Bulletin «Педагогика ғылымдары» сериясы
WORK CARRIED OUT WITH THE PRIMARY SCHOOL PUPILS WITH
жүктеу/скачать 6,57 Mb. Pdf көрінісі
|
Майлыбаева Вестник
| WORK CARRIED OUT WITH THE PRIMARY SCHOOL PUPILS WITH
MENTAL RETARDATION LANGUAGE Abstract In this article, which is one of the main issues in relation to children with disabilities responsibilities - to prepare them for public life, social adaptation, comprehensive care in the development, involvement in social life and creation of conditions for equal and explores pedagogical approaches and areas of work within the framework of life may require. Conscious culture students with mental retardation in primary school, aimed at developing personality of the child, contribute to the formation of personality, all-round development, assistance in adaptation and socialization, the ability for a public environment, feel a full member of society, as formed, contains questions about development, based on measures by type of work. Today among the primary school pupils of secondary schools, new modern requirements to organization of work and assist children with mental retardation, especially its linguistic and optimal from the point of view of the consideration conducted through guellermasterdata. In initial language education of students with mental retardation relations in the development of cognitive and language activity, leading to the development of one of the methods is the game. The game in the besieged psyche of children through communication is considered as one of the ways admission to the most effective pedagogical. Because feelings of this category of children, their way of thinking and the internal state of inner mental phenomena, issuing out of the opening mood. These are the kinds of language games on the vocabulary development of the child and in the specifications, and the proper organization of categories ontally beret the possibility of using effective communication is regarded as one of the ways. Key words: children with delay of mental development, education, education system, teaching in the elementary grades, the adjustment of the musculoskeletal defect, fault language, special education. Абай атындағы ҚазҰПУ-ң ХАБАРШЫСЫ «Педагогика ғылымдары» сериясы, №1(57), 2018 291 Мҥмкіндігі шектеулі балаларға қатысты мемлекетіміздің алдында тҧрған негізгі мҽселелердің бірі оларды қоғамдық ҿмірге дайындау, ҽлеуметтік бейімдеу, жан-жақты дамуларына кҿмек кҿрсету, ҽлеуметтік ҿмір шеңберде тең қҧқылы тіршілік ете алуларына жағдай жасау. 2002 жылы қабылданған Қазақстан Республикасының «Мҥмкіндігі шектеулі балаларға ҽлеуметтік жҽне медициналық-психологиялық-педагогикалық қолдау кҿрсету туралы» Заңына сҽйкес даму жҽне денсаулық мҥмкіндіктері шектеулі балалар білім алуға жҽне шығармашылық, дҥниетанымдық мҽде- ниеттерін дамытуға тең қҧқылы екендігі айтылған [1]. Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 8 тамыздағы N 345 Заңымен бекітілген Баланың қҧқық- тары туралы Заңында: «Ҽрбiр баланың бiлiм алуға қҧқығы бар жҽне Қазақстан Республикасының бiлiм туралы заңдарына балаға бастауыш, негізгі орта жҽне жалпы орта білім жҽне конкурстық негiз- де тегiн техникалық жҽне кҽсіптік, орта білімнен кейінгі жҽне жоғары бiлiм алуға кепiлдiк берiледi. Тегiн жалпы орта бiлiм немесе техникалық жҽне кҽсіптік бiлiм алғанға дейiн баланы мемлекеттiк бi- лiм беру мекемесiнен шығару, шығарудың жалпы тҽртiбiн сақтаумен қатар тек қорғаншы жҽне қам- қоршы органдарды хабардар ете отырып қана жҥргiзiлуi мҥмкiн. Арнаулы педагогикалық тҽрбиенi қажет ететiн кемтар балаларға мемлекеттiк бюджеттен белгiленген стандарттар деңгейiнде олардың