Базальды қабат
жүктеу/скачать 0,71 Mb.
|
Дерма экзамен 413
- Бұл бет үшін навигация:
- 99. Мерездің превентивті емі
- 100. Еркектерде жаңа соз. Емдеу критерийлерін жүргізу.
- 101.Қызғылт безеу. 105 бет
- 102.Шектелген склеродермия. 257 бет
- 103.Созылмалы еркек созы.
- 104.Туа біткен мерездің алдын-алуы .
- 105. Жибердің қызғылт теміреткісі .
- 107.Мерездің қоздырғышы.
- 108.Тері– венерологиялық диспансер, оның функцииялары мен міндеттері
- 109.Экссудативті біріншілік морфологиялық элементтері.
| 98.Псориаз. Диагностикасы.
Псориаздың диагностикасында белгілер тізбегі маңызды, оған псориаздық триада мен изоморфты реакцияны, немесе Кёбнер белгісін жатқызады. Псориатикалық папуланы тырнаған кезде алғашында көп мөлшердегі ақшыл-күміс түсті қабыршақтану көрінеді («стеаринді дақ» феномені), қабыршақты алып тастағаннан кейін жылтыр беті ылғалды болып қалады (терминальді немесе псориаздық пленка феномені), әрі қарай тырнаған жағдайда тамшылап қан ағады – тамшылап қан ағу феномені (Auspitz) немесе «қанды шық» (А.Г. Полотебнов). Бұл феномендердің негізінде псориаздың патогистологиялық негізі (паракератоз, акантоз, папилломатоз) жатыр. Псориазда изоморфты реакция (Кёбнер феномені) терінің механикалық немесе химиялық тітіркендіргіштерге жанасатын (тырнау, егу, жарақат, сүйкену, сәулелену, күйіктер және т.б.) тері бөліктерінде псориаздық бөртпелердің дамуына байланысты. Тері жарақатынан изоморфты реакция пайда болғанға дейін орташа 7- 9 күн өтеді, дегенмен одан да ерте (3 күн) және одан да кеш (21 күн) пайда болатын жағдайлар да болған. Псориаз әр түрлі қарқынды қышынумен және теріні тарту сезімімен жүруі (әсіресе активті кезеңінде) мүмкін. Көлемі мен бөрпе сипатына байланысты псориаздың келесі клиникалық формаларын ажыратады: • Psoriasis punctata (нүктелік псориаз) папула диаметрі 1-3 мм. • Psoriasis guttata – тамшы тәрізді псориаз немесе lenticularis, элементтер 4-5 мм-ге жетеді. • Psoriasis nummularis (монета тәрізді псориаз) бөртпе диаметрі 2-3 см. • Psoriasis lichenoides spinulosa лихеноидты папуламен. • Psoriasis papillomatosa, seu verrucosa, бұл кезде папиломатозды өсетін ошақтар болады. • Psoriasis annularіs, seu orbicularis (сақина тәрізді псориаз), элементтер сақина түзеді. • Psoriasis gyrata, бөртпелер доға және гүл алқа (гирлянда) түрінде болады. • Psoriasis figurate, seu geografica (пішінді немесе географиялық псориаз), ошақтар пішіні географиялық карта түрінде болады. • Psoriasis seborrhoica (себореялық псориаз) бөртпелер ұсақ қызғылт қабыршақтанатын дақ ретінде себореяға тән жерде орналасады. • Psoriasis eczematisata – экзематизирленген псориаз және т.б 99. Мерездің превентивті емі (341, 342 бет) Превентивті ем – науқаспен тығыз тұрмыстық және жыныстық қатынаста болған адамдарда, егер қатынастан кейін 2 ай өтпесе жүргізіледі. 2 ай өткеннен кейін превентивті ем жүргізілмейді, ал науқас әр 4 ай сайын клиникалық-серологиялық бақылаудан өтіп тұрады. Емді амбулаторлық жағдайда бициллин-1, бициллин-3 немесе бициллин-5-пен бір реттік дозамен сәйкесінше 1 200 000Б, 1 800 000Б, немесе 1 500 000Б-тен аптасына 2 рет жасайды, 1 курсты 4 инъекция құрайды. Аурухана жағдайында превентивті емге пенициллинннің натрий немесе калий тұзын қолдануға болады, әр инъекция 400 000Б, тәулігіне 8 рет 3 сағат сайын, 14 күн бойына қолданылады. Сонымен қатар, пенициллиннің новокаинді тұзы да қолданылуы мүмкін, 600 000Б-тен тәулігіне 2 рет, 14 күнге тағайындалады. Егер мерезбен ауыратын науқаспен қатынастан кейін 2-4 ай өткен болса, онда 2 рет, арасына 2 ай салып, серологиялық зерттеу жүргізеді. (РИТ, РИФ, РПГА) Егер қатынастан соң 4 айдан аса уақыт өтсе, бір ретті серологиялық зерттеу жүргізеді. Егер инфузия жасалғаннан бері 3 айға дейінгі уақыт өткен болса, онда мерезбен ауыратын науқасқа превентивті емді біріншілік серопозитивті мерезбен ауыратын науқастарды емдеуде ұсынылатын сызба бойынша емделеді. Егер бұл кезең 2 ай аралығында болса, онда арасына 2 ай салып, екі рет клиникалық-серологиялық бақылау жүргізеді. Егер 6 айдан асса, онда серологиялық зерттеуді бір рет қана жүргізеді. Превентивті емге эритромицин, эрициклин, тетрациклин немесе олететринді 0,5 г-нан тәулігіне 4 рет, метациклинді 0,3 г-доксикциклинді 0,1 г-нан күніне 3рет 14 күн бойына егеді. Біріншілік мерезде осы антибиотиктерді берілген дозаларда 20 күн бойы, ал екіншілік жаңа формасында 25 күн бойы енгізеді. Екіншілік рецидивті, жаңа жасырын мерезде осы антибиотиктерді берілген дозаларда 40 күн бойы енгізеді. Тетрациклин тобына жататын препараттарды 8 жасқа дейінгі балаларға енгізуге тиым салынған, себебі олар сүйек тініне әсер етеді. Сонымен қоса, препараттарды ішуге тағайындаған кезде химиялық-фармокологиялық ерекшеліктерді ескеру қажет. Эритромицинді 0,5 сағатқа тамақтан бұрын немесе одан 1-1,5 сағат кейін қабылдау қажет, себебі ол асқазан сөлінің қышқылы әсерінен бұзылады. Ттерациклин тобына жататын препараттарды, әсіресе доксициклинді аіж қабырғасын тітіркендіруіне байланысты тамақ үстінде немесе тамақтан соң қабылдау қажет. Тетрациклин, олететринді сүтпен немесе асқазан сөлінің қышқылдығын төмендететін заттармен қабылдауға болмайды, себебі кальций мен магний тұздары бар ерімейтін кешендер түзілуі мүмкін. Ттерациклин қатарының кез келген антибиотигін тағайындаған кезде, ұзақ уақыт тікелей күн сәулесінің астында болуға болмайды, себебі фотосенсибилизациялық әсердің болуы мүмкін. 100. Еркектерде жаңа соз. Емдеу критерийлерін жүргізу. Кітапта жоқ бұл. Гонореяны емдеу кезеңінде алкоголь алынып тасталады, қарым-қатынас, кейінгі кезеңде жыныстық қатынасқа презервативтер арқылы рұқсат етіледі. Гонореяның өткір түрінде ауруханаға жатқызу қажет, төсек режимі, терапиялық шаралар. Іріңді абсцесс кезінде (салфингит, пелвиоперитонит) шұғыл хирургияны жүргізу – лапароскопия немесе лапаротомия. Гонореяны емдеуде басты орын антибиотикалық терапияға беріледі (мысалы, пенициллин). Урогенитальды гонорея келесі антибиотиктермен емделеді: Цефтриаксон, азитромицин, cefixime, Ципрофлоксацин, спиномицин. Гонореяны емдеудің альтернативті емдеу режимі — флоксацинді қолдану, cefozidime, канамицин (есту аурулары болмаған кезде), амоксицилин, триметоприм. созылмалы және ассимптоматикалық гонорея негізгі емді иммунотерапиямен біріктіру маңызды, жергілікті емдеу және физиотерапия. Физиотерапия (электрофорезі, НЛО, UHF ағымдары, магниттік терапия, лазерлік терапия) өткір қабыну үрдісі болмаған кезде қолданылады. Гонореяға иммунотерапия иммундық реакциялардың деңгейін жоғарылатудан шабуылсыз және тағайындалған (гоновасин) және нақты емес (пирогеналды, автохемотерапия, prodigiosan, левамиосол, метилуракил, глицер, және т.