Будда (санскрит сөзі – көзі ашылған деген мағынада) діні
Қазіргі кезеңдегі буддизм
жүктеу/скачать 77,68 Kb.
|
2-тапсырма
| Қазіргі кезеңдегі буддизм. Қазіргі кезеңдегі буддизм өте күрделі, қарама – қарсы құбылыстарға тап болған жағдайлар да кездеседі. Кейбір халықтарда орта ғасырлардан қалған әдет-ғұрыптар, ілімдер, ағымдар сақталғанымен дінге көптеген өзгерістер енгізіліп, көп жағдайда көптеген ережелерін қалдырған. АҚШ «буддизмді оқыту институтын» құрды. Ондағы ойы бұл дінді құрметтеу емес еді, жердегі дүниеге, өмірге қызықпау мәселесін үгіттеп, жоғарғы өмірге қызықтыруға жасалған агрессорлық бағыт еді. Азия елдерінде социалистік идеологияның тарауынан буддистердің арасында қызығушылық пайда болып, «буддизм социализмі» деген ұран пайда болды. Бұл ұран бүкіл Азия елдерін жайлады. Цейлон, Бирма, Кампучия, Лаос, Тайланд, Жапон елдерінің буддистері бұл ұранмен социалистік режимді қолдағандарын білдіріп, социализм құруда халықпен бірге болды. Дін туралы айтсақ, әлемдік үш діннің бірі болған буддизмнің әдет-ғұрыптары, бағыты ерекше. Ислам діні мен христиан дінінің кейбір ережелері, шығу тарихы жағынан қандай да заңдылық, көңілге сенім енгізерліктей жағдайлардың барлығын ескерсек, будда діні біздерге түсініксіз екенін айту артық емес.
3. Христиандық және Еуропа мәдениетінің дәстүрлері Батыс Еуропалық мәдениет өзінің ұлттық болмысын нақ сол көне цивилизацияның жұртында бірақ негізінен өзіндік римдік нақышта паш еткен жаңа халықтардың туындысы.Орта ғасырдан туып Қайта дәуірлеу кезеңінде шырқау шыңға көтерілген бұл мәдениет үлес қосқан. Қайта дәуірлеу өнері туындайтын ұзақ уақыт бойы европалық көркем өнер творчествосы үшін ереже үлгіге айналған. Батыс Еуропаның орта ғасыр өнері бұл ежелгі өнердің жалғасы да сонымен бірге өзінің ерекшелік қуатымен бізді қуантатын баурап алатын адамзаттың көркем творчествосы. Әуелде берекесіздік етек алған әлеуметтік құрылыстағы дүниетанымдағы мәдениеттегі мемлекеттік машинасында құл иеленушілік системаның іргетасы болудан қалып бірақ жаңа кезге тән құбылыс. Элладаның нұрына ұшып табиғат сұрапылдарынан үрейлену көне цивилизацияның дәурені өтерде тағы да адам санасында оянып күйзелістен күдіктер туғызған кезге тән құбылыс болғанын көрсетеді. Скифтер заманында біздің жыл санауымызға дейін 7, 6 ғасырда грек мекен жайларымен көршілес өңірде хайуан деп аталған өнер ғажайыптары жасалған болатын.Бұлар қару жарақ пен жабдықтарды әшекейлейтін сол кездегі түсінік бойынша адамды табиғаттың сиқырлы күштерінен қорғайтын небір киелі қасиеттерді бар деген заттар еді. Мың жылдан соң хайуанат стильі дала тайпаларының өнерінде олардың бас киімдерінде түймеліктерінде ұдайы көрініс тауып отырады. Бірақ бұл өнер бейнелеу қуатын бірте бірте жойды онда өзінің сәнділігімен орынды қозғалысты бейнелеген басқа негіз үстем болды. Біздің даламызда скифтердің орнын басқан сарматтар хайуанат стилъін түр жағынан өзгертіп жөн-жосықсыз бейне кескіндеуге ден қойған. Хайуанат стиль өнері басқа ешбір өнер ауқымдас алмайтындай байтақ өлке.Қара теңізден Ұлы Қытай қорғанынан орталық еуропаға дейін варварлардың Римге шабулынан кейін атлант мұхитының жағалауына тарады.Бұл әсер август заманында, көбіне ітпті шындыққа нұқсан келтіре отырып, пайда болды. Императорлық билікпен жауынгерлік даңқтың барлық сән-салтанатымен көрсетілген Августың өн бойымен бейнеленген әйелі стстуясы (Прима-Порттан әкелінген статуя, Рим,Ватикан), оның Юпитердің дәл өзіотырған бейнесі сияқты (Эрмитаж) әрине, жердегі әмәршіні аспан тәңірісіне теңестірген шерулік портреттер. Дегенмен, одан Августың жеке басының белгілері, біршамабайсалдығы мен оның тұлғасының күдік тудырмайтын елеулігібілініп тұрады. Оның мұрагері-Тиберидің толып жатқан порттреттері де дәріптелген. Тиберидің жас кезінде мүсіндік портретін қарап көрелік (Копенгаген, Глиптотека) .Әдейі жақсартып жасалған бейне. Соныменге бірге , сөз жоқ даралық белгісі бар портрет. Оның кейпінен тартымсыздықпен тыржиған томаға тұйықтық сияқты бірдеме білініп тұрады. Мүмкін бұл адамбасқа жағдайда өмір сүргенде әбден ақ қалыпты тірішлік кешер ме еді, қайтер еді барынша атақұмарларда болды, шексіз өкімет және ойыма да келгенінің бәрін ісетй алаымн деген ұғым ақылынан алжастырған , қан етңізін көлкіткен қан ішерлер, деспоттар болды, өзінің ізашарын өлтіру арқылы жоғары мансапқа жеткен, сондықтан да сәл де болса күдік келтірген адамның көзін құртып отырған қаныпезер тирандар да болды Шығычстан ескен жаңа леп, жаңа мұраттар, жаңа ақиқаттыіздеу жаңа діни сенімдерді туғызды. Римнің күні, идеологиясымен және әлеуметтік құрылысымен қоса алғанда антака дүниесінің күні батуға айналды. Өзінің барлық «азап шегіп, тауқымет тартқандарға» арналған туысқандық және теңдік уағызы мен «жаппай экономикалық, саяси, интеллектілік және моральдік ыдырау кезінде христиандық келіп шықты . Сонымен бірге, империя күшінің әлсірей бастағанын сезіп, тағылар оған барған сайын табанды түрде және өршелене шабуылдай бастады.Иә, мұның бәрі римдік портреттік мүсіннен өз бейнесін тапты Ғұрыптар қатаң да қарапайым болған республика заманыада «веризм» (Veris –ақиқат сөзінен шыққан) деп аталған бейнелеудің документтік дәлдігіәлі де болса гректің ізгі әсеккрмен теңгеріле алмай жатты.Эрмитаждың римдік залдарын зейін қойып қарап шығудағы оқырманға кнңес еткен болар сіз болып отырған соғысатр, өзара қырқысулар, провинциялардың көткрілістері, құлдардың қашуы, өсе түскен правосыздық сезімі ғасырдан ғасырға «рим дүниесінің» іргетасын барған сайын жұқарта берді. Бағындырылған провенциялар барған сайын өзінің еркін батыл білдіріп отырды. Ақыр аяғында олар біріктіруші өкіметінің іргетасын шайқалт де басқалар қан сөлін соруға ғана арналған күрделі алып машинаға айналды» жүктеу/скачать 77,68 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|