Сабақ «Табиғат зоналары»

олардың орналасу ретімен, басқа материктің табиғат зоналарынан

басты айырмашылықтары туралы таныстыру.

Коррекциялық мақсаты: Оқушылардың сөздік қорын молайту. Ауызекі сөйлеу,

логикалық ойлау дағдысын қалыптастыру. Асықпай, анық

сөйлеуге, дәптерлеріне де ұқыпты, таза жазуға дағдыландыру.

Оқушылардың өзара сөйлеу мәдениетін қалыптастыру.

жетілдіре отырып, пәнге деген қызығушылығын арттыру,

негізгі мәселелерге аса көңіл бөлуге үйрету.

Тәрбиелік мақсаты: Туған жерге, елге деген сүйіспеншілікке, ұлтжандылыққа,

адамгершілікке, тәрбиелеу, рухани байлығын қалыптастыру,

ұлттық құндылықтарды сүйе білуге дағдыландыру, қоршаған

ортаға құрметпен қарауға, еңбекқорлыққа баулу.

слайдпен, өз бетімен, шығармашылық жұмыстар.

Аустралия материгінде кездесетін жануарлардың суреттері, слайд.

- оқушыларды түгендеу

- оқу құралдарын түгел шығарып, ынталарын сабаққа аударуын қадағалау

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. 
   Аустралия климатына қандай факторлар әсер етеді?
   
2. 
   Африканың оңтүстік бөлігінің климатын Африкамен салыстырып, қандай ұқсастықтар мен айырмашылықтар бар екенін анықтаңдар.
   
3. 
   Неге Аустралия жерінде өзен торы сирек?
   
4. 
   Крик дегеніміз не, олар материктің қай бөлігінде таралған?
   

Оралған қағаздағы тәттіні үрлеп ашып, бір-біріне жақсы тілек айтады.

Жоспары:

1. Табиғат зоналарының орналасуы. 
2. Өсімдігінің ерекшелігі. 

3. Жануарлар дүниесінің ерекшеліктері, оның өзгеше болуының себептері.

4. Аустралия материгінен қызықты жайттарды тамашалау.

• 
  Алдымен оқушыларды тақырыпты өз беттерімен оқытып, содан соң топтастыру әдісі арқылы түсінгендерін яғни «Табиғат зонасы» туралы естеріне қалғанын қағаз бетіне түсіреді.
  

Аустралияда материктің жалпы ауданымен салыстырғанда шөлдердің үлесі өте көп, керісінше орман басқа материктермен салыстырғанда аз алқапты қамтиды.

Материктің басым көпшілігін тропиктік шөл және шөлейт зонасы алып жатыр. Бұл зонаның барлық бөлігінде жылдық жауын-шашын мөлшері 200-250 мм-ден кем емес, бірақ ұдайы ыстық болғандықтан булану мөлшері жоғары болады. Африкадағы тәрізді мұнда да шөлдердің бірнеше түрі кездеседі. Кристалды жыныстардан құралған қалдық тауларды тасты шөлдер, ойпаттар мен көлдердің айналасын сазды шөлдер, қалған бөлікті құмды шөлдер алып жатыр. Астық тұқымдастардан- флиндерс, митчелл шөптері, ксерофиттер өседі. Солтүстік шығысында бөтелке ағашы өседі. 1841 ж саяхатшы Джон Эйр оңтүстік жағалаудағы шөлді Налларбор деп аталады. Латын тілінен аударғанда «ағашсыз» дегенді білдіреді. «Көгілдір бұталар» - құрғақшылыққа төзімді, ылғалды бойына жинайтын – суккулентті өсімдіктер. Материктің ОБ-да діңі ауыр, термиттердің әрекетіне төзімді – маргината эвкалиптерінен тұратын қатты жапырақты ормандар – «Аустралияның өлі жүрегі» деп аталады. Эйр көлінің айналасында 100 мм- дейін төмендейді, бірнеше жыл бойы мүлде жаумайды. Мұнда «вилли-вилли» деп аталатын шаңды дауылдар мен құйындар жиі болып тұрады.

Африка шөлдерінен айырмашылығы – шұраттардың болмауында. Сұр кенгуру, вомбат, жабайы ит – динго, эму түйе құсы мекендейді.

Солтүстікке және шығысқа қарай ылғал мөлшерінің артуына байланысты саванналар мен сирек ормандар таралған. Солтүстіктегі субэкваторлық климаттық белдеудің ылғал көп түсетін бөліктерінде қызыл-қоңыр топырақты ылғалды саваннасы таралған. Мұнда эвкалипт ағаштары басым өседі, оңтүстікке қарай олардың орнын акациялар алмастырады. Үлкен Суайрық жотасына қарай шөптесін өсімдіктер басым.

Үлкен Суайрық жотасының шығыс беткейін ылғалды тропиктік ормандар мен ылғалды субторпиктік ормандар алып жатыр.

1. 
   Эндемик өсімдіктер Аустралия материгінен басқа ешбір табиғат зонасында кездеспейтін өсімдіктерден– эвкалипт, казуарина, жануарлардан – кенгуру, үйректұмсық, эхидна тіршілік етеді. Материктегі өсімдіктердің - 75%-ы, жануарлардың - 90%-ы тек қана Аустралия материгіне тән.
   
2. 
   Ксерофиттер – суы аз, ауасы құрғақ жерлерде астық тұқымдастардан – флиндерс, митчелл шөптері өседі.
   
3. 
   Скрэб дегеніміз – тікенекті акация мен аласа эвкалипттен құралған ну бұта.
   
4. 
   Налларбор – латын тілінен аударғанда «ағашсыз» дегенді білдіреді.
   
5. 
   Аустралия Одағының мемлекеттік елтаңбасында бейнеленген – эму түйеқұсы мен кенгуру.
   
6. 
   Аустралияның күміс ақшасында – ехидна, үйректұмсық, лирақұйрық бейнеленген.
   
7. 
   1841 ж - саяхатшы Джон Эйр оңтүстік жағалаудағы шөлді Налларбор деп аталады.
   
8. 
   Шаңды дауылдар мен құйындар «вилли-вилли» деп аталады.
   
9. 
   Эвкалипт ағашының жапырағында тез тұтанатын эфир майы көп болады.
   
10. 
    Үлкен Суайрық жотасының шығыс беткейін ылғалды тропиктік ормандар мен ылғалды субторпиктік ормандар алып жатыр.
    

1.Аустралия материгіне қандай табиғат зоналары тән?

2.Аустралия материгіне ғана тән қандай өсімдіктерді және жануарларды білесіңдер?

3. Аустралияның мемлекеттік елтаңбасында қандай құстар бейнеленген?

4. Скрэб дегеніміз не? Ол қай табиғат зонасына тән болады?

5.Материк табиғатына кері әсерін тигізетін қандай жағдайларды білесіңдер?

Тақтаға Аустралия материгінде кездесетін табиғат зоналарының аты жазылған қағаз ілінеді. 4 оқушы шығып, шашылып жатқан жануарлардың қай табиғат зонасына тән екенін анықтайды.

1.Кескін картаға Аустралия материгінің табиғат зоналарын түсіру.

2.Карта б/ша, Африканың табиғат зонасын Аустралияның табиғат зонасымен салыстыр.

3.Материк табиғатына кері әсерін тигізетін қандай жағдайларды білесің?