Студенттерге берілетін тапсырмалар: 1 тапсырма . Кестені толықтырыңыз:
2 тапсырма. Кестені толықтырыңыз:
Cеминар №5. Басқарушы элита мен саяси көшбасшылық биліктің әлеуметтік субъектілері ретінде
Сабақтың жоспары: Саяси ілімдер тарихында саяси элита мәселелері.
Элитология негізін салушы классиктер.
Элита ұғымы, қызметтері, түрлері және қалыптасуы.
Қазақстандағы саяси элитаға тән сипаттар мен ерекшеліктер.
Сабақтың мазмұны: Жетекшi /лидер ағылшынша жетекшi/- жеке ықпалымен әлеуметтiк және саяси процестерде шешушi рөлге ие ұйым немесе ұсақ топтың беделдi мүшесi. Жетекшiлiк- бұл топтық қызметтi интеграциялау механизмi, сонымен бiрге ұйым мен индивид мақсаты үшiн жеке адамдар мен топтарға тұлғалық ықпал етуге қабiлетi. Саяси жетекшiлiк- адамдардың саяси мiнез-құлқы мен саяси қызметiне ықпал етудiң жеке тұлғалық қасиетi. Оның негiзгi ерекшелiгi- билiк феноменiмен тығыз байланысты болуында.
Сонымен «саяси жетекшi» категориясы саяси қызмет субъектiсiнiң түрiн /субъект-лидер/, қызмет субъектiсi мен объектiсi арасындағы қатынасты /жетекшiлiк/ және саяси институт- көсемдiктiң әрекет етуi мен таратылуы механизмiн бiлдiредi.
Саяси жетекшiлiк категориясы екi аспектiнi қамтиды:
1) формальдi басқарушылық-қызметтiк статус, билiктi иеленумен байланысты.
2) субъективтi қызмет, әлеуметтiк рөл атқарумен байланысты.
Саяси жетекшi бiруақытта саяси процесс субъектiсi де, объектiсi де болып табылады. Субъект ретiнде өзiн қолдаған қауымдастықтың мүдделерiн iске асыру үшiн ол әлеуметтiк-саяси қозғалыс басында тұрады. Бұл үшiн жетекшiге билiк өкiлеттiлiгi және адамдардың еркiн, интелектiн бағыттау, материалдық, қаржы құндылықтарын пайдалану құқы берiледi. Саясат объектiсi жетекшi әр түрлi бағыттар тарапынан ықпал мен қысымдарға ұшырайды, оны қабылдауға және келiсiмге баруға ол дайын болуы керек. Әрбiр жетекшiлiк өзiн көрсетуге, көбiрек қолдаушылар табуға, қалыптасуға, сол кездегi саяси жүйеге енуге талпынады. Саяси жетекшiлiк эволюциясы- бұл қарапайымнан күрделiге қарай қозғалыс. Практикадағы оның кезеңдерi: бiрнеше қоғамдық қозғалыстардың пайда болуы және жетекшiнiң ерекшеленуi, ары қарай, партия құрылуы, бағдарламалық бағдар мен ұйымдық қағидалардың анықтауы, партиялық-саяси жетекшi иерархиясының қалыптасуы, соныңда билiк үшiн күрес; партияның билiкке келуi, партия жетекшiлердiң мемлекет қызметiне өтуi.
