Бөж тақырыбы
жүктеу/скачать 122 Kb.
|
MKJVXJLBPMPA15052024010913
| ІІ. Негізгі бөлім
1.Халықтың қоныстануының географиялық ерекшеліктері Халық - белгілі бір уақыт кезеңінде белгілі бір аумақта тұратын адамдардың жиынтығы; көбею процесінде үнемі жаңарып отыратын, бүкіл жерде немесе оның бір бөлігінде (елде, елдер тобында) тұратын адамдардың жиынтығы. Халықтың құрамына осы елдің азаматтары, онда ұзақ уақыт тұратын шетелдіктер, азаматтығы жоқ (апатридтер) және қос және одан да көп азаматтығы бар адамдар (бипатридтер) кіреді. Халық зерттеу объектісі болып табылады көптеген ғылымдар, оның үстіне кіретін әр түрлі жүйесі. Сонымен, антропология популяцияны популяция немесе популяция тобы (нәсілдік типтер) ретінде қарастырады және олардың құрамындағы адамдардың биологиялық ерекшеліктері ретінде соматикалық ерекшеліктерін зерттейді. Медицина ғылымдары адамдардың қалыпты өмір сүруінің бұзылу себептерін (яғни олардың денсаулығын) және оларды жоюды зерттейді. Тарихи ғылымдар популяцияда тарихи процестің тақырыбы мен объектісін көреді; географиялық ғылымдар халықтың орналасуын, оның қоныстануы мен қоныс аудару формаларын қарастырады (қараңыз); экология-табиғатты пайдалану ерекшеліктері және қоршаған орта үшін халықтың тіршілік әрекетінің салдары; экономика ғылымдары үшін ең алдымен Еңбек ресурстарын есепке алу маңызды. Халықты сандық тұрғыдан зерттейтін демография (жынысы, жасы және т. б. бойынша бөлінетін санның динамикасы), оның көбею барысы мен көрсеткіштері (туу, өлім, неке және т. б.) ерекше маңызды Аталған демографиялық бөлімшелердің арақатынасы түріндегі халықтың құрылымы, сонымен қатар көптеген әлеуметтік және экономикалық көрсеткіштер бойынша, мысалы, қалалық және ауылдық болып бөлінуі, білім деңгейі, сыныбы, кәсібі және т.б. халықты зерттейтін барлық ғылымдар үшін маңызды; бұл құрылым кез-келген елдің негізгі сипаттамаларының бірі болып табылады. Этнология (этнография) үшін Халық негізгі зерттеу нысанын құрайды; оның құрылымында халықтың этникалық құрамы бірінші орынға шығады - оны құрайтын адамдардың белгілі бір этникалық топтарға жататындығы , сондай-ақ тілдік, діни және нәсілдік құрамы. Халықтың қоныстануының географиялық ерекшелігі Қазақстан халқының саны аумағының, үлкендігіне сай келмейді. Халықты біркелкі қоныстандыру және үлкен аймақты игеру мүмкін емес. Сонымен бірге халықтың қоныстануына табиғат жағдайы қолайлы жерлердің тек 1 / 3 бөлігі ғана жарайды. Сондықтан да мемлекетті модернизациялау бағдарламасында негізгі рөлді халықты аумақтық ұымдастыруга баса назар аударады. Оның дұрыс орындалуы халықтың еңбек әлуетін тиімді пайдалануға мүмкіншілік береді. Халықты аумақтық ұйымдастыруға орналасу және қоныстану жатады. Халықты орналастыру – халықты мемлекет, облыс көлемінде, аймақ бойынша орналастыру. Халықтың қоныстануы – халықты елді мекендер бойынша орналастыру. Бұлардың бір-бірімен тығыз екендігін дәлелде. Қалалық және ауылдық елді мекендер, соған байланысты қала мен ауыл халқы деп бөлінеді. Қала халқы: қала — агломерация — мегаполис жүктеу/скачать 122 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|