Гендік немесе нүктелік мутация – ген құрылымы шегіндегі өзгерістер. Бұл нәруыздың бір молекуласын өзгерте алады.
Хромосомалық мутация – хромосома құрылымындағы өзгерістер. Бүтін хромосоманың мөлшері мен пішінін өзгерте алады.
Геномдық мутация– хромосома санының өзгеруі, яғни құрам санының ауытқуы.
Бұдан басқа мутациялардың әрбір осы типтерінен өзгерген тип бойынша тағы да бөлінеді. Сөйтіп гендік мутация мыналарды қамтиды:
Нуклеотидтің сусуы.Тұтас ген бір нуклеотидке жылжып қысқарады. Осындай өзгеріс нәтижесінде бүкіл код ауысады да есептеу шеңберінен сусын жылжиды.
Нуклеотидтердің еселенуі – жаңа гендердің пайда болуында рөл атқаратын үдеріс. Мұнда нуклеотидтің сусуы кезіндегі әрекет қайталанады, яғни есептеу шеңбері сусын жылжиды.
Ендірме нуклеотид.Генетикалық код жазбасында аналық ДНҚ-ға тән емес артық нуклеотидтің пайда болуы. Бұл еселену формаларының бірі.
Алмасу – бір нуклеотидтің екіншісімен алмасуына байланысты өзгеру.
Пайда болу дәрежесі бойынша алмасу 3 топқа бөлінеді:
