Бұршақтұқымдасы Бунақденелілерді зерттейтін ғылым энтология



бет3/13
Дата18.12.2023
өлшемі84,16 Kb.
#197527
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13
Байланысты:
Био сливы Ари

Д витамині жетіспегенде болатын белгілер – жұқпалы ауруларға жиі шалдыға беру, көңіл-күйдің нашар болуы, үнемі шаршап жүру, сүйектердің осалдығы, бұлшықеттіге ауырсыну сезімі

  • Телу түрлері – кесінділеп, жанастыра, көзшелеп телу

  • Буынаяқтылардың арғы тегі – көпқылтанақты құрттар (нереида, құмқазар)

  • Ақ сұлама асқорыту мүшелері – ауыз-жұтқыншақ-ішек

  • Шаяндардың тыныс алу мүшесі – желбезек, өкпе

  • Сүйекті балықтардың зәр шығару мүшелері – бүйрек, несепағар, қуық, аналь тесігі

  • Өсімдіктерде болатын түзуші ұлпа(меристема) – барлық ұлпалардан бұрын түзіледі, жасушалары ұдайы бөлінеді

  • Өкпе көпіршіктері – альвеолалар

  • Жайылымдық трофик басталады – автотрофтылардан (продуценттер)

  • Даун синдромының белгілері – негізгі сипаты ақыл-есінің туа біте кем болуы. Бойлары аласа шүйдесі тегіс бас сүйектері кішкентай көздері қысыңқы, мұрындарының түбі жалпақ, кең кеңсірікті болып келеді

  • Хромосомалық мутациялар – дефишенсия, инверсия, делеция, дупликация

  • Өсімдіктерде тұз жиналады – тамырында

  • Дернәсілдері желбезекпен, ал ересектері өкпемен тыныс алады – қосмекенділер

  • Толарсақта болатын сүйек саны – 7

  • Кірпікшелі біржасушалылар – кебісше, балантидий, сувойка, шилан(стилонихия), мөрже

  • Қоңыздар отряды – қаттықанаттылар

  • Хлоропласттың қызметі – жасыл түс береді, фотосинтез жүреді

  • Балық бөлімдері – бас, тұлға, құйрық

  • Балықтардың омыртқа жотасы – тұлға және құйрық

  • Шаяндардың есту мүшесі – бір жұп қысқа мұртша

  • Ең алғаш қанайналым шеңбері пайда болды – шұбалшаң (жауынқұрт)

  • Органикалық заттардың сүйекке беретін қасиеті – иілгіштік, серпінділік

  • Ауыз қуысында қозғалмалы мүше – тіл

  • Шымтезек мүгінің латынша атауы – сфагнум

  • Бактерия тудыратын аурулар – туберкулез, құтырма, тырысқақ, іш сүзегі, оба, сіреспе, топалаң, баспа

  • Бактериофаг тудырады – вирус

  • Ұлтабарға ашылады өзек – ұйқыбезі, бауыр

  • Құстардың иық белдеуі – жұп жауырын, жұп қарға, бір-бірімен қосылып кеткен бұғана

  • Сиыр цепеннің дамуындағы ерекшелік – дернәсілі 2 түрлі: қармақшалы, финна

  • Адам ағзасында йод мөлшерін реттейді – тироксин

  • Биотикалық байланыстың симбиоз түрлері – мутуализм, комменсализм

  • Ұзын түтікті сүйек – кәрі жілік, тоқпан жілік, асықты жілік, ортан жілік

  • Үлкен қанайналым басталады – сол жақ қарыншадан

  • Айналадағы құбылыстардың 90% тануға болады – көз арқылы

  • Қанның ұюына әсер ететін дәрумен – К

  • Қарағайдан бөлінетін зиянды бактерияларды жоятын ерекше ұшқыш зат – фитонцид

  • Көздің ішкі қабықшасы – торлы қабық

  • Кіндік тамыр жүйесі бар өсімдік – асқабақ, асбұршақ, қауын, күнбағыс, жоңышқа және т.б.

  • Гомойотерімді жануарлар (жылықандылар) – құстар, сүтқоректілер

  • Көзді қоректік заттармен қамтамасыз етеді – тамырлы қабық

  • Бүйрек емізікшелері – жүйке талшықтары мен несепағар жолдары болады

  • Шынтақ буынын бүгетін бұлшықет – екі басты бұлшықет (бицепс)

  • Цианобактерияда болмайтын органоид – ядро

  • Тұқымқуалаушылық заңдарын тұңғыш рет дәлелдеген ғалым – Г.И. Мендель

  • Жібекқұрттың қорегі – тұт ағашының жапырақтары

  • Даражынысты паразитті құрт – эхинококк

  • Хромопласттары бар өсімдіктің бөлігі – жапырақ

  • Жүйкеленудің қызметі – жапырақ қабаттарына су мен онда еріген минералды тұздар жеткізіледі, беріктік қасиет береді