б.). 3 жасқа толмаған балаларға иммунотерапия жоқ. Антибиотиктермен емдегеннен кейін лакто және бифидті препараттар тағайындалады (ауызша және инвагагинальды). Гонорею можно вылечить с помощью правильного лечения . CDC рекомендует однократно вводить 500 мг цефтриаксона внутримышечно. Если цефтриаксон нельзя использовать для лечения урогенитальной или ректальной гонореи, доступны альтернативные схемы. Хотя лекарства и остановят инфекцию, они не исправят необратимого ущерба, нанесенного болезнью. Устойчивость к противомикробным препаратам при гонореевызывает растущее беспокойство, и успешное лечение гонореи становится все труднее. Тест на излечение - последующее тестирование, чтобы убедиться, что инфекция была успешно вылечена - не требуется для половых и ректальных инфекций; однако, если симптомы у человека сохраняются более нескольких дней после лечения, ему или ей следует вернуться к поставщику медицинских услуг для повторной оценки. Людям, которые лечатся от инфекции горла, необходимо пройти через 7–14 дней после лечения. Поскольку повторное заражение является обычным явлением, мужчин и женщин с гонореей следует повторно обследовать через три месяца после лечения первоначальной инфекции, независимо от того, считают ли они, что их половые партнеры успешно вылечены. Если процесс свежий (острый, подострый) и неосложненный, достаточно проведения только этиотропной терапии, т.е. антибактериальной. Одним из эффективных средств для лечения гонореи считается Спектиномицин (Тробицин). Однако есть недостаток: зачастую воспаление слизистых у мужчин вызвано не только гонококками, а смешанной микрофлорой. В этом случае применение препарата ничего не даст. Поэтому лечение назначает только врач! Для лечения гонореи у мужчин могут быть рекомендованы следующие группы антибиотиков: цефалоспорины; фторхинолоны; макролиды; тетрациклины; аминогликозиды; пенициллины; сульфаниламиды (при непереносимости антибиотиков). В настоящее время известно, что отдельные штаммы гонококков вырабатывают вещества, обеспечивающие резистентность последних к пенициллину и его производным. Поэтому для назначения лечения может быть необходим анализ на чувствительность к антибиотикам. И запомните: одновременное лечение половых партнеров обязательно! 101.Қызғылт безеу. 105 бет Бұл ауру жиі 40-тан асқан әйелдерде, сондай-ақ асқазан-ішек жолының созылмалы ағымды патологиясы бар науқастарда кездеседі. Этиологиясы мен патогенезі. Ауру патогенезінде асқазанішек жолдарының патологиясы, гипертензия, генетикалық бейімділік, әсіресе терісінің жұқа және ақ болуы маңызды рольге ие. Қызғылт безеу патогенезінде осы ауруда өте жиі кездесетін кенелер (demodex folliculorum) де белгілі-бір роль атқарады. Алайда бұларды этиологиялық фактор деп қарастыруға болмайды. Басталып келе жатқан ауру факультативті сапрофит болып саналатын кене дамуына қолайлы жағдай туғызады. Кенелер ауру ағымын асқындырады: жиі қышу мен күйдіру пайда болады. Клиникалық көрінісі. Элементтер көбіне ұрт, мұрын, маңдай, иекте орналасады, конъюнктива зақымдануы мүмкін. Көз зақымдануы жарықтан қорқу, конъюнктивит, кератитпен көрінеді. Ауру сәл эритемадан басталып, ащы және ыстық тамақ, алкоголь сусындарын ішкеннен өрши түседі. Содан соң эритема тұрақтанады, шеттеріне қарай әлсіз көрінетін көкшіл-қызғылт түске енеді. Телеангиоэктазиялар (эритематозды саты немесе розацеа) пайда болады. Кейбір науқастарда мұндай эритема жылдар бойы сақталады. Ошақтар бір-бірімен қосылысуы мүмкін. Көбіне іркілген эритема фонында ортасында біршама уақыттан кейін пустула түзілетін тығыз консистенциялы кішкене түйіндер пайда болады (папуло-пустулезді сатысы). Түйіндер қосылысуынан бет терісі бұдыр бейнеде болады. Процесс мұрында орналасса, жұмсақ консистенциялы ісік тәрізді түзіліс түзілуі мүмкін. Олардың үстіндегі тері күлгін түсті. Арасынан басқанда майлы зат (ринофима, не томпақ тәрізді мұрын) сыртқа бөлініп шығатын шаш қапшықтары қызарып тұрады. Кей науқастарда тұрақты папулезді элементтің диаскопиясы кезінде туберкулезді жегі (люпоидты розацеа) “алма желесін” симптомын еске түсіретін сарғыш түс табылады. Розацеа тек қабақты ғана емес көзді де зақымдауы мүмкін, сондай-ақ блефарит, конъюнктивит, кератит те тудырып, тіпті соқырлыққа әкелуі мүмкін. Диагностикасы. Дискоидты қызыл жегі, периоральді дерматит, кәдімгі безеулерден ажырату қажет. Қызыл жегінің қызғылт безеуден айырмашылығы онда түрлі көлемдегі айқын шектелген жеңіл инфильтрацияланған, тығыз қабыршақпен жабылған атрофияланған тері аймағы бар эритематозды ошақ болады. Кәдімгі безеулер жасөспірім шақта беттің майлы терісінде түйін түзілуімен басталады да, одан аз уақытта айналасы қабынған пустула түзіледі. Көп мөлшерде комедондар – қара безеу болады; телеангиоэктазиялар болмайды. Процесс беттен басқа кеуде мен арқада да кездесуі мүмкін. Жиі әйелдерде кездесетін периоральді немесе периорифициальді дерматиттің клиникалық көрінісі қызғылт безеуге ұқсас келеді. Көбіне ауыз не маңы не мұрын қанаттары, қабақтың (периорофициальді дерматит) терісі зақымдалады. Осы ауруда айқын емес шектелген әлсіз гиперемия фонында диаметрі 1-3 мм түйіндер пайда болады. Кейбір түйіндердің ортасында жарғанда ішінен серозды-іріңді экссудат бөлініп, қабыршақ түзетін кішкене пустуланы байқауға болады. Процесс ұзаққа созылады, жиі түрлі жақпамайлар мен май жаққаннан асқынуы да мүмкін. Глюкокортикоидты, әсіресе құрамында фторы бар майлар басында жақсарғандай болады, бірақ аурудың ағымын асқындырып жібереді. Бұл дерматиттердің этиологиясы мен патогенезі әлі толығымен зерттелмеген. Периоральді дерматит дамуында ұзақ уакыт глюкокортикоидтар қабылдау, жақпамай, грим, лосьон қолдану белгілі-бір роль атқарады. Көптеген косметикалық заттардың құрамында болатын формальдегид консервант ретінде дерматит туғызуы