ЦӘК төрайымы /Председатель цмк байтурсынова А. Ж
жүктеу/скачать 1,29 Mb.
|
2. дәс-түр д- дауыссыз, ұяң, тіс, шұғыл. ә- дауысты, жіңішке, езулік,ашық. с- дауыссыз, қатаң, тіс, ызың. т- дауыссыз, қатаң, тіс, шұғыл. ү- дауысты, жіңішке, еріндік, қысаң. р- дауыссыз, үнді, ауыз жолды, тіл алды, діріл. 6 әріп, 6 дыбыс,2 буын (бітеу, бітеу) қыр-күй-ек қ- дауыссыз, қатаң, тіл арты, шұғыл. ы - дауысты, жуан, езулік, қысаң. р- дауыссыз, үнді, ауыз жолды, тіл алды, діріл. к- дауыссыз, қатаң, тіл ортасы, шұғыл ү - дауысты, жіңішке, еріндік, қысаң. й- дауыссыз, үнді, ауыз жолды, тіл алды. е- дауысты, жіңішке, езулік, ашық. к- дауыссыз, қатаң, тіл ортасы, шұғыл 8 әріп, 8 дыбыс, 3 буын (бітеу, бітеу, тұйық) ә-де-би-ет ә- дауысты, жіңішке, езулік,ашық. д- дауыссыз, ұяң, тіс, шұғыл. е- дауысты, жіңішке, езулік, ашық. б- дауыссыз, ұяң, ерін, шұғыл. и – дауысты, жіңішке, езулік,, қысаң. е- дауысты, жіңішке, езулік, ашық. т- дауыссыз, қатаң, тіс, шұғыл. 7 әріп, 7 дыбыс, 4 буын (ашық,ашық, ашық, тұйық) II деңгей 1. «Әдебиеттанушы»- көркем әдебиет мәселелерін зерттейтін ғылым. «Қайраткер» - кайрат қазақ тілінде күш, қуат дегенді білдіреді I деңгей 1. ға-лым ғ- дауыссыз, ұяң, тіл арты, ызың. а- дауысты, жуан, ашық езулік. л- дауыссыз, үнді, ауыз жолды, тіл ұшы. ы – дауысты, жуан, езулік, қысаң. м - дауыссыз, үнді,мұрын жолды, ерін. 5 әріп, 5 дыбыс, 2 буын (ашық, бітеу) дәс-түр д- дауыссыз, ұяң, тіс, шұғыл. ә- дауысты, жіңішке, езулік,ашық. с- дауыссыз, қатаң, тіс, ызың. т- дауыссыз, қатаң, тіс, шұғыл. ү- дауысты, жіңішке, еріндік, қысаң. р- дауыссыз, үнді, ауыз жолды, тіл алды, діріл. 6 әріп, 6 дыбыс,2 буын (бітеу, бітеу) мәр-те-бе м - дауыссыз, үнді,мұрын жолды, ерін. ә- дауысты, жіңішке, езулік,ашық. р- дауыссыз, үнді, ауыз жолды, тіл алды, діріл. т- дауыссыз, қатаң, тіс, шұғыл. е- дауысты, жіңішке, езулік, ашық. б- дауыссыз, ұяң, ерін, шұғыл. е- дауысты, жіңішке, езулік, ашық. 7 әріп, 7 дыбыс, 3 буын (бітеу, ашық, ашық)
Тақырып: Мемлекеттік тіл. Қазақстанның болашағы-қазақ тілінде. Тіл дамыту. Тапсырмалар III деңгей 2. 1) Мемлекеттік тілді меңгеру кімнің міндеті? - Мемлекеттік тілді меңгеру- кез келген Қазақстан Республикасы азаматының міндеті. 2) Ш. Айтматов ана тілі туралы не айтқан?- Ұлы жазушы Шыңғыс Айтматов ана тілі туралы былай деген екен: «Халықтың мәнгі ғұмыры оның тілінде. Әрбір тіл өзінің халқы үшін-ұлы». 3) Әлемнің дамыған елдерінің қатарына кіру үшін не істеу керек?