  • Ең жалпақ сүйек – жамбас сүйектері

  • Тұткөбелек алғаш қолға үйретілді – Қытайда

  • Макроэволюция терминін енгізген ғалым – Ю.А.Филипченко

  • Мойын омыртқалардың алдыңғы жағында орналасқан мүше – жұтқыншақ

  • Өсімдіктердің тұқымында, тамырында, түйнегінде кездесетін, өсімдікте қор жинауға қатысатын ұсақ денешіктер – лейкопласттар

  • Ең ірі қантамыры – аорта

  • Жапырағы сәл жалпақтау, сызықты-қандауырша тәрізді болып келетін ашықтұқымды өсімдіктердің өкілі – секвойя

  • Сипап сезу мүшесі – тері

  • Аяқ сүйектеріне жатпайды – кәрі жілік, тоқпан жілік

  • Суда еритін витаминдер – С, В1, В2, В6, В12, РР

  • Мақтадан мол түсім алу үшін қажетті температура – 15-17С

  • Кеңірдектің ерекшелігі – жартылай сақиналы

  • Жас балаларда үлкен, жыныстық жетілуден кейін кішірейетін без – тимозин(тимус)

  • Аяғы жоқ қосжақтаулы ұлу – айдаршақ(гребешок)

  • Ұлулардың ерекшелігі – мантия

  • АТФ синтездейді – митохондрия

  • Экожүйе дегеніміз – өлі және тірі табиғат бірлестіктері

  • Жарық түскенде заттың түсін ажырататын рецептор – құтыша

  • Безгек паразиті қантұрғынды сипаттап жазды – И.П.Мечников

  • Қоректік заттарды сіңіру жүреді – аш ішек

  • Митохондрияның негізгі қызметі – АТФ синтездейді

  • Пияз тұқымдастар жемісі – қауашақ

  • Қазақстанда өсетін күрделігүлділер тұқымдасының түр саны – 700-ге жуық

  • Жарты ай пішінді бір-бірімен жанасқан екі жасуша – жанаспалы жасушалар

  • Жойылған немесе зақымданған мүшелер мен ұлпалардың қайта қалпына келуі – регенерация

  • Гесперидий (померанец) тобына жататын өсімдік – апельсин

  • Гүлшетеннің гүлшоғыры – күрделі шашақ

  • Фотосинтез процесін алғаш зерттеген жаратылыстанушы ғалым – К.А.Тимирязев

  • Жапырағы қатарласа жүйкеленетін өсімдік – жүгері, бидай

  • Рецепторлық, өткізгіш және орталық бөліктен тұрады – анализатор

  • Кальцийдің жетіспеуінен пайда болатын ауру – балаларда – рахит, ал ересектерде – остеопороз

  • Тұткөбелек табиғатта – табиғатта кездеспейді

  • Ересек тұткөбелектің ауыз мүшесі – болмайды

  • Аяқ қаңқасына жатады – жамбас белдеуі, аяқ сүйектері

  • Бахтах – албырттәріздестер

  • Сыртқы тыны салу дегеніміз – өкпеде оттегі мен көмірқышқыл газының алмасуы

  • Діңқұлақ зақымдайды – ағаштардың сабағын

  • Жұптұяқтылар – шошқалар мен бегемоттар – күйіс қайырмайтындар, ал қарақұйрық, ақбөкен, таутеке, арқар, елік, бұғы

  • Эктодерма қабатынан түзіледі – сезім мүшелері, жүйке жүйесі

  • Өңештегі тағамның сырғуын, жылжуын жеңілдетеді – шырыш

  • Күрделі биологиялық сүзгі – бүйрек

  • Қызыл балдыр жасушасының қор заты – май және қантты заттар

  • Ұзын бұлшықеттерге жатады – аяқ пен қол бұлшықеттері, вариантта балтыр бұлшықеттері болады

  • Плазмадағы қанның ұюына қатысатын нәруыз – фибриноген

  • Аяқтың еркін қозғалатын сүйегі – ортан жілік, асықты жілік

  • Кальцийдің алмасуын реттейтін без – қалқаншамаңы безі

  • Мақтаның жеміс беретін бұтағы – қысқарған өркен

  • В1 витамині жетіспегеде туындайтын ауру – бери-бери

  • В12 витамині жетіспегенде туындайтын ауру – қатерлі анемия

  • Физикалық факторлар – рентген сәулесі, ультракүлгін, инфрақызыл сәулесі, т.б.

