Генетикалық критерий негізінен екі жағдайға сүйенеді. Біріншіден, түрлердің кариотиптерінде айқын айырмашылықтар бар, яғни хромосом жиындығы жөнінен айырмасы бар. Екіншіден, әдетте әр түрге жататын особьтар табиғи жағдайда шағылыспайды. Әдетте хромосом жиындығы митоздың метафаза сатысында көрініс береді. Кариотип жөніндегі ұғым хромосом сандарын, олардың үлкен – кішілігін және пішінін анықтау негізінде қалыптасты.
Экологиялық – географиялық критерий зерттеудегі биологиялық форманың географиялық таралуының заңдылықтарын және оның сыртқы орта факторлармен қарым – қатынасын анықтау мақсатымен экологиялық – географиялық талдау қажет етеді. Сөйтіп, бұл критерий түрдің экологиялық – географиялық оқшаулығына дәлел болады. Әрбір түр белгілі бір аймақты, яғни ареалды иемденеді. Түр осы аймақ көлеміндегі биотоптардың белгілі бір түрінде мекендейді. Мұнда түр тірі және өлі табиғаттың нақтылы факторларымен тығыз байланысты. Осындай тәжірибелік гипотеза түрді дұрыс түсіну үшін көп нәрсе береді, себебі бұл түрдің қалыптасқан және мекендейтін жағдайларының сырын ашады.
Бір туысқа қарасты түрлердің ареалдары мүлдем оқшау болуы да, немесе олар бір – біріне жанасып, іргелес жатуы да, тіпті тұтас та болуы мүмкін. Оқшау ареалдары бар түрлер аллопатрикалық түрлер делінеді. Іргелес немесе тұстас ареалдағы түрлер симпатрикалық түрлер делінеді. Симпатрикалық түрлермен істес болған жағдайда, бұлардың түрлік ерекшелігі экологиялық ерекшеліктерін зерттеу нәтижесінде анықталады.
Қолданылған әдебиеттер:
Шмальгаузен И.И. Проблемы дарвинизма, Л,1969 г.