Бастауыш сыныпқа арналған орфографиялық тәртіп. Мазмұны

1.Дәптерлерді толтыру ережесі

2.Дәптерлердің мұқабасын толтыруды үйрету.

3.Қазақ тілінен жазба жұмыстарын хаттау.

4.Каллиграфиялық әдетті ұйымдастыру жұмыстарын хаттау .

5.Математика пәнінен жазба жұмыстарын хаттау .

6.Бастауыш сыныпта күнделік жүргізуді алға қою .

Орфографиялық тәртіпті бастауыш мектепке енгізу .

• 
  Дәптерді хаттау мен оларды дұрыс толтырылуын қадағалау .
  
• 
  Дәптердегі барлық жазулар каллиграфиялық ұқыпты жазумен жүргізілуін қадағалап ,бақылау .геометриялық фигураларды сызу жай қарындашпен жүргізіледі .
  
• 
  Бастауыш менктепте оқушылар оқу барысында барлық пәннен бақылау жұмысына және сыныпта орындылатын жұмысқа арнап дәптерлер бастайды
  

№1 №2(ағымдағы жұмыстарға)

№3(сынақ бақылау жұмыстарына)

Мазмұндама мен шығарма шығармашылық сипаттағы жұмыс түрлеріне жататындықтан, толтыру барысында шығармашылық жұмыс дәптерлері ретінде толтырылады .

• 
  Әдеби оқу дәптерлері болуына байланысты шығармалар , суреттер , шығармаларға жоспарлар ,әдеби терминдерге анықтама шығармашылық жұмыстар осы әдеби оқу дәптерлеріне жазылады .
  
• 
  Айналамен танысу сабақтары үшін баспа негзіндегі дәптерлер қолдануға мүмкін ,бірақ көбінесе оқушылардың жұмыс дәптерлері бар .
  
• 
  Бағдарламаға сай ән-күй ,ағылшын тілі ,факультативтік курстарға дәптерлер арналады.Еңбектен ,дене тәрбиесінен , жолда жүру ережелері ,бейнелеу пәндерінен дәптерлер жүргізілмейді .
  

2. 
   сыныптың дәптерін мұғалім толтырады. Дәптердің сырты қапталмайды.
   

Дәптердің сыртын каллиграфиялық дұрыс ,ұқыпты жазумен толтыру керек .

№___ орта мектептің

• 
  Дәптердің сыртындағы сандар араб сандарымен толтырылады .
  
• 
  Аты-жөні ілік септігінде жазылады. Балалардың сауаттылығын ашу мақсатында қатемен жұмыс дәптерлеріне жүйелі түрде өтуі керек .
  
• 
  Бастауыш сыныпта жұмыс дәптерлері міндетті түрде күнделікті тексерілуі тиіс .Бақылау жұмыстарының тексерілуі ертеңгі күні дайын болуы керек .
  
• 
  №3 бақылау дәптерлері уақытында тексеріліп ,ата-анаға үйге беріледі. Бірақ сыныпта оқу жылының аяғына дейін сақталады.
  
• 
  Балалар жұмысы қызыл түсті (қаламмен ) тексеріледі.Бағалау ережесіне сай бағаланады.
  
• 
  Қатемен жұмыс жұмыс дәптеріне орындалады.
  

• 
  Үй жұмысы мен сынып жұмысынан кйін 2 жолға шегініп ,3жолға жазамыз .
  
• 
  Азат жолды сақтау кезінде оңға қарай (2 саусақ ) 2см кем емес жылжимыз. Бірінші сыныптан бастап азат жолды сақтау ,жаңа жұмыс түрлерін жүргізу кезінде жүзеге асырамыз .
  
• 
  Жұмыс барысында бос жол қалдырылмайды.
  
• 
  Жаңа (жол) бет ең жоғарғы жолдан басталады беттің ең соңына дейін жазылып бітеді.
  
• 
  Әрбір жолды жазар кезінде сол жақ шетінен 0,5 см шегінеді .
  
• 
  Оң жақта жол ең ақырына дейін жазылады .Сөзді тасымалдау ережесін міндетті түрде қолдану керек .
  
• 
  Жолда бос жер қалдырмау керек . Қазақ тілінен ,математикадан күнді тура ортаға жолдың ортасына жазылады .
  
• 
  1 сыныпта күн жоғарыда мұғалім не оқушы айдың бірінші әрпін және санды жазады. 7 қ
  
• 
  2-ші сыныптан бастап сандар мен айлар жазба түрінде жазылады .
  

• 
  Жұмыстың нұсқасы жаңа жолдан тура ортаға немесе дәптердің жиегіне жазылады .
  
• 
  Жаттығу деген сөз екінші сыныптан бастап толық жазылады .
  
• 
  Дәптердегі жаттығу реті саны толық жазылады .
  
• 
  Бағандап жазу кезінде сөздер бірінің астына бірі жазылып, арасына үтір қойылмайды.,бірінші сөз бас әріппен жазылады .
  
• 
  Сөздер тек қана дауыссыздарға қысқарады.
  
• 
  Септіктер бас әріппен жазылады. Сөздердің үстіне бірдеңе жазу қаламмен немесе үшкір қарындашпен жүзеге асады .
  
• 
  Балалардың назарын тиісті тыныс белгілеріне аудару қажет.
  
• 
  Математика пәнінде сөздер қысқартылғанда нүкте қойылмайды .
  
