Ciмдiктер физиологиясы мен биотехнологиясы

Бұршақтың немесе сояның сау тегіс тұқымдарын таңдап, сабынды ерітіндіде, одан кейін құбырындағы және дистиллденген сумен әбден жуып алу керек. Жуылған тұқымдарды дәке қапшықтарында 2-5 мин-қа 96% спиртке салып, стерилді суда жуып, диацидтің ерітіндісіне 20 минутқа салынады. Одан кейін стерилді суда бес рет шайылу керек.

Жұмысты ламинар-бокста жүргізеді. Қоректік ортасы бар Петри стерилді табақшаларына немесе пробиркаларға стерилді пинцетпен 5-10 тұқымнан салады. Петри табақшаларын тұқымдармен температурасы +25^оС термобөлмесіне орналастырады. Асептикалық өскіншелерді экспланттарды алу үшін 8-15 күннен кейін пайдалануға болады.

Тұқымдарды өсіру үшін среды Уайт (кесте 1), Мурасиге және Скуг (МС) немесе Гамборг (В-5) ортасын фитогормондарды қоспай, пайдалануға болады.

Өсіп жатқан «көзшелермен» картоптың түйнектерін алып, өсіп жатқан өркенді бөліп, стерилдеу керек.

1. 
   Стерилденген өркенді (Петри стерилді табақшасында) ламинар-бокста бинокулярлы микроскоптың көру аймағына орналастыру.
   
2. 
   Микроскоптың кіші ұлғаюында бүршіктің кесіндісінің орталық бөлігіндегі дөңгелек пішінді төбесімен ұзарған өсу конусты тауып алу. Өсу конустың үстінде бүршіктің негіздемесінен дамыған, бастама жапырақшалары (примордиялар) дөңесті құрайды.
   
3. 
   Препараттық инесімен (шприцтің кескіш инелер) 12-13 пластохронда (екі жапырақ төмпешіктердің инициациялары арасындағы уақыт арасы) апикалды меристеманы (конус) бөліп алып, стерилді ортаға ауысу.
   

Меристеманы ортаға отырғызудан 5-6 жапырақшалармен өскіншелердің қалыптастыруына дейін орта шамамен 30-45 күн, кейбір жағдайда 2-ден 8 айға дейін өтеді. Орталарды таусылу шамасына байланысты жаңартады және өскіншелерді стерилді жағдайда жаңа орталарға отырғызады.