Д. Б. Абулкасова (қолы) (аты-жөні)



бет56/93
Дата05.02.2022
өлшемі1,19 Mb.
#16438
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   93
6 апта.
Дәріс №6
Тақырып: 1918-1945 ж.ж. Үндістан.
Дәрістің мақсаты: Екі д.ж. соғыс аралығындағы Үндістандағы ұлт-азаттық қозғалыстардың өрлеу себептері, азаматтық бағынбау тактикасының кезедерін ашып көрсету.
Тірек сөздер: Монтегю-Челмсфорд, М.Ганди, «Азаматтық бағынбау» тактикасы, Ұлттық Конгресс.
Негізгі сұрақтар мен қысқаша мазмұны:

  1. Британ отаршыл үкіметінің саясаты.

  2. "Үнді Ұлттық Конгресі" және М.Ганди.

  3. ІІ д.ж. соғыс қарсаңындағы Үндістанның саяси және экономикалық дамуы.

І д.ж. соғыс Үндістанда әлеуметтік-экономикалық қатынастардың өрлеуіне алып келді, бұл өз кезегінде үнді халқы мен ағылшын империалистері арасындағы қарама-қайшылықтардың шиеленісуін туғызды. Үнді буржуазиясы соғыс жылдарында жылдам қарқынмен дамуға мүмкіндік алады. Әсіресе мақта-қағаз өнеркәсібінің түсімі артты, бұған соғыс тапсырыстарының молдағы және ағылшын матасының импортының қысқаруы себеп болады. І д.ж. соғыс жұмысшылар тобының жағдайын одан әрі қиындатты.


Ағылшын отаршыл үкіметі Үнді халқын езгіге салып, олардың онсыз да ауыр жағдайын қиындатып жіберді. 1918-1921 жж. ұлт-азаттық қозғалыстардың өрлеуіне Үндістандағы отаршылдық жағдайды одан әрі нығайтқан Монтегю-Челсмфорд реформалары септігін тигізді. Бұл заң бойынша полиция мен отаршыл билікке шектен тыс артықшылықтар берілді. Олар үкіметке қарсы қозғалысқа қатысты деген кез-келген күдіктіні тұтқындап, сотқа беруге құқылы болды.
Соғыстан кейін Конгрестің буржуазиялық жетекшілері тек қана жаппай қозғалыстардың көмегімен империализмді шектеуге болады деген шешімге келеді, сондықтан Ұлттық Конгресс жаппай күресті өрістетуге кіріседі. 1916 ж. бастап Ұлттық Конгрестің жетекшісі болып М.Ганди сайланады. Үнді ұлттық буржуазиясының болашақ идеологы ретінде, Ганди барлық таптар мен үнді қоғамындағы топтарды ағылшын империализміне қарсы күреске біріктіруді өзінің алдына мақсат етіп қояды. Ұлттық Конгресс 1930 жылы қаңтар айында М.Ганди ұсынған 11 пункттен тұратын өз талаптарын қояды. Алайда ағылшын үкіметі бұл талаптарды орындаудан бас тартады. Осы кезден бастап М.Гандидің жетекшілігімен азаматтық бағынбау ісі басталады. Ағылшын үкіметі бұл әрекеттерді террор арқылы басуға ұмтылады. 1930 жылы мамыр айында Ұлттық Конгресс заңнан тыс деп жарияланып, М.Ганди, М.Неру және Дж. Неру т.б. Конгресс жетекшілері, сонымен қатар 60 мыңнан астам қозғалысқа қатысушылар тұтқындалады.Үкіметтің қатаң репрессияларының нәтижесінде 1931 жылдың алғашқы айларында жаппай империалистерге қарсы бағытталған қозғалыстар біртіндеп бәсеңдей бастайды.Осындай жағдайда 1931 жылы наурызда Үндістанның вице-королі лорд Ирвин мен азаматтық бағынбау компаниясының жетекшісі М.Ганди арасында келіссөздер жүргізіліп, нәтижесінде "Дели пактісі" деп аталған құжатқа қол қойылады. М.Ганди азаматтық компаниясын тоқтатуға және "дөңгелек үстел" конференциясына қатысуға келіседі. Үкімет репрессияны тоқтатуға, соғыс жағдайы туралы Жарлықты жоюға және тұтқындағылардың көпшілігін босатуға міндеттенеді. Ұлттық Конгрестің мүшелерінің көпшілігі және оның жетекшілері келіссөздермен келіспейтіндіктері жөнінде мәлімдейді.

Каталог: dmdocuments
dmdocuments -> Семинар ожсөЖ 15 сағ. Емтихан 4 Барлығы 45 сағ Орал, 2010
dmdocuments -> Әдеби өлкетану Преподаватель Ақболатов Айдарбек Ахметұлы Вопросы: Вопрос №1
dmdocuments -> 2009ж. «Қазақ филологиясы» кафедрасы
dmdocuments -> Семинар ожсөЖ 5 сағ. СӨЖ 15 сағ. Емтихан Барлығы 45 сағ Орал, 2010
dmdocuments -> Жаратылыстану математикалық факультет
dmdocuments -> Барлығы – 45 сағат
dmdocuments -> 2007ж. Қазақ тілі мен әдебиеті және оқыту теориясы кафедрасы
dmdocuments -> Қазақ филологиясы кафедрасы 050205
dmdocuments -> Барлығы – 90 сағат


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   93




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет