Еске түсірудің сандық бұзылыстары. Еске түсірудің сандық бұзылыстары гипермнезия және гипомнезия болып бөлінеді Гипермнезия-жоғарыда аталып өткендерден басқа маникальды және гипоманикальды жағдайлардағы ассоциативті тежеусіздік кезінде бақыланады.Гипомнезия –жалпы және аралшықты амнезияларға бөлінеді.Тотальды гипомнезияны әріптері өшкен,оқуға қиын көне кітаппен салыстырады,амнезия-жыртылып тасталған кітап беттері сияқты.Гипомнезияның ауыр жағыдайында соңғы жылдарда және онжылдықтарда болған жағдайларды еске түсіру мүмкін болмай қалады.Бұл уақыттың кеш кезеңіне қарай ес ыдырауы үдемелі амнезия деп аталады.
Амнезия ішінде антеро және ретрогродты амнезияны бөлеміз,Бас ми жарақатына дейін бірнеше минут,күн апта ішінде болған оқиғалардың естен жоғалуы клиникалық тәжірбиеде ретроградты амнезия деп аталады.
Еске түсірудің сапалық бұзылыстары.
Еске түсірудің сапалық бұзылуы (дисмнезия,парамнезия)-естеліктер мазмұнының өзгерісі болып табылады.Бұл құбылысты феноменологиялық зерттеу кезінде псевдореминисценция және конфабуляцияны бөлеміз. Псевдореминисценцияны ес иллюзиясы деп те атайды.Бұл болған оқиғаның уақытын немесе орнын қате есіне алу.Фиксациялық,антеро-ретроградты амнезиялар бірігіп Корсаков синдромының триадасын құрайды. Псевдореминисценция негізінде кейде экмнезия құбылысы дамиды.Экмнезия-науқастың өткен өмірі.Өткен жылдар оқиғаларын науқас қазіргі уақытта болып жатқандай уайымдайды.Науқастар өздерін 40,30,18 жастамыз ,кішкене баламыз бар ,семья құрамыз және қайтыс болған жақындары хат жазады немесе соғыс кеше ғана бітті деп атайды.Экмнезия құбылысы кәрілік психозда ,истерияда ,шизофренияның соңғы сатыларында бақыланады.
Еске түсірудің сапалық бұзылыстарына криптомнезия-яғни жасырын еске түсіру жатады.
Таныстық сезімінің бұзылысы.Ес бұзылыстары симптомдардың ішінде ерекше топ таныстық сезімінің бұзылуы болып табылады.Аталған бұзылыстар психопотологиялық шекаралық бұзылыстарға жатады.Олар сау адамдарда ,мысалы,көңіл күй өзгерістерінде,және психикалық науқас адамдарда да байқалады.
3 Наркомания мен токсикомания жапай әлеуметтік мәселе ретінде Қазіргі таңда"наркотикалық зат" термині тек сол уға немесе заттарға байланысты , яғни сол затты қолданғанда эйфориялық, ұйықтатқыш,ауырсынуды басатын және қозғыш әсерін көрсете алады.Наркотикалық заттардың келесі критерилерін қарастырады:
1.Медициналық критерий: бұл зат тек спецификалық арнайы әсер көрсетумен қатар , орталық жүйке жүйесіне де әсерін тигізеді.Спецификалық ол (седативті , стимульдеуші, голюциногенді).
2.Әлеуметтік критерий: медициналық емес, заттарды қолдану үлен маштабқа ие болады және ақыр-соңы әлеуеттік маңызды қалыпқа ие болады.
3.Заңдық критерий:Бұл зат заң бойынша наркотикалық болып анықталды.
Наркомания- бұл ауру нашақорлық заттарды қолданумен және оларға деген құштарлықтың пайда болуымен байланысты, яғни дәрілік және дәрілік емес заттарды қолдану барысында туындайтын,сонымен қатар есірткі заттарға патологиялық жағдыланудың нәтижесінде пайда болатын созылмалы ауру.Наркотикалық заттар әртүрлі болуы мүмкін: химиялық структурасы құрылымы және фармакологиялық эффективтілігіне байланысты, десекте оның бәрі сол заттарды қолдану барысында эйфориялық жағдай тудыруға қабілетті, сонымен қатар қолданған препараттан психикалық және физикалық тәуелділігіқ пайда болады және қолданған дозаға толеранттылықтың жоғарлауы.
Есірткінің жалпы әсер ету механизмі нақты дәлелденбеген. Наркотикалық әсерге сонымен қатар:инертті газдар және химиялық белсенді емес заттар да ие.Есірткінің негізгі әсер ету орны ол синапстар мен жасушалық мембранасына тікелей емес әсері.
