грек мифологиясының көне грек театр өнерінің дамуына тигізген әсерін, рөлін, мәнін түсіну.
   
2. 
   Студенттердің оқып үйренуіндегі мақсаты ертедегі грек трагедиясындағы ерекшелігі мен Эсхил театрының ерекшелігі.
   

Тақырыпты меңгеру үшін әсіресе грек мифологиясының көне грек театр өнерінің дамуына тигізген әсерін, рөлін, мәнін түсіну шарт. Әсіресе көне театр дамуында кездесетін драмалық кейбір элементтер грек салт-дәстүрінен алынғанын мойындаймыз.

Одан әрі ежелгі трагедияның пайда болып қалыптасу дәуірін аудиторияға түсіндіру шарт.

Студенттердің оқып үйренуіндегі мақсаты ертедегі грек трагедиясындағы ерекшелігі мен Эсхил театрының ерекшелігін айыра білу. Грек трагедиясының көш басында Эсхил шығармашылығы тұрғанын оның рөлі мен маңыздылығын айыра білу, драматургиясының ерекшелігін түсіну міндеттелуі керек.

Софокл шығармашылығындағы трагедия жанрының қалыптасып енуіне көңіл бөліп, әсіресек Софоклдың театрландырылған реформасын ерекше атап айтамыз.

Өзін- өзі бақылау сұрақтары:

1. 
   Ежелгі Грекия театры ненің негізінде пайда болды?
   
2. 
   Грек театрының басты элементтері қандай?
   

1. 
   Головня В.В. История античного театра. М., 1972.
   
2. 
   Гончарова Т. Еврипид. М., 1984.
   
3. 
   Каллистов Д.П. Античный театр. Л., 1970.
   
4. 
   Мокульский С.С. Расин. Л., 1940. Вступит. Статья в кн.: Гоции К. Сказки для театра История западноевропейского театра. История зарубежного театра. Ч.1. Под общей редакцией Г.Н.Бояджиева. М., 1972.
   
5. 
   Преображенский Г.Ф. Теренций и его время в кн.: В мире античных идей и образов. М.,1965.
   

Көне грек театр ойынының қойылу жүйесі.

Театр құрылымы, актер шеберлігінің ерекшелігі.

Мақсаты: Ертедегі гректердің драматургиялық жанрының пайда болу жолдарын зерттейді. Олар трагедия, комедия, сатирлік драма.

Мазмұны: Бұл тақырыпты зерделей отыра көне грек трагедиясының Эсхилдан Еврипидқа дейінгі даму жолы назарда болғаны дұрыс. Аристотельдің «Поэтика» трактаты осы жөніндегі дұрыс бағыт береді.

Тақырыпты студенттер кеңірек түсіну үшін ертедегі грек комедиясының шығуын, өсуін білгені дұрыс, әсіресе Аристофанның шығармашылығына тереңірек көңіл бөліп, оның комедиясының саяси – мазақ, күлкі әдісін байыптап сезінген дұрыс. Қысқасы көне типтік құрылымын анықтау қажет.

Қорыта келгенде, аудиторияға көне грек театр ойынының қойылу жүйесі, театр құрылымы, актер шеберлігінің ерекшелігі түсіндіріледі.

Өзін- өзі бақылау сұрақтары:

1. 
   Эсхилдің театрға енгізген жаңалығы.
   
2. 
   Софокол қанша трагедия жазды?
   

1. 
   Головня В.В. История античного театра. М., 1972.
   
2. 
   Гончарова Т. Еврипид. М., 1984.
   
3. 
   Каллистов Д.П. Античный театр. Л., 1970.
   
4. 
   Мокульский С.С. Расин. Л., 1940. Вступит. Статья в кн.: Гоции К. Сказки для театра История западноевропейского театра. История зарубежного театра. Ч.1. Под общей редакцией Г.Н.Бояджиева. М., 1972.
   
5. 
   Преображенский Г.Ф. Теренций и его время в кн.: В мире античных идей и образов. М.,1965.
   

1. 
   Эллинизм дәуіріндегі театрдың ерекшелігі.
   
2. 
   Эллинизм дәуіріндегі жаңа театр жанрлары
   

Жаңа аттикалық комедия жанрының пайда болу процесіне студенттердің назарын барынша аударамыз. Оның тақырыбына, құрылысына, мазмұны мен мағынасына атап-атап тоқталу керек. Еврипид драматургиясынан басталған ауқымды мәселелерден ауытқып күнделікті тұрмыс тақырыбына жеке өмірге көбірек көңіл бөліне бастағаны ерекше түсіндіріледі. Соған байланысты аманат есебіндегі жетістік мәселесін жаңа аттикалық комедиядан көрінуі шұқшия зерттеудің өте көрінетін тұсы Менандр (342-292) шығармашалығында ашыла түсті.

Студенттерге мұқият түсіндіретін жәй, ол жайлы толыққанды мінездеме, еркін сөз қағыс, адами филантропалық – жөн сілтеу Менандр драматургиясына тән екендігі болуға тиіс.

