Баскетбол тарихы

Баскетбол тарихы

Дайындаған: Айтбаева Мақбал

Тобы: МФПКО-201

Баскетбол ойыны Массачусетс штатындағы Спрингфилд қаласында пайда болды. Колледж оқытушысы Джеймс Нейсмит қысқы дене шынықтыру сабақтарына көбірек көңіл бөлуге тырысып, оқушыларды жаңа, қызықты ойын ойлап табуға тырысты.

Баскетболдың болашақ құрушысы 1861 жылы Канадада дүниеге келді. Балалық шағынан бастап, Джеймс спортқа жақын болған.Ол көп уақытын көшеде өткізеді. Оның сүйікті ойындарының бірі — «рокедегі үйрек». Оның ережелеріне сәйкес, ойыншы тастан басқа тастың үстіне соғуға мәжбүр болды.Асыққа қатты ұқсас ойындардың бірі. «Рокедегі үйректің» ойнауында Джеймс тасты басқа тасқа қарағанда әлдеқайда оны жоғары лақтырған тиімді екенін анықтады.Баскетбол ойынының тарихы осылай басталады.

Баскетболды құру кезінде суық қыс — өте маңызды роль болғанын айта кету керек. Нейсмит студенттері қыста жаттығу залдарында жаттығуға мәжбүр болды. Студенттер залдағы біртұтас жаттығудан шаршады.Бірақ студенттерге физикалық формасын ұстау керек болды. Джеймс Нейсмит екі апта бойы оқушылардың жаттығу процесін қадағалап жаңа ойынды бастауға бет бұрады. Мүмкін сол кезде Нейсмит оның сүйікті балалық ойынын еске алды.

Сол уақытта (регби, лакросс, футбол, хоккей және бейсбол) танымал болған командалық спорт түрлерін зерттеді. Нейсмит жаңа ойын үшін негізгі үш талаптар енгізді.

• Біріншіден, ол спорттық доптар кейде ойыншыны жарақаттап алуы мүмкін, сондықтан оның жаңа ойыны,ең оңай болатын футбол добын таңдады.
• Екіншіден ойыншылардың көпшілігі болғандықтан допты бір-біріне беру дұрыс деп санады. Ойыншылар допты күрес кезінде ала алады.
• Үшінші баскетбол ойынының жаңалығы ол қатысушылар арасында контактті төмендетуді үшін Себетті қою туралы шешім қабылдады.

Джеймс Нейсмит баскетбол аланың барлық спорт залдарға қарап шығарған. Себеттер биіктігінің стандартты 3 метр 5 сантиметр.

Алғашқы матч

1893 жылға қарай Нейсмит құрған ойын оның авторымен танымал болды. Ойын ережелері алғаш рет жарияланған газетінің редакторы оны «Naismithball» деп атады. Бірақ оны жасаушы бастапқы атынан бас тартты. Алғашқы матч Спрингфилд колледжіндегі (Массачусетс) баскетбол залында болды.

Спрингфилд қаласында құрылған Христиан жастар қауымдастығының оқу жаттығу орталығында ұйымдастырылған. Сол кезде Канададан қоныс тепкен жас мұғалім, доктор Джеймс Нейсмит гимнастика түрін әрі қарай жетілдіру мақсатында жаңа ойын түрін ойлап тауыпты деседі.

Баскетболдың этимологиясы (basket – себет, boll -доп) деп жіктеледі. Алғашында ойынды футбол добымен өткізген. Арада бір жыл өткен соң Джеймс Нейсмит арнайы доппен қоса, баскетболдың алғашқы 13 ережесін ойлап тапқан.

1893 жылы баскетболға қызығушылар саны бірден көбейген. Ал, 1894 жылы жаңа ойынға қызығып, әуестенушілер айтарлықтай артқан.