Білім беру бағдарламасы: «6B05102-Биотехнология»
Сахалин және Камчаттық жалпақ жапырақты қалақай
жүктеу/скачать 0,61 Mb.
|
«Фармакогнозия» пәні бойынша
- Бұл бет үшін навигация:
- Тау және жапон .
| Сахалин және Камчаттық жалпақ жапырақты қалақай. Қалақайлар тұқымдасына жататын қос үйлі, биіктігі 1,5-2 м-ге жететін өсімдік. Камчаткада, куриль және Командор аралдарында, Сахалинде және Солтүстік Жапонияда кездеседі.
Қалақайдан алынатын жіптер мықты болғандықтан, киімдер мен аяқ киімдерді, сирек материя тігеді. Бұдан дайындалған аулар жеңіл, тез суланбайды және шірімейді. Қалақайдың барлық түрлері мықты болғандықтан талшықтық мақсатта пайдаланылады. Тау ???және жапон ???. ??? емені қошқыл қызғылт-қоңыр түсті және жіңішке жіп тәрізді жолақтары бар. Талшықтарынан мата дайындайды да, одан халат, жаздық шляпалар және қысқы көйлектер тігеді. Одан басқа, тіннен әртүрлі жіптер, сөмкелер, себеттер т.б. дайындайды. Қиыр Шығыс пен Камчатканың батпақты жерлерінде кейде жаппай қопа құрайтын кейбір осокалар кеңінен пайдаланылады. Олардан әртүрлі жіптер мен сөмкелер, белдіктер, әйелдер мен ерлердің бас киімдері жасалады. Астық тұқымдастардан Қиыр Шығыста теңіздік жұмсақ волоснец кездеседі. Одан жол сөмкелері, қаптар, плащтар, себеттер және тұрғын үйлерді жабатын материалдар дайындалады. Бұл мақсатта қамыс та пайдаланылады. Ал бамбук тек Сахалинде кездеседі, одан шляпалар дайындалады. Кендір. Кутрлар тұқымдасына жататын көп жылдық шөптектес өсімдік. Оның тін талшығы сабақтың қалың өңінің немесе кутикуласының астындағы паренхималық клеткалардың арасында шоқ-шоқ болып орналасқан. Кендірдің көбісі Солтүстік Америкада кездеседі. Жабайы кендір шөлді жерлердегі өзен аңғарларында тоғай түрінде кездеседі. Оның талшығының ұзындығы 50-55 мм, сирек 120 мм. Талшығы неғұрлым ұзын болса, соғұрлым жіңішке маталар дайындалады. Кенеп. Құлқайырлар тұқымдасына жататын бір жылдық тропикалық өсімдік. Отаны-Африка, бірақ та Индия мен Оңтүстік Америкада мәдени түрде таралған. Талшығы сабығының тін бөлімінде болады. Оның түсі ақ, жылтыр, жазық және мықты болып келеді. Талшықтың ұзындығы 120-15 мм, кейде 400-500 м. 19 ғасырда көшпелі қазақ малға кені талшықтық өсімдіктер (жабайы түрде өсетін және мәдени түрде өсірілетін)-негізінен маталарды дайындау үшін материал ретінде қолданылатын өсімдіктер жатады. Талшықтық өсімдіктерді 17 ғасырдың соңына қарай адамдар біле бастаған. Олардан өнеркәсіпте талшықтың түрлерін алады. Талшықты өсімдіктердің сабағынан, жапырағынан, тұқымның эпидерма қабатының өсіндісінен алады. Мысалы мақтада. Зығыр. Зығыр тұқымдасына жататын бір жылдық өсімдік. Шығу тегі Ресейдің солтүстік-батыс аудандары болып табылады. Зығыр біздің эрамыздан бірнеше жыл бұрын Ассирия мен Египетте өсірілген. Жабайы зығыр Орта Азияда өседі. Одан кемеге желкен, жіп, мата тоқыған. Жалпы зығырдың 200-ге тарта түрі бар. Ал ТМД-да зығырдың негізінен 2 түрі өседі. 1) Тінді зығыр. 2) Бұйра зығыр.Тінді зығыр. Тінді зығыр Белоруссияда, Калинин, Псков, Ярослав облыстарында өсіріледі. Ал әлемде Польша, Бельгия, Голландия, Франция, Англия, АҚШ-та өсіреді. Бұйра зығыр Орта Азия мен Закавказьеде өседі. Бұл өсімдік 2 түрлі мақсатта пайдаланылады: талшық алуда және май алуда. Зығырдан алынатын талшықтардан жоғары сапалы маталар алынады. Зығырдың сабағы неғұрлым ұзын болса, тіні соғұрлым сапалы болады. Зығыр майынан олиф, лак, бояу жасалады. Былғары өңдеуде, сабын, қағаз дайындауда пайдаланылады. Онымен клеенка, дермантинді жылтыратады. Тіннен киім, сүлгі, дастархан, төсеніш, жіптер, бәтес матасы тоқылады. жүктеу/скачать 0,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|