Жүйелі түрде есірткіні қолдану мына синдромдармен көрініс береді:Реактивтіліктің өзгеруі,психикалық және физикалық тәуелділік, сонымен қатар психикалық және әлеуметтік феномендер.Егерде созылмалы ұзақ түрде есірткілік препараттарды қолданса, моральді-етикалық деградация және мидың органикалық белгілерінің зақымдануы туындайды.
Психоактивті токсикалық заттар – есірткі сияқты маңызға ие, бірақ олар әлеуметтік маңызды функциональді тіркеуге алынбаған , олардың шығырылуы , сатылуы , таралуы мемлекеттік түрде жүйелі қарастрылмаған.
Токсикомания-булармен, газдармен демалу сол затқа психикалық тәуелділікпен сипатталатын ауру, есірткінің нақты тіркеу тобына алынбаған. Токсикоманияның әсерінен бұлшықет аурулары, жүріс-тұрыс бәсеңдеуі , салмақ жоғалту , бауыр мен бүйрек қызметінің бұзылуы, бас миының және жүйке жүйесінің бұзылуы, еске сактау, ойлау қабілеттерінің әлсіреуі сияқты ауруларға, әрі қарай, асфиксияға, естен тануға әкеп соғады. Токсикалық заттарды қолдану мидың ауыр зақымдалуына және психоорганикалық синдромның дамуына әкеледі.
Психикалық тәуелділік –психикалық күйзелістен арылу мақсатында және психикалық камфортқа жету үшін психобелсенді заттарды қолдану . Оның екі типін ажыратады.
1. Позитивті-субъективті жағымды нәтижені ұстау үшін қолданады: эйфория , өзін сергек сезіну, көніл-күйдің жоғарлауы болады.
2. Негативті түрінде есірткіні мына себеппен қолданады: көніл-күйінің төмендеуінен арылуы үшін және өзін жайсыз сезінуден құтылу үшін.
Есірткіні екінші қайталау дозасын қолданудан бастарқанда көңіл-күйдің өзгеруі , депрессиялық , яғни күйзелістік және дисфориялық жағдайдың дамуына және жаңаша көріністердің туындауына септігін тигізеді.Жиі балалармен жасөспірімдердің айқын және аддиктивті іс-әрекеттерінде шынайы және психикалық тәуелділікті топтық тәуелділіктен ажрата білу қажет.Егерде наркотикалық заттарды қолдануды үзетін болса,оларды емдеуге емдеуге тарту ісі қоланылады.
Физикалық тәуелділік – адам организимінің функциональды құрылымы , яғни бұл ұзақ уақыт психобелсенді заттарды қолданнып және оларды тоқтанқанда жағдайы патологиялық гомеостазбен , психикалық және физикалық бұзылыспен , және оның қвзметін спецификалық антогонистпен тежелгенде , адам ағзасындағы барлық функциональды жүйеклкрдің қызметтінің қайта құрылуы,яғни (науқас өзіне жайлы ) нашаөор өзіне қажетті затты қолданған соң физикалық жайлылықты сезінеді.
Абстинентті синдром – мұнда ең бастсы физикалық тәуелділіктің пайда болуы . Бұл синдром бірнеше сағаттан кейн наркотикалық немесе токсикалық заттың ағзаға қажетті мөлшерінің , түспеуінен пайда болады . Эйфория орнына депрессия , ерік жігердің орнына қобалжу және қорқыныш , белсенді болудың орнына апатия болады. Психикалық соматикалық және неврологиялық бұзылыстар басым болады.
Толераттылық дегенді ПБЗ.дың әсеріне ағзаның адаптация жағдайы деп түсінуге болады, мұнда накотикалық заттартың бірінші мөлшерін қолданғанда белгілі бір заттың фармакологиялық эффектігі болуы ұшін жоғары мөлшері қажет болады.
Компульсивті тұрғысы- бұл оны оны тоқтамайтындығымен , тоқтатудың мүмкіншіліксіздігімен ажыратылады. Науқыс өзінің тұрғысында жасыруға мүмкіншілігі жоқ.
№9 билет.
1.Экономо эпидемиялық энцефалит Жіктелуі ............. А 1915ж алғаш рет венгр невропатологы Экономо жазған болатын. Осы жылдары ауру кең тараған, көптеген әлем халықтарын жаулады. Қазіргі кеде аурудың клиникасы типті турде журуде. Қоздырғышы әлі толық анықталмаған. Фильтрацияланған вирус тобына жатады. ауа арқылы жұғады көбінде көктем жаз айларында жиі кездеседі.
Жіктелуі: жедел, созылмалы. Жедел сатысында қабынулық инфильтрациялық зақымдалулар байқалса, созылмалы кезінде қара зат, боз шар зақымдалулар көрінеді. 5-10 жылдай стадиясы созылады.