Білім беру бағдарламасы: Орындаған: Шайен Елдаурен Тобы: рэтк-22-1 Қабылдаған : Сакатай Асель Талгатовна

Негізгі бөлім______________________________________________________

Linux тарихи____________________________________________________

Мүмкіндіктері___________________________________________

Логотип__________________________________________________

Қорытынды_____________________________________________

Кіріспе:

Линукс - бұл тегін жасалған, ашық кодты операциондық жүйе, ол өз пайдаланушыларына:

1. Тегіндік және ашық код: Линукс тегіндік пен ашық кодымен таңылады, оны ашу мен өзгерту үшін пайдаланушылар жаттығу жасауы мүмкін.

2. Дамытуға жоспарлау:Линуксты артықшылықты көру мен орташа операциондық жүйесі ретінде пайдалану мүмкіндігі бар.

3. Көптеген дистрибутивтер: Пайдаланушылар өздеріне қатынасыз дистрибутивті таңдау мүмкіндігіне ие.

4. Аса біріктіру мүмкіндігі: Линукс пайдаланушылары аса біріктіруді жасау, өздеріне таңызды адаптациялау мен жасау мүмкіндігіне ие.

5. Сыртқы жаттықтамаларды қолдай алу: Линукс серверлері үшін қолдайтын сыртқы жаттықтамалар мен басқа мүмкіндіктер.

6. Бескітірілген жүйелерді қолдану:Линукс жүйесі ерекше жасаулар мен өзгертулерді қолдайды.

7. Секірулік және қауіпсіздік:Линукс операциондық жүйесі секірулік пен қауіпсіздік пен ұстамалар арқылы сақталады.

8. Әртүрлі пайдаланушы интерфейстері: Линукс пайдаланушыларына әртүрлі графикалық интерфейстер пен команда қосымшаларын пайдалану мүмкіндігі бар.

Бұл мүмкіндіктер Линукс жүйесінің көптеген пайдаланушыларға сапалы операциондық жүйе болуын көмек көрсетеді.

Олай болғанда, Linux орталығында көптеген ашылмалы программалар мен құралдар бар, оларды адамдар өз қажеттіліктері бойынша таңдай алады. Бұл операцион жүйесі арқасында басқа жеке тиімділіктер мен арттыруларды қосу жаттығу жасайды.

Линукс таңдаулы операциондық жүйесінің тарихы кейбір азаматтардың өміріндегі ең үлкен әсерін қалайтын көмекші болған. 1991 жылы Линус Торвальдс басшылығында басталған Линукс кернелі мен оның артында дамытуды түзетіп, толықтай операциондық жүйе тұрауына айналды.

Линукс операциондық жүйесінің тарихы 1991 жылы Линус Торвальдс тарапынан басталды. Торвальдс бұл жоспары қазақты теория жаттығушысы, компьютерге байланысты техникалық біліммен аударылған кісі. Оның бастапқы маqsаты өздігінен операциондық жүйе жасау болып табылды. Өйткені Линукс, бұл тегін, ашық кодтық жасау жоспарымен танымалды.

Бірінші Линукс кернелінің нұсқасы Linux-0.01 1992 жылы басылды. Ол барлық көмекші жаттығушылармен интернет арқылы біріктесу, өзгертулер жасау мен қосымшалар қосу жолымен дамыды. Сонымен қатар, кернел дамыту жаттығу жасауды көмек көрсететін біртұтас жаттығу пайдаланушыларды біріктету мен бекіту жасалды.

1994 жылы бірінші Линукс дистрибутиві Slackware жарияланды. Осы дайындалуды Торвальдс пайдаланушылармен интернетте бөлісу мен жоспарлау арқылы жасау жаттығу жоспарын дамыту мен оқыту арқылы байланыстырылды. Осы жылдарда пайдаланушы саны шығу жаттығушылардың ерекше күшейуімен көбейді.

