Практика, семинар сабақтары жоспарланбаған

- мақсаты

Микротопонимика, антротопонимика, антротопонимдер, этнонимдер, ойконимдер т.б. толып жатқан ономастиканың салаларын жан-жақты зерттеу әрбір республиканың ұзақ жылғы бағдарламасы бойынша жүргізілуде. Өте құнды лингвистикалық, тарихи – этнографиялық мәліметтер беретін, халықтың өткені мен бүгініне тілдік өзгерістерін тіркейтін бай материалдарды тану-білу - әрбір жоғарғы білімді лингвистің болашақ парызы болары сөзсіз. Сондықтан адам өмірі өзі сүріп отырған ортамен, әлем, ел, жер мекенімен тығыз байланысты болғандықтан, ономастиканың географиялық атауларды зерттейтін – топонимика саласымен студенттерді таныстырып, жергілікті жердің құпиясы мен сырына қанықтыру мақсатында «Арнаулы семинардың» І кредитке 15 сағатқа арналған практикалық сабақ жоспары жасалынды.
Әдістемелік нұсқаулар:

-ПОӘК-нің тарауларын мұқият талқылау;

- Пәннің ерекшелігіне байланысты қолданалатын оқыту әдістері – түсіндіру, талдау, хабарлау, іздену, сұрақ- жауап;

-Пайдалануға берілген әдебиеттер бойынша конспектілер жасап, семинар сабақтары мен ОСӨЖ – да талқыға салу;

- СӨЖ сұрақтарының міндетті түрде орындалуын қадағалау;

- берілген тапсырмалардың жауапты орындалына байланысты білімді бағалау;

- Әр студенттің жек жұмысына 1 балл қою;

тақырып:

І апта

СОӨЖ мазмұны: Антропонимдер – кісі есімдері туралы ғылым.

Г.Сағидолдақызы. «Түркі қазақ және моңғол халықтарының тарихи-мәдени байланыстарының топонимияда бейнеленуі»Алматы.2000ж. атты монографиясындағы адам атауларының шығу тарихын талдау.

1. Қазақ ССР ғылым аккадемиясы Тіл білімі институты.

«Орталық Қазақстанның жер-су аттары». Алматы, 1989ж.

«Қазақ ономастикасының мәселелері». Алматы, 1986ж.

2. Қазақстан мектебі. А.Абдрахманов «Топонимика жаңа ғылым саласы». 1978ж. №2.

3. Д.Жүнісов. «Өзен – көл атаулары».

4. Е.Керімбаев. «Атаулар сыры». Алматы. «Қазақстан» 1984ж.

5. М.Смирнов. «Княз немесе Тайпақ өңірінде ертеректе қандай ұлттар мекендеген». «Ленин жолы». 1991ж. 30-наурыз.

Түрік топонимиясы мен Қазақстан топонимиясы – түркологияның құрамды бөлігі. Топонимиядағы субстратты қабаттар.

Әдебиет: 1. М.Смирнов. «Княз немесе Тайпақ өңірінде ертеректе қандай ұлттар мекендеген». «Ленин жолы». 1991ж. 30-наурыз.

2. Г.К. Қоңқашбаев. «Қазақстан территориясында моңғолдан шыққан атаулар».

3. О.А.Сұлтаньязова. «Из наблюдении над главным названиями края».

4. Т.Жанұзақов. «Қазақ ономастикасы».

5. Ә.Әбдірахманов. «Топонимика – жаңа ғылым саласы».

1.Ә.Әбдірахманов. «Топонимика – жаңа ғылым саласы».

2. А.К.Матвеев. «Географичесие название Урала», Топоним. Словарь.

3. Е.К.Қойшыбаев. «К вопросу тюркских топономических терминах».

4. А.В.Суперанская. «Что такое топонимика?» Москва. 1986г.

5. Тюркская ономастика. Издательство «Наука» Каз ССР 1984г.

2. Ұ.Р.Ержанова. «Ақжайық топонимикасы».

3.Ә.Марғұлан.Ежелгі жыр аңыздар.1985ж,184бет.