мүмкін. Құрамында фторы бар кортикостероидты майларды қолдану терінің бактерицидті қасиетін жойып, көптеген периоральді дерматиттің патогенезінде маңызды роль атқаратын кенелердің өсіп-өнуіне жақсы жағдай жасайды. Емі. Себеп болатын факторларды жою, эндокринді бұзылыстар, асқазан мен бауыр жұмысын қалыптастыру тітіркендіргіші жоқ диета, алкоголь қолданбау. Негізгі препараттар болып ішуге қолданылатын тетрациклин қатары антибиотиктері (доксициллин 100мг/тәул) бірнеше ай бойы есептеледі. Метронидазол 500мг/тәул мөлшерінде 2-4 апта бойына, роаккутан 0,1-0,2мг/кг есебінде 3-4 бойына тағайындалған тиімді болып келеді. Сыртқы ем үшін дезинфекциялық және құрғатқыштық әсері бар спирт ерітінділері қолданылады. Кенелер анықталған жағдайда сыртқы паразитке қарсы ем – «ЯМ» жақпа майы, спрегаль аэрозолі, 20% бензилбензоат гель, метрагил-желе (1% метронидазол) қолданылады. Физиотерапиялық емдердегі криомассаж және электрокоагуляция пайдаланады. Бет терісінің тамырларының саңылауын кеңейтуге ықпал ететін факторларды шектеу ұсынылады: салқынның, күн көзінің әсерінен қашық болуы, ащы , қышқыл және ыссы тағамдарды, алкогольді шектеу. Климактериялық кезеңде әйелдерде байқалатын асқазан-ішек жолдарының, эндокриндік бұзылыстарды қоса емдеген тиімді болып келеді. Осының бәрі, сонымен қатар декоративті косметиканы және кортикостероидты жақпа майлардықолданудан бас тарту қызғылт бездердің өшуінің алдын алу болып келеді. Ринофимеде скальпельмен, термокаутерменнемесе фрезамен гипертрофиялық өсінділерді ота жасап, кесіп алып тастайды. Бастапқы кезеңдерде көмір қышқылы қарымен мұздату және шашты электродпен диатермокоагуляция жасау тиімді. 102.Шектелген склеродермия. 257 бет Шектелген склеродермияда ол терідегі жекелеген ошақтармен шектелген, ал жүйелі склеродермияда ол жайылған (генерализацияланған) Шектелген склеродермияны – қатпарлық, сызықтық, дақтық (ақ дақ ауруы), атрофодермиялық және Ромберг бет атрофиясы байқалатын идиопатиялық склеродермияға; жүйелі склеродермияны акросклеротикалық және диффуздық деп бөледі. Шектелген склеродермияның дамуында 3 сатыны ажыратады: ісіктік, склероз және атрофия. Ісіктік сатысы бірнеше аптаға созылады және склероз сатысына тез ауысады. Бұл кезеңде тері жамылғысы тегіс, жылтыраған, қозған болады және консистенциясы қамыр тәрізді болып келеді. Терінің түсі қалыптыдан айқын қызыл немесе көкшіл реңді қызғылт түске дейін ауысады. Жиі ісіну түрінде байқалатын бірінші саатсы байқалмай қалады. Тығыздалу сатысында тері тығыз, сипағанда салқын, көрші тіндермен бірге ығыспайды, қатпарлап ұстауға келмейді. Зақымдалған ошақтың маңы көк-бозқорған түсті жиекше (шетке қарай өсу жиекшесі) қоршап тұрады. Ошақтардың өзі воск тәріздес сары немеме лас сұр түсті болады. Атрофия сатысында тері жұқарып, ақ түсті пергамент секілденеді. Шел майы және бұлшықеттерде атрофиялануы мүмкін. Мұндай жағдайда тері жамылғысы тікеле сүйекке тіреліп жатады. Қатпар тәрізді склеродермия (morphea Wilson, morphea placata) – жиірек кездесетін ауру. Әйелдер ер адамдар қарағанда 3 есе жиі ауырады. Кеуде мен аяқ-қолда дөңгелек және овал тәрізді ісінген көгілдір түсті дақтар байқалады. Дақтың мөлшері 1-2-ден 20-ға дейін болады да, ашық қызыл түсі шетіне қарай ақшыл көк-қызғылт түсті жиек ретінде сақталды, ортасында тығыздалады. Біртіндеп тығыздығы арытып, зақымдалған ошақ піл сүйегі тәрізді түске еніп, тері суреті жойылады. Тығыздалу тек терімен ғана шектелмейді, онымен қоса тері асты қабаты мен бұлшықетті де қамтып, шеміршек тінінің тығыздығымен теңеледі. Ақшыл-көк сақина (процесстің активтілігінің көрінісі) біртіндеп жойылып, телеангиэктазалар және пигментация пайда болады. Склеродермияның сызықты түрі (85, в-сурет) сарықоңыртүсті беті тегіс, құрсауы жоқ қатты жіпше немесе сызықтық жолақ. Жиі бет терісінде, маңдайда, бастың шашты бөлігінен мұрын қырына дейін жетіп (қылыштың ізі) орналасады. Аяқ-қол бойымен, қабырғаралық нервтер жолымен орналасуыда мүмкін. Беткей склеродермиямен (склеротрофикалық лихен) жиі, әсіресе климактериялық кезеңде, әйелдер ауырады. Орналасатын жерлері: жыныс мүшелері, кеуде, арқасы. Фарфор реңді, көптеген, ұсақ (диаметрі 2-ден 10 мм-ге дейін), дөңгелек, сиректеу полигональды формалы, сипағанда аздап қаттылау ақ дақтар пайда болады. Шетінде күлгін-қызғылт құрсау болуы мүмкін. Дақтар көптеген айлар бойына сақталуы мүмкін, жеңіл атрофия (ақ дақтар ауруы) қалдырады (85 г-сурет). Атрофия сатысында тығыздаулы біртіндеп сорылып, тері жұқарады, оны қыртыс ретінде қолға ұстауға болады. Астындағы тіндердің атрофиясы нәтижесінде терінің басылуы байқалып (төмендеуі), оның түсі өзгереді. Мерзімінде емдей бастаса қатпарлық склеродермия ізсіз жойылып кетуі мүмкін. Склеродермияның ошақтарының гиперпигментациясы жақсарудың көрінісінің бірі болып келеді. Сиректеу жергілікті кальцийдің тұнуы байқалады. Пазини-Пьерини атрофодермиясы табақша тәрізді склеродермияның ең жеңіл түріне жатады. Бұл түрі, біріншілік атрофиядан гөрі қатпарлық склеродермияға жақындау тұратын, склероатрофиялық процесстің бір түрі. Көбіне 10-20 жас аралығында әйел адамдарда кездеседі, негізінен арқасында және денесінің басқа бөліктерінде орналасады. Ошақтар саны 1-ден онға дейін, мөлшері 2-3 см-ден 10 см-ге және оданда үлкен болады. Веналар сәулеленіп көрініп тұратын, азды көпті төмен басылып тұратын, көк-күлгін түсті, жиегі айқын білінетін немесе клиникалық өзгерістері жоқ қоршаған теріге ауысатын қатпарлар пайда болады. Қатпарлар негізінде тығыздалу болмайды. Кейбір жағдайларда қатпарлар айналасында бозкорған түстес сақина байқалады, дисхромия болуы мүмкін. Сызықты (жолақ, таспа тәрізді) склродермия. Шектелген склеродермияның өзіндік бір түрі. Көбіне балалық шақта кездеседі. Кейбір жағдайда жолақ тәріздес склеродермия Ромберг гемиатрофиясымен қосарланады. Әдетте, үдеріс эритематозды дақтан басталып, біртіндеп ісіктік, тығыздалу, атрофия сатысына ауысады. Әдетте, склеродермияның бұл түрі бастың шашты бөлігінен қылыштанқалған тыртық тәрізденіп, маңдайға, мұрын қырына таралатын бір ошақтан тұрады. Бұл түрі айтарлықтай сиректеу аяқ-қолы немесе жүйке бағаналары немесе Захарьин-Гед аймағында орналасады. Науқастардың бір бөлігінде, жиі балаларда, склеродермияның қатпарлық және сызықтық түрінде атрофия үдерісі астындағы тіндерді де – жаралардың және мутиляцияның пайда болуымен сүйек , бұлшық ет, фасция, тарамыстарды – зақымдауы мүмкін. Ақ дақ ауруы (white spot disease, склероатрофиялық лихен) ұсақ, диаметрі 3-10 мм болатын, айқын шектелген, атрофиялық, тегіс дөңгелек ақшыл фарфор тәрізді қатпарлардың пайда болуымен сипатталады. Олар тығыз консистенциялы, жеңілдеу басылған немесе көтерілген беткейлі, шет жағында қызыл-қоңыр дөңгелек. Олар жиі мойында, сиректеу кеуде қуысының жоғарғы бөлігінде иықта, ауыздың, жыныс мүшелерінің кілегей қабатында орналасады. Сиректеу әшекей тәрізді топтасып бөртпеленеді. Кей жағдайда шеткі сақина қатпарлары склеродермиядағыдай көкшіл түсті болады. Кейде ошақтарда комедонды еске түсіретін лас-қоңыр түсті көптеген фолликулярлы қабыршақты тығындар болады. Сирек буллезді немесе пемфигоидты формасы кездеседі. Клиникалық көріністерінің көптігіне қарамастан олар шектелген склеродермияға жатады, бұл бірнеше формасының бір уақытта болуы мен олардың бір формадан екіншісіне өтуімен түсіндіріледі. Ажырату диагностикасын қызыл жалпақ теміреткінің склероатрофиялық формасымен, лейкоплакиямен жүргізеді. Ромбергтің бір жақты үдемелі бет атрофиясымен жүретін шектелген склеродермия (гемиатрофия) қатпарлы склеродермиямен қатар жүруі мүмкін. Гемиатрофия көбіне 20 жасқа дейін басталады, екі жыныстың адамдары да бірдей жиілікте ауырады. Процесс көзге жақын, төменгі жақ аймағында басталады. Гемиатрофияда эритематозды және склеротикалық сатылары болмайды, бірінші кезекте процесс тері асты шел майына тарап, артынан төмен жатқан қабаттарғабұлшықет, сіңір мен сүйектерге өтеді, науқас қатты ауырсынады. Зақымдалған аймақтарда барлық тіндер атрофияға ұшырайды, бірінші кезекте тері асты шел майы қабаты, одан соң бұлшықеттер (шайнау, тіл бұлшықеттері және т.б.), сіңір мен сүйектер зақымдалады. Қас пен кірпіктер, кейде бастағы шаш та түсе бастайды, бірақ зақымдалған аймақтарда тер мен сілекей бөлу күшейеді. Аурудың басында болатын қатты невралгиялық ауру сезімін жиі тіс ауруымен шатыстырып алады. Онымен қоса көптеген сезімталдықтың бұзылулары болады: парестезия, гипожәне гиперестезиялар. Беті ассиметриялы қалыпқа енеді, зақымдалған бөлігі сау бөлігінен кішірек, терісі атрофиялық, жүлге мен қыртыстармен (86-сурет) толы болып келеді. Кейде процесс беттің екінші жағына өтеді. 103.Созылмалы еркек созы. При неправильном лечении острый воспалительный процесс может принять затяжное течение и перейти в хроническую стадию. В хронической стадии болевые ощущения бывают слабо выражены или могут отсутствовать, выделений из мочеиспускательного канала может не быть или они незначительны и обнаруживаются только по утрам или к концу дня в виде капли сероватого цвета. Под влиянием половых возбуждений, половых сношений, употребления алкоголя, острой пищи и т.п. периодически наступают обострения хронического воспалительного процесса с появлением обильных гнойных выделений. При этих осложнениях больные являются частым источником заражения женщин, с которыми они живут половой жизнью. Наиболее частым осложнением острой и хронической гонореи у мужчин является переход воспалительного процесса из передней части мочеиспускательного канала на заднюю. Тогда появляются частые позывы на мочеиспускание, резь к концу акта мочеиспускания и гнойная моча в обеих порциях. При заболеваниях задней части мочеиспускательного канала воспалительный процесс легко переходит на предстательную железу, семенные пузырьки и придатки яичка, выводные протоки которого открываются в заднюю часть мочеиспускательного канала. Если начинается двусторонний эпидидимит, то это часто приводит к бесплодию. 104.Туа біткен мерездің алдын-алуы . Жүкті болған жағдайда , әйел жүктіліктің ерте мерзімінде есепке тұру мақсатымен әйел кеңесіне баруы керек. Жүкті әйелдер мерезге ескішілдікті зерттелуі қажет, егер олар жыныстық қатынасымен таратылған басқа аурулармен жұқтырылғанда, қайта зерттелуі керек. Бала ағзасындағы мерезбен шақырылған өзгерістер қайтымсыз болмау үшін қазіргі медицина құралдарын жедел түрде қолданып, туа біткен мерезді емдеуге болады. Тепе-тен емдеу жүкті болған кезде ана мен оның ұрығы 99% жағдайда емдейді. Бала туғаннан кейін мерездің кейбір симптомдары байқалу мүмкіндіктен, кейбір кезде емдеу жүктіліктің кеш мерзімінде элиминация жұқпаларға соқтықтырады. Егер балаға іштен туғанннан мерез диагнозы қойылса, отбасының мүшелері жүйелі зерттеуден өтуі керек. (интернеттен) Туа біткен сифиллин алдын алу бойынша негізгі алдын алу шарасы барлық жүкті әйелдерді мерезге міндетті түрде екі рет серологиялық тексеру болып табылады. Егер мерезге оң серологиялық реакция анықталса, әйел одан әрі зерттеледі. Жүктіліктің ерте кезеңінде диагноз қою «сифилис» түсік түсірудің медициналық көрсеткіші. Жүктілікті сақтау кезінде, бірақ мерезге шалдыққан әйелдің ерте емдеуі сау баланы тудыруы мүмкін. (ал кітапта былай тұр)Нұсқауларға сәйкес әйелдер кеңестік емханалары барлық жүкті әйелдерді есепке алып, оларды клиникалық және серологиялық зерттеулермен қамтамасыз етеді. Сифилиске серологиялық зерттеулер екі рет жасалады – жүктіліктің бірінші және екінші жартысында. Жүкті әйелдерде сифилистің активті немесе жасырын түрлерін анықтағанда тек қана антибиотикпен емдейді. Егер әйел сифилиспен ертеде ауырып, сифилиске қарсы емді аяқтаған болса да, жүктілік кезінде арнамалы алдын алу емін, дені сау баланың туылуын қамтамасыз ету үшін, міндетті түрде жүргізеді. Босанудан 1-2 апта бұрын арнайы емес серологиялық реакциялар жалған оң нәтижелі болуы мүмкін. Бұндай жағдайда жүкті әйелге арнайы ем тағайындамайды, ал босанғаннан кейін 2 апта өткесін анасын тексеруді қайталап жүргізіп, баланы ұқыпты зерттейді. Сифилис диагнозы дәлелденсе сифилиске қарсы ем тағайындайды. Анасы ауырған, жүктілікке дейін және жүктілік кезінде ем алған нәрестелер 15 жыл бойына бақылауда болып, ұқыпты зерттеулер жүргізеді. 105. Жибердің қызғылт теміреткісі . Эритематозды-сквамозды дерматоз болжамды инфекциялықаллергиялық, вирусты текті ауру. Қызғылт теміреткі жиі инфекциялық аурулардан, шек бұзылысынан кейін, вакцинациядан соң, көбіне көктем мен күзде дамиды. Үлкен жастағы балалар арасында қызғылт теміртеткімен ауыратындар барлық тері ауруларының ішінде 3,5%, ал 2 жасқа дейінгі балалар арасында өте сирек. Этиологиясы мен патогенезі түбегейлі анықталмаған; бұл вирусты этиологиялы инфекциялық-аллергиялық процесс деп болжанады. Клиникалық көрінісі. Дөңгелек немесе овальды нақты шекарасы бар эритематозды ошақ түзіледі, оның шеттері аздап ісінген және негізі аздап шүнірейген, нәзік қабыршақтармен қапталған, өнделмеген папирус қағазына ұқсас. Біріншілік ошақ, ол аналық қатпар деп аталады, терінің кез келген бөлігінде орналасуы мүмкін, бірақ жиі кеуде, арқа, іш немесе сан аймағына шығады. Продромальды (жасырын) симптомдарды науқастар байқамайды, бірақ оларды анамнез жинау арқылы онай анықтауға болады: артралгиялар, бастың ауруы, қызба. Қалтырау бөрпелердің таралуы кезінде де сақталуы мүмкін. Біріншілік ошақ пайда болғаннан кейін бірнеше күн өткенде ісінген қызғылтқызыл дақтар мен уртикарлы дақты-папулезді бөрту түріндегі бөртпелер пайда болады. Бөртпе элементтері овальді-дөңгелек пішінді және анық шекаралы болады. Ошақтар формасы бойыша «медальонды» еске түсіреді, олардың беті мыжылған папирос қағазына ұқсайды. Ересектерде бөртпелер кейде қышыну мен күйдіру сезімімен жүреді. Беті мен аяқтары көбіне зақымдалмайды. Балалық кезде қызғылт теміреткі интенсивті қышыну мен паранестезиялармен өтетін везикулезді-буллезді формасы түріндегі айқын экссудативті бөртулермен жүреді. Сонымен қоса балаларда бөртпе элементтері беті мен мойнында және бастың шашты бөлігінде болуы мүмкін, мұнда дақтар бозғылт-қызғылт түсті және қабыршақты болады. Дұрыс күтпесе және емдемесе қызғылт теміреткі экзематизация немесе пиодермиямен асқынады. Әсіресе жиі мұндай жағдайлар терінің ірі қыртыстарында және киімге тығыз жанасқан жерлерде байқалады. 4-6 аптадан кейін, жиі 8 аптада дерматоз дақтың пайда болуымен және ұзақ иммунитетпен сипатталады. Диагностикасы дерматоздың жедел басталуына негізделеді, аналық туймедақ, жиі монофорфты, сирек полиморфты бөртпелер, кеуде аймағының Лангер сызығында анықталады. Бұл симптомдар және сәйкес үштік белгінің болмауы псориазбен ажырату диагностикасын жүргізуге мүмкіндік береді. Қабыршақтағы саңырауқұлақты зерттеу дерматозды беткей тері дерматомикозымен ажыратуға мүмкіндік береді, ал қанның серологиялық мәліметі, бозғылт трепонемаға зерттеу, анамнез, қабыршақтанбаған дақтың болмауы және де сифилистің өзге белгілері сифилистік розеоламен ажыратуға жағдай жасайды. Себороидтар толық қабыршақтанудың болмауымен және Лангер сызығында орналаспағандықтан жоққа шығарылады. Емі. Созылмалы инфекция ошақтары, ЖРВИ, бронхит, ангинасы, синуситі бар ересектер мен балаларға антигистаминді және гипосенсибизирлеуші дәрілер құрамында антибиотиктер мен сульфаниламидтер тағайындалады. Асқынбаған қызғылт теміреткімен ауыратын науқастар емді қажет етпейді, бірақ оларға аурудың барлық кезеңінде қысқа мерзімді душ қабылдауына болады. Ю.К. Скрипкин интенсивті қабынуда аутогемотерапия мен көктамырға 30% натрий тиосульфат ерітіндісін күнара қолдануды ұсынады. Балаларға натрий тиосульфат ішуге тағайындалады. Батыс әдебиетінде вирусқа қарсы ацикловир препаратын ішуге қолданғанда, оң нәтижие байқалатындығы туралы айтылады. Сыртқа ем цинк-сулы ерітіндімен және глюкокортикоидты гормондар арқылы жүзеге асырылады. Экзогенді және тағамдық тітіркендіргіштер шектетіледі. Болжамы қолайлы. (246 бет) 106.Қарапайым безеу. Безеу – патогенезінде терілік майдың құрамы мен өндірілуі бұзылысы, май бездері мен өзектерінде Propionibacterium acnes табылуы, гормональды статусының өзгерісі, тұқым қуалаушылық факторлар мен фолликулярлы каналдың кератинизациясы маңызды роль атқаратын мультифакторлы ауру. Май бездері дигидротестеронның нысанасы болғандықтан, терілік майдың өндірілуі андрогенге тәуелді болып келеді. Жыныстық стероидты гормондар арнамалы андрогенді рецептор арқылы эпидермис клеткасының митоздық белсенділігіне, шаш өсуіне, терілік май секрециясына әсер етеді. Қыз балаларда шығу тегі – овариальды тестестерон мен андрогенді және антиэстрогенді белсенділігі бар прогестеронның патогенетикалық маңызы зор. Бұл етеккір алдында май бөлінуі күшеюі мен безеулер шығуын түсіндіреді. Стафилококктар, коринебактериялар, пропионибактериялар май бездері өзегінің қабынуын тудырады. Алайда қабыну ауырлығы тек қабыну процессіне қатысатын микроорганизмдердің абсолютті мөлшеріне ғана емес, макроорганизмнің микрофлораға сезімталдығына да байланысты. Фолликуладағы мүйізденудің бұзылысы оның шығару өзегінің кеңеюіне және ашық (қара) комедон түзілуіне әкеліп соқтырады. Май безінің шығару өзегінің мүйізделген эпителий және өз бөлінісімен бітеліп қалуы – жабық (ақ) комедон анаэроб Рropionibacterium acne-ң дамуына қолайлы жағдай туғызады. P.acnes липазасы терілік майдың үшглицеридтерін гидролизге ұшыратады, нәтижесінде қабынуды күшейтетін бос май қышқылдары түзіледі. Безеулер эндогенді, сондай-ақ экзогенді себептермен шақырылуы мүмкін. Оларға механикалық, дәрілік, косметикалық, тропикалық және т.б. жатады. Акнеформды дерматоздарға қызғылт безеу, демодекоз, периоральді дерматит, келоидты безеулер жатады. 1990 ж. америкалық дерматология академиясы безеудің жіктеліс критерийлерін ұсынды. Безеу типтері: - қабынулық емес безеу: ашық не жабық комедондар; - қабынулық безеулер: папула, пустула, түйін, киста; - папулалар: диаметрі 5мм-ден кіші қабыну элеметтері; - пустулалар: диаметрі 5мм-ден кіші көзге көрінетін іріңді серіппесі бар қабыну элементтері; - түйіндер: диаметрі 5мм-ден улкен қабыну элементтері. Ағым ауырлығына байланысты: - жеңіл түрі: бірен-сараннан бірнеше папулаға дейін немесе комедоны бар, бірақ түйінсіз пустула; - орташа түрі: бірнешеден көптеген папулаға дейін немесе бірен-саран не бірнеше түйіні бар пустула; - ауыр түрі: көп мөлшерде папула, пустула және ішінде іріңді не серозды-іріңді бөлінісі бар түйіндер, жолдар. - өте ауыр түрі: конглобатты, фульминантты, инверсті безеу. Клиникалық көрінісі. Безеулік аурудың бастапқы белгісі май бездерінің шығару түтігі бітеліп қалуынан түзілетін комедондар. Қабынулық процесстер дамуы нәтижесінде папулезді, пустулезді немесе папуло-пустулезді элементтер дамиды. Қабыну өзгерістерінің дерма құрылымы зақымсыз қалатын бұл сатысында элементтер тыртық түзбей жазылуы да мүмкін. Тереңге жайылған және қосылысқан түрлерінде олар тығыздалып, инфильтрат түзеді не абсцестенеді, жазылған соң терең, көпіршелі тыртық түзіледі. Емі: Әдетте жеңіл безеулік ауру жергілікті еммен жазылады. Бұрын қолданылып келген құрамында салицил қышқылы бар спирттік ерітінділер мен резорциннің орнына жаңа препараттарға жол берді. Зинерит лосьоны (эритромицин-цинк кешені) микробқа, қабынуға қарсы және комедонолитикалық әсер етеді, оған қоса цинк май безі өндірілуін азайтады. Бензоил тотығы (5- 10%) оттегі бөліп шығарып, P.acnes-ке бактерицидтік әсер етеді. Азелаин қышқылы (скинорен) кешенді әсерге ие: май безінде қабынуды азайтып, онда микроорганизмдердің дамуын тежеп, шаш қапшығы қабырғасының гиперкератизациясын тоқтатады. Безеудің орта және ауыр түрлерінде кешенді ем жүргізу қажет. 2 аптадан 3-4 айға дейінгі мерзімде тағайындалатын тетрациклин қатарының препараттарының нәтижелілігі неғұрлым жоғары. Науқасқа антибиотиктің фотосенсибилизаторлық әсері туралы және жүктілік пен лактация кезінде қолдануды тоқтату керектігін ескерту қажет. Ең нәтижелі дәрілік зат ретінде А дәруменінің синтетикалық туындысы – изотретиноинді (13 цисретиной қышқылы) айтуға болады. Ем курсы 4–5 ай, курс барысында қанның биохимиялық талдауын жасап, дәрігер бақылауында болу керек. Препаратты жүктілерге, емізуші аналарға, қанында үшглицерид пен холестерині көп адамдарға тағайындауға болмайды. Жағымсыз әсерлері – тератогенді әсері, тері мен еріннің құрғауы, орнына келетін шаштың түсуі. Ем кезінде әйел адамдар сенімді контрацептив қолдануы керек, олар да себостатикалық әсерге ие. Антиандрогенді емді (спиронолактон мен ципротерон ацетаты) қанында тестостероны көп және гирсутизмі бар әйелдер де, еркектерде де қолданады. Препарат еркектерде гинекомастия мен либидоның азаюын тудырмайды. Жергілікті ем үшін антибиотиктер тағайындалады: клиндамицин мен эритромицинді ретиноидпен (третиноин) кезектестіреді. Бұл А дәруменінің дериваты мүйізді қабаттың қалыңдығын жұқартып, май бездеріндегі кератиноциттердің тіркесуін азайтып, қабынуды басады, басқа емдік заттардың енуін жақсартады. Алайда нәтижесі тек 4–6 аптадан соң ғана көрінеді. 0,1%-қ гель түріндегі адапаленнің комедолитикалық, қабыршақтандыратын әсері бар. Клиникалық толық жақсаруға қол жеткізу үшін гельді ұзақ уақыт (3 айға дейін) күнделікті 2 рет жағып тұру қажет. 107.Мерездің қоздырғышы. Мерез қоздырғышы болып бозғылт трепонема (Treponema pallіdum) табылады, ол Spirochaetales тобына, Spirochaetaceae туыстығына, Treponema тұқымдастығына жатады. Бозғылт трепонема (бозғылт спирохета) морфологиялық жағынан сапрофитті спирохеталардан (Spiroheta buccalis Sp.refringens Sp. balanitidis Sp. pseudopallida) ажыратылады. Микроскоппен қарағанда бозғылт трепонема иректелген штопорға ұқсас микроорганизм екенің көруге болады шамамен 8-14 біркелкі иректерден тұрады. Трепонеманың жалпы ұзындығы 7-ден 14 мм-ге, қалыңдығы 0,2-0,5 мкм болып келеді. Бозғылт трепонема айтарлықтай қозғалғыш (үдемелі, теңселмелі, маятник тәріздес, контрактильді, ротарлы қимылдар) болып келеді. Электронды-микроскопиялық әдіспен бозғылт трепонеманың күрделі морфологиялық құрылымы анықталды. Трепонема үшқабатты мембранамен, жасуша қабырғасымен және мукополисахаридті капсулатәрізді затпен қапталғаны анықталды. Цитоплазмалық жарғақтың астында фибриллдер орналасқан, олар күрделі құрылымды, қозғалысты қамтамасыз ететін жіңішке жіпшелер. Фибриллдер блефаропласттардың көмегімен шеткі орамына және цитоплазманың жекелеген бөліктеріне бекиді. Цитоплазма ұсақгланулярлы, онда ядро вакуолі, ядрошық пен мезосомалар орналасады. Кейбір ішкі және сыртқы әсерлер (бұрын қолданылған мышьяк препараттары, қазір қолданылатын антибиотиктер) бозғылт трепонеманың кейбір биологиялық қасиеттерін өзгертті. Мәселен бозғылт трепонеманың циста, споралар, L-формаларға, дәндерге айналатыны анықталды, олар иммунитет төмендгенде спираль тәрізді вирулентті формаларына айналып ауру шақыруы мүмкін. Циста иректелген трепонеманың тірі қалу үшін керекті формасы, ол тығыз будаққа оралады да, артынша оның айналасында көп қабатты жарғақ пен капсула тәрізді субстанция пайда болады. Осындай түрде ұзақ сақталып, циста өзінің ішінде дөңгелек элементтер мен қысқа трепонемаларды өсіру қабілетін жоғалтпайды. Аналық цистадан шыққан соң олар бастапқы штаммға ұқсас жаңа популяцияның дамуына әкеледі. Lтрансформация жоғары температура, сәулелену, антибиотиктер мен сульфаниламидтер және иммунитет факторлары әсерінен дамиды. Жасуша қабатын жартылай немесе толық жоғалтуы иректелген трепонеманы жарғақпен қоршалған дөңгелек формасына айналдырады. Қолайсыз жағдайда L-формалар тірі қалумен қатар, колониялар түзеді. L-трансформирлеуші агенттін жойылуы бұл формаға иректелген трепонемаға айналуына мүмкіндік береді. Пенициллиннің жеткіліксіз дозасы Lтрансформацияға жол ашады. Бозғылт трепонемалардың антигендік көп түрлілігі мерезбен ауыратын науқастардың қан сарысуындағы көптеген антигендердің болуымен дәлелденді-протеиндік, комплимент байланыстырушы, полисахаридті, реагиндер, иммобилизиндер, агглютининдер және т.б. Электронды микроскопия әдісімен бозғылт трепонеманың зақымдалу ошақтарында жиі, әсіресе мерездің ерте формаларында, жасушааралық саңалауда, периэндотелиальді кеңістікте, қан тамырларында, нерв талшықтарында орналасатыны анықталған. Бозғылт трепонемалардың периэпиневрияда орналасуы нерв жүйесінің зақымдалуының дәлелі бола алмайды және бұл септицемия көріністерінде жиі болады. Фагоцитоз процессінде эндоцитобиоз жағдайы дамиды, бұл кезде лейкоциттердегі трепонемалар көпмембраналы фагосоманың ішіне орналастырылады. Трепонеманың көпмембраналы фагосомаға енуі – қолайсыз жағдай. Эндоцитобиоз жағдайында бозғылт трепонемалар антидене мен антибиотиктерден қорғалады. Сонымен қоса ішінде фагосомасы бар жасуша ағзаны инфекцияның жайылуы мен аурудың өршуінен сақтайды. Бұл әлсіз теңдік ұзақ уақытқа сақталып мерез инфекциясының жасырын өтуіне әкеледі. Н.М. Овчинников пен В.В. Делекторскийдің тәжірибелік зерттеулері мерез жұққан жағдайда ұзақ уақытқа белгілерсіз ағымы болатыны (адам ағзасында бозғылт трепонемалардың Lформасы болған жағдайда) мен мерездің жасырын сатысында (lues latens seropositive, lues ignorata) қоздырғыштың «кездейсоқ» табылуы мүмкін екені анықталды. Ағзадан бөлек жерде бозғылт трепонема сыртқы әсерлерге, химиялық заттарға, құрғауға, қыздыруға, күн сәулесінің әсеріне сезімтал келеді. 