• 
  1-2 сыныптың оқушылары тар көз дәптерге жазса ,ал 3 сыныпта үлкен тор көзге жатады.
  
• 
  Бастауыш сынып мұғалімінің таза жазу уақыты бар.
  

1. 
   сыныпта-1 жол
   
2. 
   сыныпта- 2 жол
   
3. 
   сыныпта-3 жол
   
4. 
   сыныпта-4 жол
   

• 
  Оқушыларды дұрыс , қатесіз,таза жазғаны үшін марапаттап,мадақтап,сенің дәптерлеріңді тексеру сондай маған ұнайды .Сауатты жазамын 5 деген бағаға жазамын деген сияқты мақтаулар қаптың сыртына жазылса дұрыс болар еді.
  

• 
  Сынып жұмысы мен үй жұмысының арасына 4 тор тастап 5 торға жазу керек.
  
• 
  Әр тапсырманың арасына 2 торкөзден тасталады.
  
• 
  Бағандардың арасына 3 торкөз тасталады.
  
• 
  Күнді тура ортаға немесе шетіне жазуға болады. Жауабы деген сөз шешудің астына бас әріппен жазылады.Бірінші сыныпта жауабы қысқа жазылады.
  
• 
  Ұзындық ,ені деген сөздер қысқартылмайды.
  

1. 
   Қысқаша шартындағы сөздер толық, бас әріппен жазылады.
   
2. 
   Шешуі, жауабы деген сөздер толық жазылады.
   
3. 
   Егер есеп амалдап шығарылса, атау жақшаға алынып, түсіндірмесі толық жазылып, жауап қысқашы , кіші әріппен жазылады.
   
4. 
   1 амалды есепте түсіндірме жазылмайды. Тек жауап толық жазылады.
   
5. 
   Егер есеп өрнекпен шығарылса, атауы жақшаға алынып, түсіндірме жазылмайды.Жауап кіші әріппен қысқаша жазылады.
   

Есеп:

3 1 4 2

Тіктөртбұрыштың ұзындығы 12 см, ал ені 6 см-ге тең. Тіктөртбұрыштың аудан мен периметрін есептеп шығар.

А В

(қосу керек)

• 
  Бір клетка жіберіп жауаптарын үтір арқылы бір жолға жазады.
  
• 
  Санмен қоса өлшем бірліктерін көрсету қажет.
  

Күнделік мемлекеттік құжат болып табылады.Оны жүргізуде бірнеше талаптар қойылады.

Күнделіктің болуы бірінші сыныптан бастап талап етіледі.Кейбір кезде ата-аналар жиналысы мен пед. кеңестің ұйғарымымен 1-2 сыныптан бастауға болады.

Күнделік бастау ата-ана мен мұғалімнің арқасында жүзеге асады.Сондықтан сынып жетекші кейбір талаптарды оқушыға жеткізуге міндетті.

• 
  Күнделік көк сиямен таза ұқыпты сауатты толтырылуы керек.Бірінші беттен бастап түгел беттері толуға міндетті.
  
• 
  Оқу кестесі, сабақ кестесі, үзіліс кестесі, сабақтардың мұғалімдердің аты-жөні,мұғалімнің басшылығымен толтырылады.
  
• 
  Айдың және пәннің аты кіші әріппен жазылады.Қысқаша жазуға болады.Үй жұмысы туралы баған толтырылуы тиіс.
  
• 
  Баға және қол қою деген бағанда мұғалімнің бағасы мен қолы тұруы тиіс.Баланы мақтап қолдап «Жарайсың ! Ақылды Тырысу керек» деген сөздер бастауыш сыныпта жазуға рұқсат етіледі.
  
• 
  Бағалардың көбеюі күнделіктің жүргізілуі күнде-күнде сынып жетекшісі тексереді.
  

Оқушылардың өтілген тақырыптар бойынша білім, білік, дағдыларын меңгерулерін, олардың алған білімдерін іс жүзінде, ауызша және жазбаша тілдерінде қолдануларын тексеру мақсатын көздейтіндіктен, диктантта алынатын грамматикалық тапсырмалар алынып отырған мәтінмен, ережемен байланыста болғаны дұрыс. Бағалау мөлшері:

Сауаттылыққа жетудің басты жолдарының бірі қатемен жұмысты, қатені болдырмауға арналған жаттығуларды әр сабақ сайын жүйелі жүргізу болып табылады. Жаттығулардың мазмуны да, түрі де әр түрлі болып келеді. Жазба жұмыс пен ауызша жұмысты біріктіре жүргізген тиімді.

1. 
   Балаларға суреттегі заттың атауын дұрыс айтқызуға және жазғызу (суреттерді таңдағанда оқушылардың айтқанда, жазғанда дұрыс қолданбайтын сөздер атауларына сәйкестендірген жөн).
   
2. 
   Мұғалімнің қойған сұрақтарына оқушылар ауызша (кей жағдайда жазбаша) жауап береді. Сұрақтардың жауабы айтылуы мен жазылуында көбірек мән беруге тиісті сөздер болатындай таңдалу қажет. Мысалы: Орман әншісі қай қүс? (Бұлбүл). Қысты апанында ұйықтап өткізетін қай аң? (Аю) т.б.
   
3. 
   Сынып тақтасында сөздер жазылады. Оқушылар осы сөздердегі айтылуы мен жазылуы екі басқа сөздерді теріп жазады. Мысалы: қоян, ою, бүгін, т.б.