Д. Б. Абулкасова (қолы) (аты-жөні)



бет54/93
Дата05.02.2022
өлшемі1,19 Mb.
#16438
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   93
5 апта.
Дәріс №5
Тақырып: ІІ д.ж. соғыстан кейінгі халықаралық қатынастар жүйесіндегі Жапония.
Дәрістің мақсаты: Халықаралық қатынастар жүйесіндегі Жапонияның орны мен ролі.
Тірек сөздер: Потсдам декларациясы, Сан-Франциско конференциясы, 1947 ж. Конституция, Кеңес-жапон, кеңес-американ қатынастары.
Негізгі сұрақтар мен қысқаша мазмұны:

  1. Американ оккупациясы және Жапонияның экономикалық және саяси дамуы.

  2. Либерал-демократтардың жаңа саясаты.

  3. Жапония сыртқы саясатының негізгі бағыттары.

Жапониямен соғысқа КСРО-ның араласуынан және оның әскерлерінің Квантун армиясын талқандауынан кейін Жапонияның билеуші топтары Потсдам конферециясының капитуляция туралы талабын орындауға мәжбүр болады. Осыдан кейін одақтас державалар атынан әрекет жасаған американ әскерлері Жапонияны оккупациялайды. Осы кезден бастап 1952 ж. Сан-Франциско бейбіт келісімі күшіне енгенге дейін елдегі жоғарғы билік АҚШ-тың қолында болады. Жапонияның мемлекеттік құрылымын өзгертудегі маңызды шара 1946 жылы 3 қарашада жаңа конституцияның қабылданып, 1947 жылы 3 мамырда күшіне енуі болды (қазіргі кезге дейін қолданылып келеді). Конституция абсолюттік монархияны жариялап, императорды саяси биліктен шеттетіп, оны тек «ұлт бірлігінің символы» деп жариялады. Жаңа конституция бойынша әйел адамдарға ерлермен бірдей сайлау құығы берілді. Парламенттің жоғарғы палатасы сайланбалы болды және «Кеңесшілер палатасы» деген атауға ие болды. Төменгі палата (өкілдер палатасы) жоғарғы палатамен салыстырғанда біраз артықшылықтарға ие болды.
Жапония сыртқы саясатының негізі АҚШ-мен арадағы қатынастарға негізделген. 1987 ж. Жапонияның «жұлдызды соғысқа» қатысуы туралы бағдарламаға қол қойылады. 1975 ж. қарашасынан бастап Жапония неғұрлым дамыған капиталистік елдердің жыл сайын өтетін кездесулерінің үздіксіз қатысушысына айналады («Жетілік елдер»). 1997 ж. күзінде АҚШ мен Жапонияның әскери министрлері мен сыртқы істер министрлері Вашингтонда жапон-американ «қауіпсіздік келісіміне» негізделген әскери бірлестігінің жаңа бағыттарын айқындаған жаңа келісімге қол қояды. 1996 жылы Жапонияның Азия елдеріне шығарған экспорт көлемі оның АҚШ мен Европаға шығарған экспортының 188,8 млрд. доллардан асып түсіп, 192,8 млрд. долларды құрады. Токио, әсіресе сыртқы саясатында Пекинмен байланысын реттеуге көп көңіл бөледі. Бұл екі ел арасындағы тауар айналымы 60 есе өсіп, 1972 жылы 1,1, млрд. доллардан 1996 жылы 62,4 млрд.-қа дейін жетеді.
Жапония сыртқы саясатындағы маңызды мәселе Кеңес Одағымен арадағы байланыстарды реттеу болып отыр. 1952 жылы КСРО Сан-Франциско келісіміне қол қоюдан бас тартады. Кейіннен екі ел дипломатиялық қатынастарды қайта жандандыру туралы, соғыс жағдайын тоқтату туралы келісіп, 1957 жылы сауда келісімі жасалады. Алайда әлі күнге дейін «солтүстік территория» мәселесінің сақталуына байланысты келісімге қол қойылмай отыр (Жапония 1945 ж. заңсыз түрде тартыпалынған Итуруп, Кунашир, Шикотан және Оңтүстік Куриль аралындағы Хабомал жоталарының қайтарылуын талап етуде).
1997 жылы күзде Красноярскіде Ресей президенті Б.Н.Ельцин мен Жапония премьер-министрі Рютаро Хасимото кездесуінен кейін д.ж. екі ел 2000 ж. бейбіт келісім жасайды деп жарияланады. Алайда ол жүзеге асқан жоқ. 1998 жылы сәуірде жапон-ресей келіссөздерінің барысында Ельцин бейбіт келісім емес, Россия мен Жапония арасында ынтымақтастық, бейбітшілік және достық туралы келісім жасауды ұсынады. Бұл ұсыныс Жапония тарапынан қолдау таппайды. Рютаро Хасимото жетекшілігімен экономикалық салада өзара қарым-қатынас жасау туралы бағдарлама қабылданады («Ельцин – Хасимото жоспары»).


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   93




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет