Биополимерлер химиясы
жүктеу/скачать 1,82 Mb.
|
Биополимерлер химиясы
- Бұл бет үшін навигация:
- Төрттік құрылым
| Глобулярлы ақуыздарда полипептидтік тізбектер тығыз сфералық құрылымға оралады. Әдетте ақуыздардың үшінші құрылымы әртүрлі кеңістіктік ұйымы және әртүрлі функционалдығы бар глобулярлы ақуыздарға қатысты қарастырылады. Басым көпшілігі табиғи ақуыздар глобулярлыққа жатады (барлық дерлік ферменттер, қанның тасымалдау ақуыздары, антиденелер, тағамдық ақуыздар).
Төрттік құрылым бірнеше полипептидтік тізбектерден құрылған ақуыздарға тән. Полипептидтік тізбектер бір-біріне қатысты қатаң бекітілген позицияны алады, нәтижесінде ақуыз оның белгілі бір функциясы бар. Төрттік құрылымы бар ақуыз эпимолекула немесе мультимер деп аталады, ал оны құрайтын жеке полипептидтік тізбекті протомерлер немесе суббірліктер. Төрттік құрылым тек әлсіз өзара әрекеттесу күштерімен қамтамасыз етіледі , сондықтан ол үшінші немесе екінші реттік құрылымдарға қарағанда едәуір берік емес лабильді формацияны білдіреді. Орын алатын суббірліктердің учаскелері өзара әрекеттесу байланыс алаңдары деп аталады. Ақуыз протомерлері арасындағы ковалентті емес (әлсіз) өзара әрекеттесулер төрттік құрылымды құру кезінде Ақуыздардың екінші және үшінші реттік құрылымдарына жауапты байланыстар әлсіз болғандықтан, оңай үзіліп, ақуыздардың кеңістік құрылымдарының қайтымсыз бұзылуы ақуыздың денатурациясы деп аталады. Денатурацияға ұшыраған ақуыз өзінің биологиялық функциясын атқара алмайды (denatuze — табиғи қасиетінен айырылуы). Қыздыру, радиация, ортаның өзгеруі, кейбір химиялық әсерлерден, шайқап сілкуден ақуыз денатурацияланады. Жұмыртқаны пісіргенде альбумин ақуызының, сүт ашығанда казеиннің ұюынан, олардың кеңістік құрылымдары бұзылады. Шашты химиялық бұйралаудың, теріні илеудің негізінде де ақуыздардың денатурациялануы жатады. Қыздырғанда денатурацияланатын немесе айырылып кететін болғандықтан, ақуыздардыңнақты балқу температуралары болмайды. Кейбір ақуыздар, мысалы, тауық жұмыртқасының ақуызы суда ериді, кейбіреулері суда ерімейді. Ақуыздар ерігенде, басқа да ЖМҚ сияқты коллоидты ерітінділер түзеді. Ақуыздарға спиртті немесе формалинді қосқанда, ақуыздар қайтымсыз ұйиды, сондықтан бұл заттарды биологиялық препараттарды сақтауға қолданады. жүктеу/скачать 1,82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|