2. Педагогикалық қарым – қатынас – оқудағы өзара іс- әрекет формасы, оқушы мен оқытушылардың ынтымақтастығы. Педагогикалық қарым – қатынаста вербпльдық,көркемдік, символикалық, кинетикалық құралдарды пайдалана отырылып коммуникативті,перцептивті және интерактивті функциялар жүзеге асырады.
Педагогикалық қарым – қатынас кең контексте «... оқушылардың мотивациясының дамуы мен оқу іс-әрекет шығармашылық сипаты үшін, мектеп оқушысы тұлғасының дұрыс қалыптасуы үшін ең жақсы жағдай жасайтын,оқытудың эмоциональдық қолайлы климатын қамтамасыз ететін,мұғалімнің (кеңірек алсақ – педагогикалық ұжымның) оқыту процесіндегі оқушылармен қарым-қатынасы» (А.А.Леонтьев).
Педагогикалық қарым – қатынас – оқыту мен тәрбиелеу мақсаты мен міндеттерінің жүзеге асырылуын қамтамасыз ететін педагог пен оқушылардың өзара әрекетіндегі құралдар мен әдістер жиынтығы (Л.Д.Столяренко).
Педагогикалық қарым – қатынас функциялары бойынша бөлінеді: Контактілі;
Педагогикалық қарым – қатынас білім алушылардың өзара әрекеттесуінің өзінде олардың тұлғалық дамуы мақсатына бағытталған;
Педагогикалық жүйенің өзіне негіз болып табылатын, оқу білімдерін игеруді ұйымдастыруға және осы негізде шығармашылық іскерліктерді қалыптастыруға, демек игеру пәніне (меңгеру) бағытталған;
Білім алушыларға (олардың актуальды жағдайларына, дамудың болашақтағы бағыттары) бағытталған.
Педагогикалық қарым – қатынас субъектілердің 3 жақты бағыттылығы
Жеке тұлғалық;
Әлеуметтік;
Пәндік;
Оқыту (білім беру) функциясын жүзеге асыру
А.А.Брудный бойынша, оқыту функциясы тасымалдаушы функциямен теңестірілуі мүмкін. Педагогикалық қарым – қатынаста оқыту функциясы жетекші болғанымен,ол басты функция емес, бұл мұғалім мен оқушылардың, оқушылардың бір-бірімен жан –жақты әрекеттесуінің табиғи бөлігі.
Педагогикалық қарым – қатынастың «Адам-Адам» типіне суреттелген адамдардың өзара әрекеттесу өзгешілігінің бейнеленуі;
Қарым –қатынасты жеңілдету және фасилитация функциялары (К.Роджерс). Мұғалім қарым – қатынас фасилитаторы, демек мұғалімнің оқушыға өзін және өз бойындағы жағымды (жақсы) қасиеттерін қөрсетуге көмектесуі.
Қарым – қатынас стилі адамдардың бір-бірімен өзара әрекеттесу тәсілдері мен құралдарының тұрақты формасы.
Оқытушының қарым – қатынас стилі
Оқушылардың ойлау процесіне зейін аударып, қалт еткен ойдың туындауы дереу қолдауды қажет етеді, кейде ойды байқадым деген белгінің өзі де жеткілікті;
Эмпатияның болуы – өзін оқушының орнына қоя білу ептілігі – оның іс-әрекеті мақсаттарын, түрткілерін және оның өзін түсіну,бұл белгілі бір дәрежеде оқушы іс-әрекетін болжауға,алдын ала басқаруға мүмкіндік береді;