40-42оС алғашқыда терпонемалардың белсенуіне, кейін олардың өлуіне әкеледі; 60оС дейін қыздыру оларды 15 мин ішінде, 100оС дейін қыздыру – бірден өлтіреді. Төменгі қызу бозғылт трепонемаларды өлтірмейді. Бозғылт трепонемалардың патогенді штаммдарын оттегісіз ортада – 20-дан – 70 дейінгі қызуда немесе қатырылған, құрғатылған жағдайда сақтайды. 108.Тері– венерологиялық диспансер, оның функцииялары мен міндеттері . КВД — это специальное лечебно-профилактические учреждения, для проведения профилактических мероприятий по предупреждению заболеваний, оказанию квалифицированной лечебно-диагностической помощи заболевшим и организационно-методического руководства борьбой с болезнями. Госмедучреждение, включает несколько подразделений: 1) отделение дерматологии 2) отделение венерологии 3) профилактическое отделение – профосмотр декретированного контингента несколько раз в год (няни, работники пищеблока, воспитатели, учителя) 4) отделение микологии или отдельный кабинет врача-миколога 5) отделение оказания экстренной профилактики ИППП 6) +отделение детской дерматологии на базе детских учреждений. Главный городской диспансер – методологическая и консультативная работа. Диспансер: 1) проведение первичной профилактики (лекции, просветительская работа в момент сезонных обострений 2) лечебно-диагностическая цель 3) диспансерное наблюдение больных хроническим дерматозом (направление детей в лесные школы) 4) экстренная профилактика ИППП • акт мочеиспускания сразу после полового акта • после 2-х часов дезинфекция наружных половых органов; инсталляция в уретру или вагину хлоргексидин, мирамистин, любой дезраствор. • после истечения 2-х часов меры экстренной профилактики существенного значения не имеют • Для женщин схема экстренной профилактики: метронидазол, тиберал + через 12ч АБ широкого спектра действия, ТЦ, макролиды. Принцип - сначала убиваем простейших, через 12ч АБ. Курс 7-10 дн.+в качестве профилактики противогрибковые! Функции КВД: Диагн. и лечебной помощи больным ИППП, и кожными болез. диспансерное наблюдение госпитализация подлежат больные сифилисом, уклоняющиеся от лечения, несовершеннолетние, беременные, больные нейросифилисом, висцеральным сифилисом, больные при непереносимости пенициллина и сумамеда; больные с хронической осложненной гонореей. диспансеризации подлежат с ИППП, микозами, лепрой, чесоткой, проф. бол. кожи, хр. пиодермией, рецид. крапивницей, псориазом, СКВ, склеродермией, дерматомиозитом, фотодерматозами, многоформной экссудативной рецидивирующей эритемой, васкулитами, панникулитами, узловатой эритемой, пузырными дерматозами, грибовидным микозом, опухолями кожи и слиз., болезнью Реклингхаузена, саркоидозом, озноблением, туберкулезом кожи, и тд. эпидемиологический анализ заболеваемости, • организация выявления и учета больных ИППП, заразными кожными; Учет проводится путем заполнения карточки «Извещение о больном с впервые в жизни установленным диагнозом активного туберкулеза, сифилиса, гонореи, трихомониаза, хламидиоза, уреаплазмоза, гарднереллеза, урогенитального кандидоза, аноурогенитальных герпеса и остроконечных кондилом, трихофитии, микроспории, фавуса, микоза стоп, чесотки, трахомы, психического заболевания» (форма № 089/у — 93). Новое ИППП у одного и того же пациента рассматривается как вновь диагностированное и подлежит учету по указанной форме. Извещение на больного составляется только врачами. Эти извещения концентрируются в областном (краевом), республиканском кожно-венерологическом диспансере, где из них составляется картотека. Все МУ обязаны сохранять тайну заболевания. диспансерная работа в очаге заболевания (ИППП или заразного кожного), выявление источников заражения и контактных с больными лиц, привлечение их к обследованию в максимально короткие сроки; осуществление контроля за лечения, излеченностью больных организация и осуществление профилактического обследования на ЗППП и заразные кожные контроль за качеством профилактических обследований на ЗППП и кожные болезни лиц некоторых профессий, помощь др.лечебно-профилактическим учреждениям по профилактики ЗППП и кожных заболеваний, повышению квалификации врачей и средних медицинских работников КВД пропаганда здорового образа жизни осуществление прямой связи с территориальными центрами санитарно-эпидемиологического надзора по различным общим вопросам противоэпидемической деятельности в профилактики ЗППП и заразных кожных заболеваний; анализ состояния дерматовенерологической помощи населению, уровня и динамики заболеваемости ЗППП и кожными болезнями, информация вышестоящих органов здравоохранения участие в работе филиалов Всероссийского научного общества дерматовенерологов; внедрение научных достижений в практику здравоохранения; 109.Экссудативті біріншілік морфологиялық элементтері. Біріншілік элементтер экссудативті және инфильтративті деп бөлінеді. Инфильтративті элементтерге дақ, түйіншек, төмпешік және түйін, ал экссудативтіге көбікше, көпіршік, іріңдік пен күлдіреуік жатады. Көпіршік (vesicula) – біріншілік қуысты құрамында сұйықтығы бар тері бетінен көтеріңкі экссудативті элемент. Көпіршіктің серозды, сирек серозды-іріңді бөлініске толы қуысы, жабындысы, түбі болады. Көпіршік мүйізді қабаттың астында эпидермистің ортасында, эпидермис пен дерманың арасында орналасуы мүмкін; олар біркамералы және кейде көпкамералы болады. Көпіршік өлшемі 1-ден 3-4 мм-ге жетеді. Көпіршік құрамы мөлдір, серозды, сирек қанды; жиі лайланып, іріңді болады. Бұл көпіршіктің (везикуланың) іріңдікке (пустулаға) трансформациялануында байқалады. Көпіршік сұйықтығы қабыршақ болып кебеді немесе жабындысы жарылып, экземаның өршу кезеңіндегідей суланған эрозия беткейін түзеді. Көпіршіктер өзгермеген тері үстінде орналасуы мүмкін, алайда жиі қабынған эритематозды негізі болады. Ауыздың кілегей қабатында, жанасатын тері беткейінде көпіршіктер тез жарылып, эрозивті беткейі ашық қалады; жабындысы қалың болса (мысалы, алақандағы дисгидрозда), ұзағырақ сақталады. Көпіршіктер ізсіз немесе уақытша пигментация