- Әлемнің дамыған елдерінің қатарына кіруде де ел экономикасымен қатар, әлеуметтік мәселерге, оның ішінде мемлекеттік тіл мәселесіне айрықша көңіл бөлуіміз керек. 3. Тә-уел-сіз т- дауыссыз, қатаң, тіс, шұғыл. ә- дауысты, жіңішке, езулік,ашық. у- дауыссыз, үнді, ауыз жолды,ерін. е- дауысты, жіңішке, езулік, ашық. л- дауыссыз, үнді, ауыз жолды, тіл ұшы. с- дауыссыз, қатаң, тіс, ызың. і- дауысты, жіңішке, езулік, қысаң. з- дауыссыз, ұяң, тіс,ызың. 8 әріп, 8 дыбыс, 3 буын (ашық, бітеу, бітеу) ғұ-мыр ғ- дауыссыз, ұяң, тіл арты, ызың. ұ- дауысты, жуан, еріндік, қысаң. м - дауыссыз, үнді,мұрын жолды, ерін. ы – дауысты, жуан, езулік, қысаң. р- дауыссыз, үнді, ауыз жолды, тіл алды, діріл. 5 әріп, 5 дыбыс, 2 буын (ашық, бітеу) II деңгей Мем-ле-кет-тік (б,а,б,б), ө-не-рін (а,а,б), тә-уел-сіз (а,б,б), не-гі-зі (а,а,а), ха-лық-тың (а,б,б),мең-ге-ру (б,а,а), мә-се-ле (а,а,а), а-за-ма-ты-ның (а,а,а,а,б). II модуль. Қазақстан Республикасының саяси жағдайы. Морфология №5 сабақ Тақырып: Әлем елдерімен терезесі тең. Сөз құрамы. Сөзжасам. Тапсырмалар III деңгей 2. Сөз құрамын анықтау: қауымдастықпен, басты, дамуымыздың, ұйымы, қауіпсіздік, әлемдік, жылдарында, әлемнің, тәуелсіздіктің, белгісі Үлгі: халықтынхалықтың- түбір (негізгі)
Кестені мысалдармен толтырыңдар
№6 сабақ Тақырып: Ынтымақтастық. Күрделі сөздер. Тапсырмалар II деңгей 1. Күрделі сөздер: көкжиегінен, трансшеқаралық, қиын-қыстау, қарым-қатынастардың, шарттық-құқылық, мәдени-гуманитарлық, өзара. I деңгей 1. Сөздердің сөз құрамын анықтаңдар: штаттарына, өкіметтері, гуманитарлық, саласымен, көкжиегінен, салдарынан, қиындықтарды, төрағасы. 3 сөйлем құраңдар. Штаттарына – штат- түбір, зат есім; тар – көптік жалғау; ы – тәуелдік жалғау, 3 жақ, жекеше түрі; на – Б.с. жалғауы, тәуелді септеу. өкіметтері - өкімеи- түбір, зат есім; тер- көптік жалғау; ы- тәуелдік жалғау, 3 жақ, көпше түрі Гуманитарлық- гуманитар- түбір, зат есім; лық – сөз тудырушы жұрнақ. Саласымен- сала- түбір, зат есім; ы- тәуелдік жалғау, 3 жақ, жекеше түрі; мен- К.с. жалғауы. Көкжиегінен – көк, жиек – түбір, күрделі сөз; і- тәуелдік жалғау, 3 жақ, жекеше түрі; нен – Ш.с. жалғауы. Салдарынан –салдар- түбір, зат есім; ы- тәуелдік жалғау, 3 жақ, жекеше түрі; нан- Ш.с. жалғауы. қиындықтарды – қиын – түбір, сын есім; дық – сөз тудырушы жұрнақ; тар – көптік жалғау; ды- Т.с. жалғауы. төрағасы – төр, аға- түбір, күрделі сөз, зат есім; сы- тәуелдік жалғау, 3 жақ, жекеше түрі. Қосымша тапсырма: бейбітшілік, інішек, өндірістік, замандастар, ағатай, ағатайларың, көпшілікпен,оқырмандарыңызбен.
