Периодты ондық бөлшекте период үтірден кейін бірден басталатын болса, онда ол санды таза периодты деп атайды; ал егер үтір мен периодтың арасында ең болмағанда бір цифр болса, онда ол санды аралас периодты деп атайды.
Таза периодты дұрыс (яғни, бүтін бөлігі нольге тең ондық бөлшек) ондық бөлшек алымында периоды, ал бөлімінде периодта қанша орын болса сонша 9 цифры жазылған жай бөлшекке тең. Мысалдар:
1) 0,(6) ; 2) 0,(73) .
Аралас периодты дұрыс ондық бөлшек алымы үтірден кейінгі периодпен қоса алынған сан мен үтір мен период арасындағы саннын айырмасы, ал бөлімі периодта қанша цифр болса сонша 9 цифры және одан кейін үтір мен период арасында қанша цифр болса, сонша нөл цифрынан тұратын жай бөлшекке тең.
0,2(31)
3,75(6) .
4.4. Пропорция. Масштаб. Процент a c a c
Пропорция деп, мен қатынастарының теңдігін айтады; Мұнда a b d b d мен d пропорцияның шеткі, ал b мен c ортаңғы мүшелері деп аталады. Пропорцияның қасиеттері: Пропорцияны оның шеткі мүшелерінің көбейтіндісі мен ортаңғы мүшелерінің көбейтіндісінің теңдігі түрінде жазуға болады:
c
ad bc;
d Пропорцияда шеткі мүшелері мен ортаңғы мүшелерінің орындарын
c ауыстыруға болады, яғни пропорциясынан
d
d c d b a b
, , пропорцияларын алуға болады. b a c a c d