қалдырумен (мысалы, герпесформалы Дюринг дерматозында) жазылады. Көпіршіктер пайда болғанда гистологиялық тұрғыдан спонгиоз (экзема, дерматиттер), баллонданушы дегенерация (жәй көпіршікті жіне белдеме теміреткі, желшешек), клеткаішілік вакуолизация (дисгидротикалық экзема, эпидермофития) байқалады. (55 бет) Екіншілік элементтері эрозия, қабық, қабыршақ, екіншілік пигметті дақ Күлдір бөртпе (bulla) – экссудативті 1см және одан да үлкен қуысты элемент. Күлдіреуік тәрізді бұның дажабындысы, серозды сұйықтыққа толы қуысы, негізі болады. Күлдір бөртпенің қуысы мүйізді қабаттың астында орналасса – субкорнеальді, тікенекті қабатта орналасса – интраэпидермальді, эпидермис пен дерманың арасында орналасса – субэпидермальді деп аталады. Күлдір бөртпе пішіні дөңгелек, жартышеңбер тәрізді не сопақша; сұйықтық мөлдір, сарғыш, сирек лайлы не геморрагиялық болады. Күлдір бөртпе қуысының сүйықтығында лейкоциттер, эозинофильдер, эпителиальды клеткалар табылады.Кейбір дерматоздарды диагностикалағанда клеткалық құрамының ерекшелігіне байланысты күлдір бөртпе негізінен жағынды алып, цитологиялық зерттеу жүргізу қажеттілігі туады . Терінің жанасатын беткейлері мен кілегей қабаттарда күлдір бөртпелер тез жарылып, эрозивті беткей түзеді. Күлдір бөртпелер тұрпайы күлдіреуікте, туа біткен күлдіреуікте, көпформалы экссудативті эритемада, күйік, дәрілік токсикодермия мен кейбір басқа да тері ауруларында дамиды. Күлдір бөртпе жиі эритематозды дақ фонында, кейде өзгермеген теріде де (тұрпайы күлдіреуік кезінде) пайда болады. Микроорганизмнің теріге экзогенді енуінде күлдір бөртпе эпидермистің инфекциялық агентпен (мысалы, стрептококк) не оның токсиндерімен зақымдалуына байланысты дамуы мүмкін. Күйікте серозды экссудат эпидермистің некроздалған бөлігін тері деңгейінен көтереді. Интраэпидермальді күлдір бөртпелердің түзілуіне түрлі эндогенді факторлар әсер етеді; бұл кезде клетка аралық байланыстың бұзылысы (акантолиз) мен эпидермальді клеткалардың дегенеративті өзгерістері орын алады. Базальді мембрананың құрылымы бұзылысында тамырлардан шығатын ісіктік сұйықтық немесе экссудат эпидермисті толықтай жауып (эпидермолизис) субэпидермальді күлдір бөртпе пайда болады (мысалы, полиморфты экссудативті эритемада). Күлдіреуікте көпіршіктер интраэпидермальді (тікенекті қабатта), жекелей не қосылысқан акантолитикалық клеткалар түрінде орналасады. Күлдір бөртпелер өзгермеген тері не кілегей қабаттарында ғана емес, қабыну фонында да туындауы мүмкін. Күлдір бөртпенің тузілу механизмі сан түрлі. Эпидермаішілік күлдір бөртпелер әдетте акантолиз нәтижесінде пайда болады. Процестің негізінде клеткааралық байланыстың (аканттардың) еріп, тікенекті клеткалар ажырап, олардың арасында экссудатқа толы ойық пайда болып, соңында күлдірге айналуы жатады. Сонымен қатар, тікенекті клеткалар дөңгелектеніп, аздап кішірейеді, ядролары басқа клеткалардыкімен салыстырғанда ірілеу келеді. Олар күлдір бөртпенің негізін құрайды. Бұл акантолиздік клеткалардың (Тцанк клеткаларының) диагностикалық маңызы зор, олар күлдір бөртпе диагнозын растайды. Эпидермаастылық күлдір бөртпелер базальді мембрананың қабаттарының арасында немесе оның астында не үстінде түзіліп, иммундық өзгерістерде де орын алуы мүмкін талшықтарының байланысын бұзады. Екіншілік элементтері эрозия, қабық, қабыршақ, екіншілік пигметті дақ, кейде вегетация. Іріңдік немесе пустула (pustula) – тері деңгейінен көтеріңкі құрамында іріңі бар экссудативті қуыстық элемент. Микроорганизмдердің (негізінен стафилококктар) өмір сүруінің нәтижесіндегі өнімдер эпителиальды клеткалардың некрозын туғызып, эпидермисте іріңдік қуыс түзеді. Эпидермисті алып жататын және қабыршақ түзуге бейім іріңдік импетиго деп аталады. Қабыршақ түскен соң зақымдалған тері орнында уақытша пигментация қалады. Шашты фолликулдардың айналасында шығатын іріңдіктерді фолликулиттер деп атайды. Егер іріңдіктің ортасы шаш түбіне кіретін болса, остиофолликулит дамиды. Фолликулиттер өз артынан ешқандай із қалдырмай жазылатын беткей және тыртық түзетін терең болып бөлінеді. Фолликулиттердің жиі қоздырғышы стафилококк болып табылады. Терең фолликулярлы емес, дерманы зақымдайтын іріңдік эктима деп аталады. Ол жазылғаннан соң тыртыққа айналатын жара түзіледі. Эктиманы стрептококктар шақырады. Беткей стрептококтық пустула (жалпақ, әлсіз) фликтена деп аталады. Іріңдіктер бірыңғай қызғылт тәжбен қоршалып тұрады. Кейде іріңдіктер күлдіреуік пен күлдір бөртпеден соң пиококкты инфекцияның қосылысуының нәтижесінде екіншілік дамуы мүмкін. Екіншілік элементтері қабық, эрозия, пигментті дақ, ойық жара, тыртық, вегетация. Күлдіреуік (urtica) – терінің емізікті қабатының шектелген жедел қабынулық ісігінің нәтижесінде түзілген экссудативті қуыссыз элемент. Ол қатты қышитын, дөңгелек не сирек сопақша пішінді тығыздау жастық тәрізді төмпешік. Күлдіреуік – эфемерлі түзіліс, тез (бірнеше ондық минуттан бірнеше сағатқа дейін) және ізсіз жоғалып кетеді. Күлдіреуіктің мөлшері 1-ден 10-12 см-ге дейін ауытқиды. Емізікшелердің ісінуімен бірге шығатын қан тамырларының кеңеюінен күлдіреуіктердің түсі боз-қызғылт болып келеді. Егер ісік лезде үлкейетін болса, тамырлар басылып қалып, күлдіреуікке теріден де боз түс береді. Күлдіреуіктер маса, москиттер, басқа да жәндіктер тістеген жерде, жылы, салқын, қыздыратты қалақаймен жанасқанда (сыртқы факторлар), интоксикация мен сезімталдықтың артуынан (ішкі факторлар) пайда болады. Теріде уртикария дәрілік, тағамдық және инфекциялық аллергияларда (есекжем, ангионевротикалық Квинке ісігі, сарысулық ауру) табылады; оны зақымданған тері беткейін механикалық тітіркендіру арқылы шақыруға болады (мысалы, пигментті есекжемде). Бірқатар жағдайларда механикалық тітіркендіру нәтижесінде теріде ірі ұзақ сақталатын күлдіреуіктер орын алады (urticaria factitia немесе dermografismus urticarus). Күлдіреуіктермен қатар жүретін терінің қатты қышынуына қарамастан, науқастың терісінде қышыну іздері қалмайды. Екіншілік элементтері болмайды. 110.Белдеме теміреткі. Бұл ауруды нейротропты вирус шақырады, ол антигендік құрылымында адамның эмбриональдық тіндерде дамитын желшешек вирус ұқсас немесе соған сәйкес келеді. жүктеу/скачать 0,71 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|