Эллинистік театр сахна техникасының өзгеруіне, оның құрылысы ерекшелігіне сонымен қоса актерлік шеберліктің және сол кезеңдегі жаңа театр жанрларының пайда болуына көңіл бөлу керек.

1. 
   Менандр шығармашылығы.
   
2. 
   Менандр драматургиясы («Күңкілдек», «Аралық сот»).
   

6. 
   Головня В.В. История античного театра. М., 1972.
   
7. 
   Гончарова Т. Еврипид. М., 1984.
   
8. 
   Каллистов Д.П. Античный театр. Л., 1970.
   
9. 
   Мокульский С.С. Расин. Л., 1940. Вступит. Статья в кн.: Гоции К. Сказки для театра История западноевропейского театра. История зарубежного театра. Ч.1. Под общей редакцией Г.Н.Бояджиева. М., 1972.
   
10. 
    Преображенский Г.Ф. Теренций и его время в кн.: В мире античных идей и образов. М.,1965.
    

1. 
   Рим театрындағы тұңғыш спектакль.
   
2. 
   Рим театрындағы хордың рөлі.
   

Ертедегі рим театры жанрлары мұқият қаралады. Студенттерге, гректерден өзара ықпал еткен жаңа аттикалық комедиядан сүзгіден өткен паллит жанры өзіндік римдік жанры пайда болғанын түсіндіру керек олар – тогата комедиясы, ателлана әдебиеті және басқалар.

Сенека шығармашылығын қарастырғанда оның драматургиясын тереңірек түсіну үшін, пьесаларын грек трагедиясымен салыстыра қараған абзал. Құрылымы жөнінен бірінен-бірін айыра да алмаймыз, хор партиясы бас кейіпкерлер партиясымен алма-кезек ауысып отырады да және де олар сахнада бір мізгелде үш актерден ойнайды. Бірақ, Сенека үшін ең бастысы аса ыждаһатты іңкәрлік сом – мінез, оны «Федра» мен «Медея» трагедияларынан байқаймыз.

Түптеп келгенде ертедегі грек және ертедегі рим театрларының даму өсу процесін салыстыра отырып олардың өзгешелігі мен ұқсастығын табу.

1. 
   Рим театрының актерлік ойыны қандай болды?
   
2. 
   Теренцийдің өмірі және комедиясы.
   

6. 
   Головня В.В. История античного театра. М., 1972.
   
7. 
   Гончарова Т. Еврипид. М., 1984.
   
8. 
   Каллистов Д.П. Античный театр. Л., 1970.
   
9. 
   Мокульский С.С. Расин. Л., 1940. Вступит. Статья в кн.: Гоции К. Сказки для театра История западноевропейского театра. История зарубежного театра. Ч.1. Под общей редакцией Г.Н.Бояджиева. М., 1972.
   
10. 
    Преображенский Г.Ф. Теренций и его время в кн.: В мире античных идей и образов. М.,1965.
    

1. 
   Орта ғасырлар ұғымын түсіну. Орта ғасыр жанрларына мінездеме беру.
   
2. 
   Орта ғасыр халық театрының ерекшеліктеріне тоқталу.
   

Орта ғасыр жанрын үйрене отырып, миракль, мистерия, моралите, фарстардың еуропа сахна өнеріндегі рөлін студенттерге түсіндіру.

Фарстың туындау ерекшелігі оның қайнар көзі халықтан шыққандығында. Ренессанс комедиясының қалыптасуына фарс әсерінің болғанын байқаймыз.

Өзін- өзі бақылау сұрақтары:

1. 
   Жонгерлер, гистриондардың өнеріне сипаттама.
   
2. 
   Литургиялық драма.
   

1. 
   Закс Г. «Жұмақтағы Школяр».
   
2. 
   Орта ғасырдағы Француз фарсы. М., 1981.
   
3. 
   Батыс еуропа театры тарихының хрестоматиясы. Ред. Мокульский Т. М., 1953.
   

1. 
   Ренессанс дәуірі.
   
2. 
   Қайта өрлеу дәуіріндегі театрдың негізгі ерекшелігіне тоқталу.
   

Адами ренессанстың даму процесін үйренуге көп көңіл бөлінеді. Ренессанс дүниетанымының қалыптасуы мен оған лайық эстетикалық жүйені қайта өрлеудің алғашқы кезеңіндегі даму процесін әлемнің үйлесімді тұжырымдамасын және жоғары қайта өрлеу мәдениетіндегі адамның тұлғасы есебінде табиғи жетілу идеясын студенттерге айғақтаймыз. Қайта өрлеудің соңғы өнерінде ренессанс елесі қамалы алынып, дүниемен және өз-өзімен тартысқа түскен трагедиялық тұлға концепциясы айғақталады. Студенттерге ең керегі ренессанс өнегесінің логикалық тууын тану және қайта өрлеу өнерінің заңды бағыт – бағдарын дөп басу.

1. 
   Жаңа театр эстетикасы драматург алдына қандай талаптар қойды?
   
2. 
   Ренессанс дүниетанымының қалыптасуы.