4.М.Мағауин.Қазақ халқының тарихы.(Жалқы есімдерге байланысты аңыздар.)

5.Каракузова,Хасанов.Космос казахской культуры.

6.Ұлттық әдет-ғұрыптың топонимдерде таңбалануы.

Қазақ тілі мен әдебиеті журналы.2006ж,№4,24-30-бет.
5 жұма:

СОӨЖ мазмұны: Батыс Қазақстан облысы топонимдерінің сыры. Орал, Жайық атауларының шығуы. Батыс Қазақстан объектілері.

Фитонимдер бойынша атаулар тарихын талдау.

Атаулар туралы аңыз- әңгіме, жалған этимологиялар карточкасын жасау.

Әдебиеттер:

1. Е.М.Поспелов. Топонимический словарь. Москва. «Просвещение» 1988г.

2. Р.Ахметьянова. «К этимологии гидрономики Жаик - ЯИК». Советская тюркология.

3. Т.Жанұзақов. «Қазақ тіліндегі жалқы есімдер». «Қазақ есімдерінің тарихы».

4. Қазақ Совет Энциоклопедиясы. І-ХІ томдар.

5. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. І-Х томдар.

2. Ж.Манкеева. «Мәдени лексиканың ұлттық сипаты». Алматы. «Ғылым»1996ж.

3. Ұ.Р.Ержанова. «Ақжайық топонимикасы».
7 жұма:

СОӨЖ мазмұны: Топонимиялық атаулардың негізгі линиялары. Түске байланысты, адамның атына байланысты оиконимдердің шығуы.

Түске байланысты атаудардың семантикалық сипаты.

2.Общая теория имени собственного.

2.Т.Жанұзақов.1.Очерк казахской онамастики.

2.Адам атауларының этимологиясы.

3.Қазақ тіліндегі жалқы есімдер.

3.М.Мырзахметов.Қазақ топонимдері мен антропонимдері.

4.Түркология журналы.2002ж,№1,Қыркүйек,қазан.

5.Р.Сыздықова.1.Сөздер сөйлейді.

2.Сөз құдіреті.1997ж.

6. Ұ.Р.Ержанова. «Батыс Қазақстан облысы жер-су атауларының сөздігі».

1.А.Алдашова. Аударматану. Лингвистикалық және лингвомәдени

мәселелер.1995ж.

2.Ә.Марғұлан.Ежелгі жыр аңыздар.1985ж,184бет.

3.М.Мағауин.Қазақ халқының тарихы.(Жалқы есімдерге байланысты аңыздар.)

4.Каракузова,Хасанов.Космос казахской культуры.

5.Ұлттық әдет-ғұрыптың топонимдерде таңбалануы.

Қазақ тілі мен әдебиеті журналы.2006ж,№4,24-30-бет.

Гидронимдердің шығу тарихы.

Батыс аймағы гидронимдерінің этимологиясын талдау.

А.Галимовтың «Батыс қазақстан облысының географиялық- физикалық сипаты» атты монографиясы бойынша талдау жүргізу.

1. Ә.Марғұлан.Ежелгі жыр аңыздар.1985ж,184бет.

2.М.Мағауин.Қазақ халқының тарихы.(Жалқы есімдерге байланысты аңыздар.)

3.Каракузова,Хасанов.Космос казахской культуры.

4.Ұлттық әдет-ғұрыптың топонимдерде таңбалануы.

Қазақ тілі мен әдебиеті журналы.2006ж,№4,24-30-бет.

5.Топонимдік аңыздар және топонимдер этимологиясына қатысы.

Яссауи хабаршысы.2006ж,№1,78-84-бет.

Атаулардың транкрипциясы.

Негіздер мен фотоформаттар.

Физика-географиялық объектілердің лингвистикаға қатынасы.

Этнотопонимдер тарихын талдау.

А.Ә.Әбдірахмановтың «Қазақстан этнотопонимикасы» атты монографиясындағы Батыс аймаққа тән ру аттарын талдау. Алматы. 1979ж.

1. Қазақ фольклорындағы топонимдер табиғаты.Ғылыми мақалалар жинағы.