III деңгей 1. Қайтарт- өзгелік, шаптыр- өзгелік, аударғыз- өзгелік, қысыл- ырықсыз, ағарт- өзгелік, сайлан - ырықсыз, сұран- ырықсыз, жинат- өзгелік, өсіріс- ортақ, кетір- өзгелік, таптыр- өзгелік , қондыр- өзгелік, шашқыз- өзгелік, теріс- ортақ . II деңгей Бекіту-бекіт, айту-айтыс, айттыр, тазалау – тазалат, жинасу- жинат, жинас, жуыну- жуын, жуыс, теру- теріс. №8 сабақ Тақырып: Үнемшілдік. Әңгімелесу. Тапсырмалар
Мен үнемшілмін, сараңмын Сен үнемшілсің, сараңсың Сіз үнемшілсіз, сараңсыз Ол үнемшіл, сараң Біз үнемшілміз, сараңмыз Сендер үнемшілсіңдер, сараңсыңдар Сіздер үнемшілсіздер, сараңсыздар Ол үнемшіл, сараң II деңгей 2. А.с. үнемшілдік, тәуекел, ұғым І.с. үнемшілдіктің, тәуекелдің, ұғымның Б.с. үнемшілдікке, тәуекелге, ұғымға Т.с. үнемшілдікті, тәуекелді, ұғымды Ж.с үнемшілдікте, тәуекелде, ұғымда Ш.с. үнемшілдіктен, тәуекелден, ұғымнан К.с. үнемшілдікпен, тәуекелмен, ұғыммен №9 сабақ Тақырып: Ұлттық теңге-дербес елдіктің дәлелі. Септеулік шылаулардың қолданылу ерекшеліктері. Тапсырмалар III деңгей 2. Септеулік шылау: үшін 2. Менің теңгем, ғасырым, елім, түсім Сенің теңгең, ғасырың, елің, түсің Сіздің теңгеңіз, ғасырыңыз, еліңіз, түсіңіз Оның теңгесі, ғасыры, елі, түсі Біздің теңгеміз, ғасырымыз, еліміз, түсіміз Сендердің теңгелерің, ғасырларың, елдерің, түстерің Сіздердің теңгелеріңіз, ғасырларыңыз, елдеріңіз, түстеріңіз Олардың теңгелері, ғасырлары,түстері
№11 сабақ Тақырып: Мемлекет дегеңіміз не? Өткен шақ.
III деңгей 2. Мен сақтап отырмын, жүремін, жүзеге асырдым, басқарыппын Сен сақтап отырсың, жүресің, жүзеге асырдың, басқарыпсың Сіз сақтап отырсыз, жүресіз, жүзеге асырдыңыз, басқарыпсыз Ол сақтап отыр, жүреді, жүзеге асырды, басқарыпты Біз сақтап отырмыз, жүреміз, жүзеге асырдық, басқарыппыз Сендер сақтап отырсыңдар, жүресіңдер, жүзеге асырдыңдар, басқарыпсыңдар Сіздер сақтап отырсыздар, жүресіздер, жүзеге асырдыңыздар, басқарыпсыздар Олар сақтап отыр, жүреді, жүзеге асырды, басқарыпты II деңгей 1. Мемлекет деген не?- Мемлекет –саяси ұйым. Мемлекет қандай қызмет атқаратын саяси ұйым?- Ол- қоғам үшін қызмет істейтін саяси ұйым Мемлекеттің несі болуы керек?- Өзінің ішкі және сыртқы саясаты, басқарушы органдары, әскер, полиция, арнаулы материалдық қоры, өзінің аумағы. Мемлекеттің аумағы нелерге бөлінеді?- Әкімшіліктерге бөлінеді.
№12 сабақ Тақырып: Президенттік басқару жүйесіне негізделген мемлекет. Осы шақ
III деңгей 1. Қазақстан тұтастығы неден құралады? - Әкімшілік-аумақтық бөлшектерден құрылады Мемлекеттің басшысы кім? - Қазақстан Республикасының Президенті – мемлекет басшысы. Президент нелерге қол қояды? - Президент Парламент қабылдайтын заңдарға қол қояды Қазақстан қандай саясат жүргізеді?- Қазақстан басқа мемлекеттермен тату көршілік, олардың ішкі ісіне араласпау, бірінші болып қарулы күштерді қолданбау саясатын жүргізеді. Республика шеқарасын кім күзетеді? - Республика шеқарасын Қазақстанның шеқара әскері күзетеді. 2. Атқару – атқарып отырмын, атқарамын, атқардым Қою – қойып жүрмін, қоярмын, қойыппын Күзету – күзетіп тұрмын, күзетпекпін, күзеткенмін Қабылдау – қабылдап тұрмын, қабылдаймын, қабылдағанмын.