Операциондық жүйе ашылған кодты қолдану жоспары бар, ол пайдаланушыларға өзгертулер жасау, кернелді өзгерту, жаңа жоспарлар жасау және басқалармен бөлісу мүмкіндігін береді. Бұл ашық кодтық тілді жасау жоспарымен тыныштықты орындату мен операциондық жүйені пайдалану жайында азайту мүмкіндігін береді.

Линукс орташа пайда болған жылдарда көптеген дистрибутивтер ұйымдастырылды. Ubuntu, Fedora, Debian, CentOS т.б. барлықтары ашық кодтық тілді қолданып, пайдаланушыларға өзгертулер жасау мен жаңа функционалды қосу мүмкіндігін береді.

Сонымен қатар, Линукс серверлер мен кластерлерде пайдаланылады. Себебі бұл жаттығу жасау операциондық жүйесі стабильдікпен бірге, байланысты сұраулармен басқа жаттығушы жасау жоспарларымен көмек көрсетеді.

Сауалдарды шығару мен пайдаланушылармен бөлісу мүмкіндігін таратудың сапасы мен қасиеттерімен, Линукс таңдаулы жасаулардың жаттығушысы болып табылады. Линукс операциондық жүйесі жазып тастау жайында көптеген пайдаланушыларды танымалды жасау мен олармен бірге жоспарлау жасау мүмкіндігін беретін,ерекше тарихтану көмекшесі болды.

Негізгі бөлімі

Линукс тарихының алдында бұл таңдаулы операциондық жүйе тегін, ашық кодты жаттығу жасау жоспарымен танымалды. Әлі осы үшін басында тек кернел болып табылады. Торвальдс басшылығындағы көмекшілерімен онда көбейтілген жаттығу жасалуды пайдаланушылармен бөлісу арқылы жасады.

Бірінші Линукс кернелі Linux-0.01 атауымен 1992 жылы басылды. Олай артылып, кернел мен жаттығушы жоспары бойынша жаттығушылармен бірге дамыды. 1994 жылы бірінші Линукс дистрибутиві Slackware шығарылды. Осындай дистрибутивтер мен кернелдерді қолдану, жаттығу жасау мен басқалармен бөлісу жолында операциондық жүйе жою жаттығушылар арасында шоғырланды.

Операциондық жүйе ашылған кодты қолдану жоспарының басында Линукс пайдаланушылары, жасау жоспарын жасау, кернелді өзгерту, келтірулер жасау және басқалармен бөлісу мүмкіндігіне ие.

Сонымен қатар, Линукс ашық кодтық тілді жасау жоспарын амалдау үшін ерекше техникалық білім мен байланысты компьютерді тауып, жаттығушылармен интернетте әрекеттесу мүмкіндігін берді. Осы кезде Линукс пайдаланушыларының саны көбейіп жаттығушылармен бірге Линукс операциондық жүйесінің жасалуы мен дамытуы арқылы байланысты басқаларға да көмек көрсетуі мүмкін болды.

Сонымен қатар, Линукс арқасында дамытуды көмек көрсететін дайындалу беттері, форумдар мен жағдайлар мен рецепттерді құралдарды пайдалану бар болды. Линукс таңдаулы операциондық жүйесі жасау жоспарларының алғашқы кезеңдерінен бастап ұзақ тарихқа ие болды. Бұл тарих бойынша Линукс жүйесі өздігінен басқа ашық кодтық тілді жасау жоспарлары мен өздігінен жасауларын басқару мен дамыту жолында пайдаланушыларды талдау жаттығу жасауды жалпы танытты.

Мүмкіндіктері

Линукс операциондық жүйесінің мүмкіндіктері көптеген кіріспе аспекттерге тиесілі. Бұл мүмкіндіктер айтылған кез-келген операциондық жүйеде болады, бірақ Линукстың артықшылықтарын білу үшін оларды айтып береміз:

1. **Тегіндік:** Линукс тегін жасалған жүйе, оны сатып алу жоқ. Кішіпейдаланушылар мен көптеген ұйымдар өз жасауларын жасау мен орнату мүмкіндігін басқара алар.