1-кітап.Қарағанды.2006ж.

2.Оңтүстік Қазақстан топонимдерінің төрт түлік атауларына қатысы.

Парасат парызы журналы.Қарағанды,2006ж.

3.Этимология және топонимдерге қатысы.ҚР ҰҒА хабарлары.

Тіл мен әдебиет сериясы.2006ж,№1.

4.Көне түркі тіліне тән атаулар сыры.ҚазҰУ хабаршысы.Филология сериясы.№8

Субстрат топонимдер сипаты.

Аңқаты, Қалдығайты, Жымпиты, Өлеңті т.б. Жайықтың сол жағалауындағы -ты, ті тұлғалы атаулар сыры.

Әдебиеттер:

1.Алтай тіл бірлестігіне тән атаулар.ЕҰУ хабаршысы.Астана 2005ж,№3.

2.Көне қазақ тіліне тән атаулар сыры. А.Байтұрсынұлы тағылымы.

Қарағанды.2003ж.

3.А.Әбдірахманов.Топонимика және этимология.

(Батыс өңіріне қатысты атаулар сыры.)

4.Қойшыбаев.Қазақстанның жер-су аттары сөздігі.

5.Г.Сағидолдақызы.Түркі қазақ және моңғол халықтарының тарихи-мәдени

Байланыстарының топонимияда бейнеленуі.Алматы.2000ж.
12жұма:

СОӨЖ мазмұны: Г.Сағидолдақызының «Түркі қазақ және моңғол халықтарының тарихи-мәдени байланыстарының топонимияда бейнеленуі» атты авторефераты бойынша кісі аттарындағы ұқсастықтарды талдау. Алматы.2000ж

Моңғол тілінен енген атаулардың семантикалық және лексикалық сипаты.

1. Ұ.Ержанова.1.БҚО топонимдерінің этнолингвистикалық сипаты.

2.БҚО топонимдерінің сөздігі.

2.Ж.Манкеева.Қазақ тілін зерттеудің когнетивті негізі.

Тіл танымы журналы.2001ж,№4.

3.Қ.С.Қайырбаев.Қазақ тіліндегі этномәдени атаулардың символдық мәні.

Афтореферат.Алматы.2004ж.

4.А.Еслямов.Ұлттық мәдениет контексіндегі дүниенің тілдік суреті.а.2004ж.

5 Г.Сағидолдақызының «Түркі қазақ және моңғол халықтарының тарихи-мәдени байланыстарының топонимияда бейнеленуі» Алматы.2000ж

6.Е.Керімбаев.Атаулар сыры.1984ж.

Батыс Қазақстан облысы бойынша адам аттарынан жасалған жер-су атауларына талдау.

2. Қазақ Совет Энциоклопедиясы. І-ХІ томдар.

3. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. І-Х томдар.

4. А.Ә.Әбдірахманов «Топонимика және этимология». Алматы. 1975ж.

«Қазақстан этнотопонимикасы». Алматы. 1979ж.

5. Ж.Манкеева. «Мәдени лексиканың ұлттық сипаты». Алматы. «Ғылым»1996ж.

6. Ұ.Р.Ержанова. «Ақжайық топонимикасы».

7. Ұ.Р.Ержанова. «Батыс Қазақстан облысы жер-су атауларының сөздігі».

Батыстағы орыс тілінен енген топонимдерді сұрыптап, тарихи жағдайларға талдау жүргізу.

Некронимдер бойынша аңыз- әңгімелерді жинау.

Әдебиеттер:

1. Суперанская. 1.Что такое топонимика?

2.Общая теория имени собственного.

2.Т.Жанұзақов.1.Очерк казахской онамастики.

2.Адам атауларының этимологиясы.

3.Қазақ тіліндегі жалқы есімдер.

3.М.Мырзахметов.Қазақ топонимдері мен антропонимдері.

4.Түркология журналы.2002ж,№1,Қыркүйек,қазан.

27.Р.Сыздықова.1.Сөздер сөйлейді.

2.Сөз құдіреті.1997ж.