№13 сабақ Тақырып: Біздің мемлекет азаматтарының құқықтары. Келер шақ. Сөйлесу. Тапсырмалар III деңгей 2. Құқығы- құқығ – түбір, зат есім; ы- тәуелдік жалғау, 3 жақ , жекеше түрі; Қабілетсіз- қабілет- түбір, зат есім; сіз- сөз тудырушы жұрнақ; Азаматының – азамат – түбір, зат есім; ы- тәуелдік жалғау, 3 жақ, жекеше түрі; ның –І.с. жалғауы Мүліктік – мүлік – түбір, зат есім; тік- сөз тудырушы жұрнақ; Сайлауда – сайлау – түбір, зат есім; да – Ж.с. жалғауы; Өткізіледі - өткіз – түбір, етістік; іл- етіс жұрнағы; е- сөз тудырушы жұрнақ; ді – етістіктің келер шақ жалғауы, 3 жақ. 3. Мен өткіземін, өткізермін, өткізбекпін Сен өткіземсің, өткізерсің, өткізбексің Сіз өткізесіз, өткізерсіз, өткізбексіз Ол өткізеді, өткізер, өткізбек Біз өткіземіз, өткізерміз, өткізбекпіз Сендер өткізесіңдер, өткізерсіңдер, өткізбексіңдер Сіздер өткізесіздер, өткізерсіздер, өткізбексіздер Олар өткізеді, өткізер, өткізбек II деңгей 2. Өткізу - откіземін, өткізермін, өткізбекпін Қатысу – қатысамын, қатысармын, қатыспақпын Санау – санаймын, санармын, санамақпын Тарату – таратамын, таратармын, таратпақпын Тағайындау – тағайындаймын, тағайындармын, тағайындамақпын 3. Мен атқарушымын, басқармамын Сен атқарушысың, басқармасың Сіз атқарушысыз, басқармасыз Ол атқарушы,басқарма Біз атқарушымыз, басқармамыз Сендер атқарушысыңдар, басқармасыңдар Сіздер атқарушысыздар, басқармасыздар Олар атқарушы, басқарма I деңгей 2. Мен атқармақпын Сен атқармақсың Сіз атқармақсыз Ол атқармақ Біз атқармақпыз Сендер атқармақсыңдар Сіздер атқармақсыздар Олар атқармақ IV модуль. Гұлама тұлғалар. Синтаксис. Құрмалас сөйлем №14 сабақ Тақырып: Сұлтанмахмұт Торайғыровтың мақалалары. Күрделі бастауыш пен баяндауыш. Тапсырмалар III деңгей 1. С. Торайғыров мақалаларды қай жылдары жазған?- С. Торайғыров мақалаларды 1913-1914 жылдары жазған. Мақалаларда қандай мәселелерді қозғаған?- Сол кездегі мұғалімдер алдынан кездесетін көптеген кедергілерге тоқталады. Олар қалай аталған?- «Өлең және айтушылар», «Қазақ тіліндегі өлең кітаптары жайынан», «Қазақ ішінде оқу оқыту жолы қалай?» 2. Төменде берілген сөйлемге синтаксистік талдау жасаңдар:
№15 сабақ Тақырып: Жүсіпбек Аймауытов. Салалас құрмалас сөйлем.
III деңгей 1. Жүсіпбек Аймауытов, Қызылорда қаласында, мектеп мұғалімдері. 3. Сөйлемге синтаксистік талдау жасаңдар: Жүсіпбек Аймауытов-әдебиетіміздегі аса ірі тұлғалардың бірі. (Жай, хабарлы, жайылма, жақты, толымды сөйлем) II деңгей 2. Ж. Аймауытов психолог –ғалым ретінде 1924-29 жылдар аралығында кеңінен танылады.(Жай, жайылма, жақты, толымды сөйлем) №16 сабақ Тақырып: Қаныш Сәтбаев. Сабақтас құрмалас сөйлем.