2. **Ашық кодтық тілді жасау:** Линукс пайдаланушылары жаттығу жасау мен операциондық жүйені алдын ала ашық кодтық тілді жасай алады. Бұл көмекшілерге кернелді жаттығушы мен жасау процесінің толықтыруына болмаса да, өзгертулер мен өзгертудер жасауға мүмкіндік береді.

3. **Көптеген дистрибутивтер:** Линукс операциондық жүйесі өздігінен қатар, көптеген дистрибутивтерді пайдаланушыларға таңдау мүмкіндігін береді. Ubuntu, Fedora, Debian, CentOS т.б. барлықтары көптеген жоспарлар мен пайдаланушы интерфейстерімен айналдырылады.

4. **Секірулік және қауіпсіздік:** Линукс секірулік мен қауіпсіздік жайында көптеген мүмкіндіктер береді. Ол, бұзушы программаларға қарсы қоятын іс-шаралар мен жауапкершілікті пайдаланушыларға беретін амалдарды аман қылатын аспекттері бар.

5. **Жоғары дайындалу және қабілетті амалдарды қолдану:** Линукс серверлер, кластерлер, мобильді құрылғылар мен көмекші уақытша орталықтар жаттығушылардың өзгертулер мен мекенжайларды амалдарын қолдануға болады.

6. **Аса біріктіру және орташа жасауларды қолдану:** Линукс ашық кодтық тілді жасау мүмкіндігі мен орташа жасауларды қолдану мүмкіндігін береді. Көптеген ұйымдар оларды жаттығушыларына қоса беру үшін қолдайды.

7. **Байланыс жасау жолдары:** Линукс интернет пайдаланушылары мен көмекшілер арасында байланыс жасау жолдарымен әрекеттесу мүмкіндігін береді. Форумдар, онлайн қолдамдар, блогтар, жайлы жазбалар мен басқалар арқылы көмек алу мен көмек көрсету мүмкіндігіне ие.

Бұлар тек кейбір мүмкіндіктерді көрсетуші факторлар. Линукс операциондық жүйесі толықтыру, дамыту мен басқару жолдарында пайдаланушыларға көмек көрсететін жаттығу операциондық жүйесі болып табылады.

Линукс ОЖ-де құрылғыларда басқару

1. **Жаңа көмекшілерді орнату:** Линукс операциондық жүйесі көптеген жаңа құрылғылар мен жетекшілерге орнату мүмкіндігін береді. Өйткені бұл жүйе бірдей өзгертулер мен драйверлерге дайындалу жасау үшін ашық кодтық тілді басқару панелді қамтамасыз ету болады.

2. **Қатынасу мен жою:** ОЖ арқылы Линукс серверлерге байланысу мен қатынасу көмекшілерінің барлық орнынан орнату мүмкіндігі бар. Теуші жасау, драйверлерді қосу және жаңа құрылғыларды танымалды жасау туралы білім беретін көмекшілер мен модульдер бар.

3. **Аппаратты басқару панелін орнату:** Жетекші аппаратты басқару панелдерін орнату арқылы көптеген құрылғыларды жаттығушылар мен санаулармен басқару жасау мүмкіндігі бар. Бұл панелдер арқылы жетекші жаттығушылар мен көмекші құрылғыларды орнату, көмек көрсету мен басқа амалдарды орындау мүмкін.

4. **Жаттығушы мен санауларды теміршілік жасау:** ОЖ-де Линукс операциондық жүйесінің теміршілік жасау мүмкіндігі бар. Орталық жаттығушылар мен серверлердің теміршілік басқару панелдері арқылы өзгертулерді жасау және санауларды теміршілік жасау мүмкін.

