ІІІ. Қорытынды
Қала халқы санының өсу үрдістерін талдау жалпы ел ауқымында қала халқы санының өзгеру үрдістері урбандалу ретінде бағаланбайтынын көрсетті. Соңғы 20 жылда қала халқының өсу қарқыны жалпы халықтың өсу қарқынына тең болды — екі жағдайда да өсім 23,2% - ды құрады. Тиісінше, Қазақстанның қала халқының үлесі соңғы 13 жылда өзгерген жоқ-2004 жылдың басында ол 57% - ды құрады және осындай деңгей 2016 жылдың басында тіркелген. Бірақ 2024-жылдың басында 60,2% пайызға өсті. Бұл үлес қарастырылып отырған кезеңде аздап өзгерді — максимум (57,4%) 2007 жылы байқалды, минимум (53,1%) — 2008 жылы осы көрсеткіштің бір жылдағы күрт төмендеуі және 2008 жылы оның ең төменгі мәні Қазақстанда 2008 жылы өте күшті болған дағдарыстың әсерімен байланысты болуы мүмкін, ол кезде қаржы секторы проблемаларының және тұрғын үй нарығының құлдырауының салдарынан құрылыс көлемі күрт төмендеп, бұл фактор бұрын құрылыс секторында жұмыс істейтін ауыл тұрғындарының қалалардан кетуіне байланысты.
Жалпы ел бойынша жағдайды урбандалу ретінде сипаттауға болмайтынына қарамастан, сандық қала халқының тұрақты өсуі болмағандықтан, ірі қалаларда, ең алдымен Астана мен Алматыда урбандалудың жекелеген ошақтары бар. Бұл қалалардың халық санының өсу қарқыны Қазақстан бойынша орташа деңгейден едәуір асып түседі . 2004-2016 жылдар бойы Астана халқының саны 71% — ға, Алматы халқының саны-45% - ға артып,ел бойынша орташа деңгейден 4 және 2,5 есе асып түсті, тиісінше, Қазақстанда урбандалу ошақтық сипатқа ие, ең алдымен, екі “мегаполисте”көрініс табады деп айтуға болады.
Қазіргі Қазақстан қоғамының дамуында урбанизация құбылысына үлкен мән беру керек. Урбандалудың қазіргі әсерінен елімізде үлкен – үлкен қалалық агломерация пайда бола бастады, ал кейбір ауылдар халықтан босап қалды. Бұл мәселеге мемлекетте араласып, реттеу тетіктерін іске қосқаны жөн болар еді. Қазақстан жері кең байтақ, ал онымен салыстыра қарағанда халқының саны аз. Мұның өзі халықтың қайта қоныстану үлгілерін жоспарлауды қажет етеді. Ауыл мен қаланың өзара байланысын жан-жақты зерттеу орынды. Әсіресе стихиялы түрде жүріп жатқан осы процесске мәдени-әлеуметтік, әлеуметтік-философиялық тұрғыдан талдау жасау алда тұрған маңызды шаралардың бірі.Қазақ қанша қалалық мәдениетті бойына сіңіргенімен оны өзінің менталитетіне сәйкестендіріп қабылдауы қажет. Ал дәстүрлі мәдениет ошағы – ауыл.
Достарыңызбен бөлісу: |