III деңгей 2. з.е і.с з.е з.е ет Сәтбаев олардың ақылшысы, тәрбиешісі болды. (Жай, хабарлы, жайылма, жақты, толымды сөйлем) 3. Мен тәрбиешімін, маманмын Сен тәрбиешісің, мамансың Сіз тәрбиешісің, мамансың Ол тәрбиеші, маман Біз тәрбиешіміз, маманбыз Сендер тәрбиешісіңдер, мамансыңдар Сіздер тәрбиешісіздер, мамансыздар Ол тәрбиешілер, мамандар Жақсы тәрбиеші болу үшін, көп оқу керек. Колледжде жақсы оқысан, жақсы маман боласың II деңгей 2. Қ. Сәтбаев олардың ақылшысы, тәрбиешісі болды. 3. А.с. ғалым, ұлт, дәреже І.с. ғалымның, ұлттың, дәреженің Б.с. ғалымға, ұлтқа, дәрежеге Т.с. ғалымды, ұлтты, дәрежені Ж.с. ғалымда, ұлтта, дәрежеде Ш.с. ғалымнан, ұлттан, дәрежеден К.с. ғалыммен, ұлтпен, дәрежемен Шоқан Уалиханов – ірі ғалым, оның зерттеулері қазақ ғылымда ерекше орын алады. №17 сабақ
3. 1) Б. Момышұлы- Кеңес Одағының Батыры, жазушы, ерекше тұлға. .(Жай, хабарлы, жайылма, жақты, толымды сөйлем) 2) Ол туралы жазылған көркем шығармалар, өлең-жырлар, ауызекі әңгімелер халық арасында кеңінен таралған.(Жай, хабарлы, жайылма, жақты, толымды, бірыңгай бастауышы бар сөйлем) №18 сабақ Тақырып: Олжас Сүлейменов. Бастауыш пен баяндауыштың қиысуы.
III деңгей 1. - «Қыш кітап » қандай шығарма?- «Қыш кітап»-көркемдігі, философиясы жағынан аса биік, этнографиялық жағынан соны, орындалуы, техникасы жағынан шебер шығарма. - Оның авторы кім?- Оның авторы - Олжас Сүлейменов - Автор осы кітаппен нені айтуға тырысты?- Тарихи тақырыпты қозғалғанмен автор оны фон ретінде алып, бүгінгі күннің шындығын айтуға тырысады. - Автордың негізгі идеясы қандай?- Автордың негізгі идеясы-қазақ тарихының да терең, оның әлемдік өркениетке өз үлесі бар екенін айту. - Поэма қанша тұрғыда қарастырылады?- Осы орайда поэманы үш тұрғыда: тарихи шындық, философиялық, көркемдік жағынан қарастырамыз. 2. Бірінші сөйлемді теріп жазып, ондағы бастауыш пен баяндауыштың байланысын түсіндіріп, қандай сөз табынан жасалғанын анықтаңдар. «Қыш кітап»-көркемдігі, философиясы жағынан аса биік, этнографиялық жағынан соны, орындалуы, техникасы жағынан шебер шығарма. (бастауыш- зат есім, баяндауыш та зат есім)
Әр сөйлемнің тұрлаулы мүшелерін теріп жазып, бастауыш пен баяндауыш туралы толық мәлімет беріңдер. «Қыш кітап»
Автордың негізгі идеясы-қазақ тарихының да терең, оның әлемдік өркениетке өз үлесі бар екенін айту. Енді автордың осы ойын жеткізу шеберлігі қандай, соған тоқталайық. Осы орайда поэманы үш тұрғыда: тарихи шындық, философиялық, көркемдік жағынан қарастырамыз. Тарихи шындық-поэманың алтын өзегі, онсыз (деректерсіз) ақынның ойы іске аспаған болар еді. Поэмадағы кейіпкер өмірде болған, аты тасқа қашалып,тарих шындаған адам. Ал дастанға өзек болған халық- скифтер мен оғыздардың ежелгі Ассирияға, қазіргі Қазақстан аумағынан қоныс аударған деген болжам бүгін ғылыми түрде расталып отыр.
№19 сабақ жүктеу/скачать 1,29 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|