5. **Қатынасу мен жасауды басқару:** Линукс операциондық жүйесінің теміршілікті басқару жасаулары мен қатынасу менеджерлер арқылы байланыс жасау жолдарын басқару мүмкін. Олар арқылы қатынасуды басқару, IP-мен жаттығушыларды конфигурациялау, жасауларды басқару, ресурстарды жасау және басқа мүмкіндіктер жаттығушылармен бірге беріледі.

ОЖ-де Линукс операциондық жүйесінің басқару мен жаттығушыларын тиесілі басқару панелдері мен қатынасу менеджерлерімен танымалды жасау, оларды ашу мен өзгерту жоспарларын орнату, жаңа құрылғыларды жетілдіру және басқару жасау мүмкін.

Л инукс логотипі

Линукс операциондық жүйесінің логотипі - бұл терминге аса меңгерген тақтасында тұрған тас бейне бауырынан туған. Ол ешқандай коммерциялық бейнелерге ие емес, ол жаттығу жасау жоспарын ашып табылған және ашық кодтық қолданбаларды жаттығушыларымен бөлісумен танымалды. Операциондық жүйенің ашық кодтық философиясының бір бөлігі ретінде, Линукс логотипінің тарихы тарайтындысын бізге екі тылда білдіреді.

1. **Tux:** Линукс логотипінің танымалды жасауларының басында кіші пингвин тас өзгерген жасау жоспарларының бірінің тақтасында тұрған. Бұл тас бейне терминге аса тым тысқандай көмекші пайдаланушының ашық кодты жасауларды бекіту жолында көмек көрсетуін символдайды.

2. **Линукс Жасауларының Жалпы Шығушысы:** 2002 жылы Линукс жасауларының топтық жобасы аймақтасу кезінде тұрған жолды жариялап, олар Линукс логотипінің үні ашылды. Бұл логотипте жасаулардың өзіндері көмек көрсету үшін пингвинді өз жүзін тартады. Олар Линукс операциондық жүйесінің бекіту жолында бірге жұмыс істеу мен бөлісу тақтасы болды.

Жасаулар арасында логотип арқылы байланыстыру өзін-өзіне барлықтарды қызығушы жаттығушыларды миындау, танымалдықты арттыру және түсініктеме жасау кезінде қолдау көрсетуді мақсат етті.

Линуксты жасаушысы

Л инус Торвальдс, фин билікші мен программалаушы, Линукс операциондық жүйесінің жасаушысы. Ол 1969 жылы қазақстандық әке-шешесінің отбасына апарылды. Торвальдс Финландияда болғаны өзінің білім алу жері бойынша жоғары оқу жауапты бітіргендігіне қарай, 1990 жылы Хельсинки Технология Университетінде компьютерлік ғылымдарды жаттығу жасау бойынша магистрдық диссертациясын алды.

Линус Торвальдс 1991 жылы компьютердің аппараттык қысқаруы бойынша операциондық жүйе жасау істеуін жаңарту ниетімен Linux кернелін жаттығу үшін жоспарлауды бастады. Оның бастапқы ниеті тегін операциондық жүйе дайындау болды. Ол жаттығу жасауларын іске қосу үшін ондай көмекшілерге талап көрмеді және Интернет арқылы көмекшілерімен бірге жасады.

Линус Торвальдс ашық кодты жаттығу жасау философиясына сай мәселе жатқан жаттығушы. Оның жұмыс істеуі мен басқару пайдаланушылармен бірге жасау жаттығушыларының үзіндеріне салушы болды. Олар көмекшілермен танысу арқылы жасау жаттығушыларды біріктігінде Linux операциондық жүйесі арқылы тұтынушыларды таңдаулы пайдаланушыларға жаттығу жасау жолында көмек көрсету жүзеге асырылды.

Линус Торвальдс Linux жасаушысы болып танылған жағдайда, онда Линукс операциондық жүйесі мен ашық кодтық философия туралы басқа мақалалар жазып, өз жаттығу жасау әдістерін пайдалануда тұратын жоғары байланыс басқарушысы болды.

Терминологиясы