бiлiм алуына кепiлдiк беретiн қосымша қаражат беріледi. Мҥмкіндігі шектеулі балалардың қоғам ҿмiрiне белсене араласуына ықпал ететiн ҿз қадiр-қасиетiн қамтамасыз ету жағдайындағы толымды ҿмiрге денi сау балалармен бiрдей қҧқығы бар. Мҥмкіндігі шектеулі балалардың ҿзiнің дене бiтiмiне, ақыл-ес қабiлетiне жҽне тiлегiне сай бiлiм алуға, қызмет тҥрi мен кҽсiптi таңдауға, шығармашылық жҽне қоғамдық қызметтерге қатысуға қҧқылы» - екені белгіленген [2]. Бастауыш сыныптарда психикалық дамуы тежелген оқушыларға саналы мҽдениетке бағытталған, баланың жеке басының дамуына, жеке тҧлға болып қалыптасуына жағдай жасайтын, жан-жақты дамуларына кҿмек кҿрсету, бҽсекеге қабілетті, елдің ертеңі болатын жас ҧрпақты ҿсіріп, дамытатын мектеп болуы тиіс. Бҥгінгі таңда жалпы білім беру мектептерде бастауыш сынып оқушылары ара- сында психикалық дамуы тежелген балаларға кҿмек кҿрсету жҧмыстары жҥйеленіп келеді. Қазіргі таңда барлық ҽлем жҧртшылығының назарын аударып отырған мҽселе балалардың жеке сҧраныстары мен ерекшеліктеріне ортаның, отбасының қатысуымен білім беру ҥрдісіне толық қосу- ды қарастыратын инклюзивті білім беру. Инклюзивті білім беру – ерекше білім беру қажеттіліктерін жҽне жеке мҥмкіндіктерін ескере отырып, барлық білім алушылардың білімге тең қол жеткізуін қамтамасыз ететін ҥдеріс. Мемлекет инклюзивті білім берудің мақсатын іске асыра отырып, білім берудің барлық деңгейінде даму мҥмкіндіктері шектеулі азаматтарға олардың білім алуына, дамуын- дағы ауытқуды тҥзетуіне жҽне ҽлеуметтік бейімделуіне арнайы жағдайлар жасауды қамтамасыз етеді. Инклюзивті білім беру ҽр балаға оның мҧқтаждығына жҽне басқа мҽн-жайларға байланыссыз, ҿз ҽлеуетін жҽне білім алуға қҧқығын іске асыруға мҥмкіндік береді. Инклюзивті білім берудің артықшылығы оқушылардың араласуында. Қатынасу – білім беру басталатын нҥкте. Мҧғалімдер балалармен, оқушылар мҧғаліммен жҽне бір-бірімен қатынасуы тиіс. Психикалық дамуы тежелген балалар дегеніміз – оқу бағдарламасын меңгеруде қиындықтарға кездесетін ҥлгермеуші балалар. Мҧндай балалар білімі мен дағдыларына, тҧлғалық болмысындағы ҿзіндік ерекшеліктерге ие (бҧнда: тҧқымқуалаушылық, ҽлеуметтік жҽне тҽрбие факторларының ықпалында пайда болған) мінез-қҧлқына байланысты мектепте оқуды бастауға дайын емес. Олар оқуда кҿп қиыншылықтар кҿреді: мектепте орнатылған тҽртіп нормаларын сақтау оларға аса қиын. Оқудағы қиыншылықтар олардың жҥйке жҥйесінің ҽлсіреуінен тереңдей тҥседі – жҥйкесі тозып, соның салдарынан олар тез шаршайды, жҧмысқа қабілеті тҿмендейді, бастаған жҧмысын аяқта- майды. Бҧл балалардың оқу ҥлгерімі ерекшеліктеріне келетін болсақ, бҧл балалардың оқуға ҥлгер- меушілігі 1-сыныптан бастап кҿріне бастайды. Бірақ анық белгілері 2-3 сыныпта белгілі болады. Оқу ҥдерісінде кездесетін кемшіліктер: сабақ барысына жай қосылады; материалын жай немесе тіптен қабылдамайды; берілген тапсырманы мҧғалімнің кҿмегінсіз орындай алмайды; оқу мен жазуы жай; оқыған мҽтінін тҥсінбейді жҽне тҥсінгенін айтып бере алмайды; есептер шығарған кезде ҥлкен қате- лер жібереді; тез шаршағыш; сыныптастарымен аз араласады; ҿз ойын анық айта алмайды. Мҽселен, мҧндай балалардың жҧмыс қабілетінің тҿмендеуі жҽне зейін тҧрақсыздығы ҽр балада тҥрлі кҿрініс табады. Психикалық дамуы тежелген /ПДТ/ балалар зейіннің ерекшеліктері оның тҧрақсыздығынан, бір объектіге тҧрақты кҿңіл бҿле алмайтындығынан кҿрінеді. Басқа да сыртқы қоздырғыштардың болуы бҧл оқушылардың жҧмысын тежеп, қате жіберуін арттырады. ПДТ бала- ларда қабылдау қабілетінің дамуы да тҿмен, мҧны балалардың қоршаған ҽлем туралы білімдерінің жеткіліксіздігінен, шектеулігінен, ҥзік-ҥзіктігінен, ҽдеттегі қалыптан басқаша тҧрған заттарды, сыз- |