Білім беру ҧйымдарында
жүктеу/скачать 1,52 Mb.
|
ӘДН 2020-2021 оку жылы
«Физика» оқу пәні«Физика» пәнін оқыту мақсаты – білім алушылардың ғылыми дүиетанымдық негіздерін, әлемнің жаратылыстану-ғылыми бейнесін тұтастай қабылдауын, ӛмірде маңызды практикалық мәселелерді шешуде табиғат құбылыстарын бақылау, жазу, талдау қабілеттерін қалыптастыру. «Физика» пәні бойынша оқу жҥктемесінің кӛлемі: 7-9-сыныптарда аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағатты құрайды. 7-9-сыныптарда «Физика» оқу пәнінің мазмұны 8 бӛлімді қамтиды: Физикалық шамалар мен ӛлшеулер; Механика; Жылу физикасы; Электр және магнетизм; Геометриялық оптика; Кванттық физика элементтері; Астрономия негіздері; Әлемнің қазіргі физикалық бейнесі. 7-сыныпта «Физика» оқу пәнінде табиғат құбылыстарын қарастырады, физиканың негізгі заңдарымен танысады және осы заңдарды техникада, күнделікті ӛмірде қолдану деңгейінде оқытылады. Физика мен оның заңдары барлық жаратылыстану саласының ӛзегі екендігіне басты назар аударылады. 7-сыныптың кіріспе бӛлімінде «атом», «материя» және «физикалық термин», «гипотеза» және «эксперимент», «ӛлшем» және «ӛлшеу қателігі» «Халықаралық бірліктер жүйесі(SI)», «скаляр және векторлық шамалар» физиканы зерттеу үшін негіз болып табылады. «Физика» пәнін оқыту бойынша тақырыптың оқу күрделілігі және тереңдігі деңгейіне назар аудару қажет: «7.1.1.7- күштерді берілген масштабта графикалық түрде кӛрсету. Білім алушыларға күрделі емес есептер ұсыну және әртүрлі денелердің қозғалысының нақты мысалында меңгеру үшін «вектор» бастапқы ұғымын енгізу ұсынылады; 7.2.2.8 күштерді берілген масштабта графикалық түрде кӛрсету; 7.2.2.9денеге әсер ететін және бір түзудің бойымен бағытталған күштердің тең әрекетті күшінің модулі мен бағытын анықтау. Осы оқу мақсаттарына қол жеткізу үшін практикалық бӛлігіне графикалық деректермен жұмыс істеудің әртүрлі нұсқалары берілген тапсырма карталарды енгізу ұсынылады. 7-сыныпта физиканы сапалы меңгеру 6-сыныпта математикадан, 7сыныпта алгебра және геометриядан алған білімдеріне негізделетініне назар аудару қажет. Физика және химия пәндерінде: атом, молекула, физикалық және химиялық құбылыстар, масса, дененің агрегаттық күйі тәрізді кӛптеген ортақ ұғымдар зерттеледі. Осы шамаларды және оларды қолдану мен түсіндіруде бірдей анықтаманы қолдану қажет. Физика мен биологияның ӛзара байланысы ретінде жалпы және ішінара пайымдау, табиғаттың біртұтастығын түсіну қабілеті және физика заңдарының әсері туралы білім алушылардың биологиядан алған білімдерін кеңейтуіне кӛмектеседі. Ол биологияның әдістерін физикамен байланыстырып пайдаланануды қарастыруға ықпал етеді. Физика пәні сабақтарының басты ерекшеліктерінің бірі – физикалық шамаларды тәжірибе жүзінде анықтау, қолдағы құралдармен тәжірибе ӛткізу, кӛрсеткіштерді оқи білу және нәтижені талдау. Физика пәнінің негізі физикалық шамаларды тәжірибе жүзінде анықтау, қолдағы құралдармен тәжірибе ӛткізу, кӛрсеткіштерді оқи білу және нәтижені талдау. Сондықтан білім алушылар тәжірибелерді жасап қана қоймай, мәліметтерді жинақтау, талдау, градиентті тәуелділігі мен табуға қатысты кестені құрастыру, тәжірибені ӛткізуге әсер ететін факторларды анықтау және оның нәтижесін кӛре білуі керек. Сондағана білім алушы зерттеу жолын жеке меңгереді және қандай да болмасын физика заңдылығына қатысты қорытынды жасай алады. «Орындалуға міндетті практикалық және зертханалық жұмыстар тізімі» білім алушыларға пән бойынша жаңа білім алып, зерттеу дағдыларын дамытуға мүмкіндік беретіндей етіп іріктелген. 7-сыныпқа «Сырғанау үйкеліс күшін зерттеу», «Жазық фигураның массалар орталығын анықтау» атты екі зертханалық жұмыс қосылды. Барлығы 10 зертханалық жұмыс және 22 практикалық жұмыс қамтылған. 8-сыныпта үш бӛлім яғни «Жылу физикасы», «Электр және магнетизм», «Геометриялық оптика» оқытылады. 9-сыныпта «Кинематика негіздері», «Астрономия негіздері», «Динамика негіздері», «Сақталу заңдары», «Тербелістер және толқындар», «Атом құрылысы. Атомдық құбылыстар», «Атом ядросы. Ядролық ӛзара әрекеттесу», «Әлемнің қазіргі физикалық бейнесі» бӛлімдері оқытылады. 9-сыныпта 4 10 зертханалық жұмыс және 6 практикалық жұмыс қамтылған. Қолданбалы материалды теориялық зерделеу кезiнде оның мазмұны, негiзiнен, адамзат қоғамындағы жаратылыстану ғылымдарының рӛлiн кӛрсетуге, білім алушылардың ғылым жетiстiктерiн әртүрлi кӛзқарас тұрғысынан бағалай алуға, ғылыми-техникалық прогреске байланысты туындайтын экологиялық проблемаларды түсiнуге бағытталатыны қарастырылады. Физикалық заңдарды тұжырымдау мен оларды түсіндіруде математикалық аппаратты қолдануына назар аударылады. Математиканың физикамен байланысының айқын мысалының бірі – физикалық шамалар арасындағы функциялық тәуелділікті және функциялар графигін пайдалану. Физика мұғалімі білім алушылардың есептеу шеберліктері мен дағдыларын ойдағыдай қалыптастыру мақсатында алдынала математика мұғалімдерімен бірігіп, ортақ әдістерді қолдануға болады. «Физика» мен «Химия» ғылым ретінде бір-бірін ӛзара толықтырып отырады. Ӛйткені, бұл екі ғылым табиғаттағы құбылыстар мен процестерді ӛз тұрғыларынан қарастырады. Физика мен химия үшін ӛте маңызды ортақ ұғымдардың қатарына зат, масса, салмақ, энергия ұғымдары, сондай-ақ энергияның, электр зарядының, электр ӛрісінің сақталу және айналу заңы, молекулалық-кинетикалық және электрондық теория жатады. Физика мен химияның пәнаралық аса маңызды теориялық байланыстары екеуінде бірдей: атом құрылысы теориясын оқып үйренуде айқын кӛрініс алады. Сабақта жергілікті сипаттағы материалдарды (нысандар, кәсіпорындар, ақпарат кӛздері) пайдалануға бағытталған оқу-жобалау ісәрекеттерін ҧйымдастыру арқылы танымдық және әлеуметтік тҧрғыдан білім алушының белсенділігін арттыру ҧсынылады. Технология, медицина, ауыл шаруашылығы, ӛнеркәсіп пен энергетиканың әртҥрлі саласындағы жетістіктер ғылыми идея мен ғылыми прогресс дамуының жарқын мысалдары болып табылады. Мысалы оған тӛмендегідей мақсаттар берілген: техникада және тұрмыста жылу беру түрлерінің қолданылуына мысалдар келтіру; әртүрлі температураларда тірі ағзалардың бейімделуіне мысалдар келтіру; жылу қозғалтқыштарындағы энергияның түрленуін сипаттау; жылу машиналарының қоршаған ортаның экологиясына әсерін бағалау; Қазақстанда және дҥниежҥзінде электр энергиясын ӛндірудің мысалдарын келтіру. Білім алушылардың базалық білімдерін практикада бекіту зертханалық және практикалық жұмыстарды орындау кезінде жүзеге асырылады. 8-сыныптың зертханалық жұмысында №3«Ауаның ылғалдылығын анықтау»зертханалық жұмысы алынып тасталып, оның орнына № 6 «Ӛткiзгiштердi тiзбектей және параллель қосуды зерделеу» зертханалық жұмысы екіге бӛлініп, №5 «Ӛткiзгiштердi тiзбектей қосуды зерделеу» зертханалық жұмысы және №6 «Ӛткiзгiштердi параллель қосуды зерделеу»зертханалықжұмысы берілген. Барлығы 10 зертханалықжұмыс және 30 практикалық жұмыс қамтылған. Физика пәнінің мұғалімдерінеғылыми тілді қалыптастыру мақсатында білім алушылардың сӛздік қорын байыту, үш тілдегі физикалық терминдермен таныстыру бойынша жүйелі жұмыстар жүргізу;физикалық процестерге диаграммалар, сызбалар, жалпылама және талдау кестелерін жасай білу дағдыларын, баяндау, сипаттау, салыстыру, графикті талдау, қорытынды жасау және жалпылама қорыту (жазбаша және ауызша) дағдыларын қалыптастыру;есептердің шешімін сауатты ресімдеуге назар аудару;жүргізілген практикалық және зертханалық жұмыстар бойынша кеңейтілген жазбаша есептерді немесе ауызша баяндамаларды дайындай білуді дамыту; білім алушылардың ауызша және жазбаша сӛйлеу мәдениетін, олардың пікірлерінің қисындылығы және дәлелдермен түйінделу дәрежесін арттыру ұсынылады. Ол үшін сабақты жоспарлау кезінде белгілі бір біліктілік, дағдыларды қалыптастырытын қолайлы тақырыптарды таңдау қажет. Зертханалық және практикалық жұмыстың қажетті кӛлемін орындау үшін ақпараттық және компьютерлік технологияларды (виртуалды жұмыс) пайдалану ұсынылады. Зертханалық және практикалық жұмыстарды әзірлеу кезінде эксперименттік деректер мен қортындыны жасауға басты назар аудару қажет. Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы мұғалімдерге кӛмек ретінде білім мазмұнын жаңарту аясында «Физика» (7-9-сыныптар)оқу пәнін оқыту бойынша әдістемелік ұсынымдамалар әзірледі. Әдістемелік ұсынымдамаларды Академияның сайтынан (www.nao.kz) алуға болады. «Физика» пәні бойынша жиынтық бағалау саны Оқу пәнінен әр тоқсан сайын бӛлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) және тоқсандық жиынтық бағалау (ТЖБ) ӛткізу қарастырылған. Тӛменде 55-кестеде оқу пәнінен бӛлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) рәсімдерінің нақты саны кӛрсетілген. 55-кесте. «Физика» пәні бойынша жиынтық бағалау саны
жүктеу/скачать 1,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|