5А.Алдашова. Аударматану. Лингвистикалық және лингвомәдени

мәселелер.1995ж.

6.Ә.Марғұлан.Ежелгі жыр аңыздар.1985ж,184бет.

7.М.Мағауин.Қазақ халқының тарихы.(Жалқы есімдерге байланысты аңыздар.)

Орал қаласы көшелерінің тарихын талдау.

Жаңадан қайта аталған топонимдер мен урбонимдер туралы материалдар жинақтау.

Әдебиеттер:

1. А.Әбдірахманов.Топонимика және этимология.

(Батыс өңіріне қатысты атаулар сыры.)

2.Қойшыбаев.Қазақстанның жер-су аттары сөздігі.

3.Г.Сағидолдақызы.Түркі қазақ және моңғол халықтарының тарихи-мәдени

Байланыстарының топонимияда бейнеленуі.Алматы.2000ж.

4.Ұ.Ержанова.1.БҚО топонимдерінің этнолингвистикалық сипаты.

2.БҚО топонимдерінің сөздігі.

1. Қазақ ССР ғылым аккадемиясы Тіл білімі институты.

«Орталық Қазақстанның жер-су аттары». Алматы, 1989ж.

«Қазақ ономастикасының мәселелері». Алматы, 1986ж.

2. Қазақстан мектебі. А.Абдрахманов «Топонимика жаңа ғылым саласы». 1978ж.

3. Д.Жүнісов. «Өзен – көл атаулары».

4. Е.Керімбаев. «Атаулар сыры». Алматы. «Қазақстан» 1984ж.

5. М.Смирнов. «Княз немесе Тайпақ өңірінде ертеректе қандай ұлттар мекендеген». «Ленин жолы». 1991ж. 30-наурыз.

6. Г.К. Қоңқашбаев. «Қазақстан территориясында моңғолдан шыққан атаулар».

7. О.А.Сұлтаньязова. «Из наблюдении над главным названиями края».

8. Т.Жанұзақов. «Қазақ ономастикасы».

9. Ә.Әбдірахманов. «Топонимика – жаңа ғылым саласы».

10. А.К.Матвеев. «Географичесие название Урала», Топоним. Словарь.

11. Е.К.Қойшыбаев. «К вопросу тюркских топономических терминах».

12. А.В.Суперанская. «Что такое топонимика?» Москва. 1986г.

13. Тюркская ономастика. Издательство «Наука» Каз ССР 1984г.

14. Е.М.Поспелов. Топонимический словарь. Москва. «Просвещение» 1988г.

15. Р.Ахметьянова. «К этимологии гидрономики Жаик - ЯИК». Советская тюркология.

16. Т.Жанұзақов. «Қазақ тіліндегі жалқы есімдер». «Қазақ есімдерінің тарихы».

17. Қазақ Совет Энциоклопедиясы. І-ХІ томдар.

18. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. І-Х томдар.

19. А.Ә.Әбдірахманов «Топонимика және этимология». Алматы. 1975ж.

«Қазақстан этнотопонимикасы». Алматы. 1979ж.

20. Ж.Манкеева. «Мәдени лексиканың ұлттық сипаты». Алматы. «Ғылым»1996ж.

21. Ұ.Р.Ержанова. «Ақжайық топонимикасы».

22. Ұ.Р.Ержанова. «Батыс Қазақстан облысы жер-су атауларының сөздігі».

23.Суперанская. 1.Что такое топонимика?

2.Общая теория имени собственного.

24.Т.Жанұзақов.1.Очерк казахской онамастики.

2.Адам атауларының этимологиясы.

3.Қазақ тіліндегі жалқы есімдер.

25.М.Мырзахметов.Қазақ топонимдері мен антропонимдері.

26.Түркология журналы.2002ж,№1,Қыркүйек,қазан.

27.Р.Сыздықова.1.Сөздер сөйлейді.

2.Сөз құдіреті.1997ж.

28. А.Алдашова. Аударматану. Лингвистикалық және лингвомәдени

мәселелер.1995ж.

29.Ә.Марғұлан.Ежелгі жыр аңыздар.1985ж,184бет.

30.М.Мағауин.Қазақ халқының тарихы.(Жалқы есімдерге байланысты аңыздар.)

31.Каракузова,Хасанов.Космос казахской культуры.

32.Ұлттық әдет-ғұрыптың топонимдерде таңбалануы.

Қазақ тілі мен әдебиеті журналы.2006ж,№4,24-30-бет.

33.Топонимдік аңыздар және топонимдер этимологиясына қатысы.

Яссауи хабаршысы.2006ж,№1,78-84-бет.

34.Қазақ фольклорындағы топонимдер табиғаты.Ғылыми мақалалар жинағы.

1-кітап.Қарағанды.2006ж.

35.Оңтүстік Қазақстан топонимдерінің төрт түлік атауларына қатысы.

Парасат парызы журналы.Қарағанды,2006ж.

36.Этимология және топонимдерге қатысы.ҚР ҰҒА хабарлары.

Тіл мен әдебиет сериясы.2006ж,№1.

37.Көне түркі тіліне тән атаулар сыры.ҚазҰУ хабаршысы.Филология сериясы.№8

38.Алтай тіл бірлестігіне тән атаулар.ЕҰУ хабаршысы.Астана 2005ж,№3.

39.Көне қазақ тіліне тән атаулар сыры. А.Байтұрсынұлы тағылымы.

Қарағанды.2003ж.

40.А.Әбдірахманов.Топонимика және этимология.

(батыс өңіріне қатысты атаулар сыры.)

41.Қойшыбаев.Қазақстанның жер-су аттары сөздігі.

42.Г.Сағидолдақызы.Түркі қазақ және моңғол халықтарының тарихи-мәдени

Байланыстарының топонимияда бейнеленуі.Алматы.2000ж.

43.Ұ.Ержанова.1.БҚО топонимдерінің этнолингвистикалық сипаты.

2.БҚО топонимдерінің сөздігі.

44.Ж.Манкеева.Қазақ тілін зерттеудің когнетивті негізі.

Тіл танымы журналы.2001ж,№4.

45.Қ.С.Қайырбаев.Қазақ тіліндегі этномәдени атаулардың символдық мәні.

Афтореферат.Алматы.2004ж.

46.А.Еслямов.Ұлттық мәдениет контексіндегі дүниенің тілдік суреті.а.2004ж.

47.Жүнісов.Өзен-көл атаулары.

48.Е.Керімбаев.Атаулар сыры.1984ж.

-Курстың мазмұнында көрсетілді.

- Бұл пәннің типтік бағдарламасында көрсетілмеген.

- білімді бағалау схемасы – тьютр журналына түсіріледі;

- білімді бағалау саясаты - әр жұмадағы жауаптары бойынша және ізденген материалдарының құндылығына байланысты қойылады.

- білімді бақылау түрі - емтихан тапсырумен аяқталады.

«Білімді бағалау схемасы»

Барлық семестр уақытында 2 рубеждік бақылау (7-ші – 15 – ші жұмада). Студенттердің үлгерімі бақылау уақытында максимальді көрсеткіш 60% құрайды. Семестр аяғында сабақ пәні бойынша емтихан өтеді. Максимальді көрсеткіш 40% құрайды. Екеуін қосқанда 100% құрайды. Емтихан тест түрінде, курсты теориялық және практикалық материалды қамтитын 30 сұрақтан тұруы керек.
Курс саясаты және іс-жосығы (процедурасы)
Студенттерге қойылатын талаптар:

Курсты бағалау бүкіл семестрді қамтиды, сондықтан студент барлық сабақ түрлерінде белсенді түрде қатысуы керек. Максимальды балды студент қойған сұраққа нақты, дұрыс жауап берсе, жұмыстарын мұқия, толық жағдайда жауап берсе, ғана алады.

Арнаулы семинардың ПОӘК – (силлабус) жазбаша варианты институт директорымен беркітіліп, кафедраға және кітапхана мен оқу залдарына тапсырылды, электронды варианты кафедрада және оқу жүйесін тіркеу бөлімінде сақтаулы.