  • Биотикалық факторлар – қоректену, бәсекелестік, паразиттік, жыртқыштық, селбесіп тіршілік ету

  • Қарапайымдыларда жасуша саны – 1

  • Энергетикалық пирамида түрлері – сандық, биомасса, энергия

  • Экологиялық пирамида – продуцент, консумент, редуцент

  • Арамсояудың хлоропласттарының жойылуы – дегенерация, катагенез

  • Балдырдың пластиді болатын органоид – хроматофор

  • Өрмекшілердің тыныс алу мүшелері – өкпе қапшықтары, демтүтік

  • Бір жұлдызқұрттан алынатын жібек жібінің ұзындығы – 300-1500 м

  • Тұқымбүршік орналасады – аналық жатынының ішінде

  • Ұйқы безінің ауруы – қант ауруы (сусамыр)

  • Актинияның ұрығы дамиды – ішек қуысында

  • Саңырауқұлақтың жасуша қабырғасы тұрады – хитин

  • Аустралиялық түйеқұстың ерекшеліктері (эму, казуар) – казуардың салмағы 70-90 кг, жұмыртқасын мекиені мен қоразы кезектесіп басады, еті бағалы. Эму салмағы 45-50 кг, жұмыртқаны қоразы шайқайды (басады)

  • Опалинада осмостық қысымның атқаратын қызметі – тыныс алу

  • Опалинаның көбеюі – жынысты көбеюі бақаның итшабағында, жыныссыз көбеюі қиғаш бөліну арқылы бақа денесінде жүреді

  • Кальцийдің сіңірілуіне әсер етеді – Д витамині (кальциферол)

  • Жасыл эвгленаның амебадан ерекшелігі – денесі тұрақты, талшығы, қызыл көзшесі болады, фотосинтез жүреді

  • Тауықтектес құстар – тауық, күркетауық, цесарка(мысыр тауығы), ұлар, құр, тауыс, қырғауыл, бөдене, кекілік

  • Гомологиялық мүшелер – ұрық бастамасынан дамитын құрылысы мен шығу тегі бірдей, ал атқаратын қызметі әртүрлі мүшелер. Мысалы, жарғанаттың қанаты мен көртышқанның алдыңғы аяғы, итмұрынның тікенектері мен асбұршақтың мұртшасы

  • Асқабақтар тұқымдасындағы нағыз жидекті өсімдік – итжүзім

  • Векторлар – плазмидтер, фагтар, аденовирустар

  • Эпителий ұлпасының типтері – безді, сезгіш, кірпікшелі, жалпақ, текшелі, бағана тәрізді ауыспалы

  • Балықтың сезім мүшелері – бүйір сызығы(судағы толқын күшін сезеді), дәм сезу, иіс сезу (жұп иіс сезу қапшықтары), көру, тепе-теңдік сақтау мен есту мүшелері (ішкі құлақта), сазан, жайын балықтарда сипап сезу қызметін мұртшалары атқарады

  • Чаргафф ережелері – 1) А:Т=1 аденин саны тиминге тең 2) Г:Ц=1 гуанин саны цитозинге тең 3) (А+Г)/(Т+Ц)=1 пуринді және пириминді сандары тең

  • Сілекей құрамында кездесетін нәруыз – муцин

  • Бауыраяқты ұлулар – жалаңаш шырыш, жүзім ұлу, тоспа ұлу, түйіртік, жұмырлақ, шалшық ұлу

  • Лимфа қызметі – 1)биология сүзгі; 2) аш ішек бүрлеріндегі майды сіңіреді 3) ұлпа сұйықтығын қанайналым жүйесіне қайтарады 4) лейкоциттерді түзеді

  • Макроэлементтер – C, N, O, H, S

  • Өсімдік суы сыртқа бөлінеді – жапырақ арқылы (су фотолизі), бұл реакция Роберт Хиллдің атымен аталады

  • Пішінін өзгерте алатын қан жасушасы – лейкоцит

  • Фотосинтез процесі – күн сәулесі энергиясын химиялық байланыстар энергиясына айналдыратын процесс

  • Туберкулез таяқшасын ашқан ғалым – Роберт Кох

  • Жануарларда гликоген қорға жиналады – бауыр, бұлшықет жасушаларында

  • Қандауыршаның ішкі қабаты – нағыз тері

  • Сүйекті балықтарға тән – жүйке талшығы

  • Ең үлкен сілекей безі – жұп шықшыт

  • Лимфа талшықтарының жиынтығы – синус

  • Альвеолалармен аяқталады – ауатамыр (бронхы)

  • Шаянтәріздестердің өкілі-қарақұрт

  • Қарапайым фибрилдік нәруыздар-керотин,миозин

  • Қарапайым талшықтар-жалпақ эвглена, домалаңғы(вольвокс)

  • Қол басы сүйектері –білезік ,саусақ сүйектері

  • Бір ұшы төс сүйекпен екінші ұшы иықпен байланысқан сүйек-бұғана

  • Таспа құрттар –Ихинококк, сиыр цепені,шошқа цепені

  • Шұбалшаннын зәр шығару жүйесі-Имек тәрізде түтікше

  • Эритроциттердің бірігіп қалуы-Агглютинация

  • Мал азығы болатын күрделігүлділер-Жералмұрт

  • Ферменттер қызметі-Катализатор

  • Қынаның пішіні-Қабыршақты,жапырақ тәрізді,бұта тәрізді

  • Тимозин-Айырша безден бөлінеді

  • Өсімдік қыстап шығу үшін түрін өзгерткен тамыр –


    Достарыңызбен бөлісу:
  • 1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




    ©engime.org 2024
    әкімшілігінің қараңыз

        Басты бет