Д. Серікбаев атындағы шығыс қазақстан

1.3 Пререквизиттер

Курсты жақсы игеру үшін жалпы геологиялық пәндері, тау-кен технологиясының негіздері, теориялық механика, қолданбалы механика, тау жыныстарын жарылыспен бұзу пәндері бойынша білім қажет.

2. 
   СТУДЕНТТЕРДІҢ ОҚУ ЖЕТІСТІКТЕРІН БАҚЫЛАУ ЖҮЙЕСІ
   

Қорытынды баға – емтиханда алынған балдан және семестр бойы бірінші және екінші рейтинг нәтижелері бойынша орташа балдан шығарылады.

Емтихан бойынша қорытынды бағада өлшемдік үлесі:60% - үлгерім нәтижесі, 40% - емтиханда алынған нәтижелерден тұрады.

Сонымен қорытынды баға келесі формула арқылы анықталады:

Р₂ - екінші рейтинг бағаларының сандық эквиваленті;

Э - емтихандағы сандық эквиваленті
1 кесте – Қорытынды әріптік жүйе және оның сандық эквиваленті бал түрінде

Әріп жүйесі бойынша бағалау	Балдың сандық эквиваленті	Пайыздық құрамы	Дәстүрлі жүйе бойынша бағалау
А	4,0	95-100	өте жақсы
А-	3,67	90-94
В+	3,33	85-89	жақсы
В	3,0	80-84
В-	2,67	75-79
С+	2,33	70-74	қанағаттанарлық
С	2,0	65-69
C-	1,67	60-64
D+	1,33	55-59
D	1,0	50-54
F	0	0-49	қанағаттанарлық емес

Кесте 2 - Студенттің білімін және шеберлігін бағалау кестесі

Бақылаудың барлық түріне бағаны қою саясаты: 1 АБ (бірінші рейтингтік бақылау), 2АБ (екінші рейтингтік бақылау), ҚА (қорытынды аттестация)
Жалпы принциптер	100-ден бастап %-тік мөлшердегі әрбір бақыланатын кезеңдегі барлық жұмыс түрлерін бағалау ережесі
Объективтік Мөлдірлік Орамдылық Жоғарғы дифференциация	Негізгі құрамы (Максимальды баға) Қатысуы – 10% Зертханалық жұмыстарды орындау және қорғау -10% Баяндаманы, рефератты дайындау - 5% Өзіндік жұмыс СОӨЖ+СӨЖ – 10%	Қолдау - белсенді жұмыс, пікірсайысқа қатысу –+5%; -мейірбандық және дәлдеп түзетуші +2%	Өндіру -кешігу-5% -сабақ үстіндегі әңгіме, назар аудармауы –5%
Қорытынды бағаны қою критерилерінің болуы		-СМИ, периодтық басылымды, Интернетті қолданумен ақпарат дайындау, +5%	-орынсыз себептермен сабақтан қалу –5% -әдепсіздік, тәртіпсіздік -10%
Көтермеленген және айыпталған баллдардың есебі		Тап тұйнақтай және и міндетті, уақытымен тапсырманы орындау +5% - лекцияның бары +5%-жіберілген сабақтарды уақытында өтеу	-ұялы телефонды қолдану -%5
Қорытынды мах-60%	Мах 45%	Мах 15%

2. 
   ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ
   

3.1 Күнтізбекті тақырыпты жоспар

1 Пәннің терминологиясы. Жыныстардың қасиетерін жіктеу. Жыныстардың базалық физика-техникалық қасиеттері. Тау жыныстарының құрамы мен құрылысын зерделеу әдісі.

Дәрістер жоспары

1 Жыныстардың минералдық құрамы мен құрлысынын оның қасиеттеріне әсері.

2 Жыныстар қасиеттерінің изотроптылығы және анизотроптылығы.

3 Жыныстарды құрамы, құрылысы және қасиеттері бойынша жіктеу.

4 Сыртқы факторлар, олардың жыныстардың қасиеттеріне әсері.

5 Тау-кен өндірісі процестерін жетілдіру және жыныстардың күйін басқару мақсатында жыныстардың физика- техникалық қасиеттерін басқару принцептері.

Дәрістер жоспары

2 Жыныстардың серпімдік қасиеттері.Серпімділіктің динамикалық және статикалық модулі.

3 Бұзылу процецтерінде жыныстардың серпімді қасиеттерінің ролі.

4 Деформациялар мен кернеулерді анықтау әдістері.

5 Жынстардың акустикалық қасиеттері.
2 Модуль. Тау жыныстарындағы жылу қасиеттері және процестері
3 Тау жыныстарында жылудың таралуы және жиналуының физикалық

негіздері.

Дәрістер жоспары
1 Жыныстардың жылу өткізгіштігі, жылу сиымдылығы, температура өткізгіштігі, жылулық кеңеюі.

2 Жылу касиеттерінің құрылысы мен сыртқы жағдайларға тәуелділігі.

3 Термиялық кернеулер. Тау-кен өндірісінің технологиясында жыныстардың жылулық қасиеттерін қолдану және жылулық қасиеттерді өлшеу әдістері.

4 Тау жыныстары мен процестерінің бұзылуы және беріктенуі, шахталар мен кеніштердің жылу режимін басқару, пайдалы қазбаларды шахтасыз қазып шығару, жер қойнауларының жылуын пайдалану.

5 Мәңгілік тоң жағдайларында пайдалы қазбаларды шығару кезінде термодинамикалық процестердің ерекшеліктері.

2. 
   Электрлік, магниттік қасиеттер мен процестер
   

1 Жыныстардың полярлануы. Жыныстардағы диэлектрлік өткізгіштік және шығындар.

2 Жыныстардың электерлік кедергісі Үлгілерде және массивте жыныстардың электрлік қасиеттерін өлшеу әдістері. Тау жыныстарының электірлік қасиеттерінің оның құрамына, құрылысына және сыртқы жағдайларына тәуелділігі.

3 Жыныстардың магниттік қасиеттері. Жыныстардың магниттік қасиеттерінің оның құрамына, құрлысына және сыртқы жағдайларына тәуелділігі және оларды қолдану.

4 Тау жыныстарындағы электромагниттік процестер.

5 Жыныстарда электромагниттік толқындардың таралуы. Тау жыныстарының оптикалық қасиеттері.

Дәрістер жоспары

1 Жыныстардың радиоактивтілігін анықтау әдістері мен аппаратура.

2 Пайдалы қазбаларды қазып шығару және қайта өңдеу процестерінде тау жыныстарының радиациялық қасиеттерін қолдану.

Дәрістер жоспары

1 Тау жыныстары қаситтерінің өзара байланысы туралы жалпы ережелер.

2 Жыныстар қасиеттерінің өзара байланысының үлгілері.

3 Белгіленген тәуелділіктер бойынша жыныстардың қасиеттерін анықтау.

4 Физика –ткхникалық қасиеттер бойынша тау жыныстарын құжаттандыру.

5 Тау-кен өндірісінде жыныстардың қасиеттерінің өзара байланысын қолдау саласы.
4 Модуль. Тау жыныстарының кен-технологиялық параметрлері

7 Жартастық, тығыз, жұмсақ және сусымалы жыныстарға тау жыныстарын технологиялық жіктеу.

Дәрістер жоспары

1 Тау жыныстарының беріктігі, қаттылығы, морт сынғыштығы, уатылуы, түрпілігі, бұрғылануы жарылуы.

2 Борпылдақ жыныстардың технологиялық көрсеткіштері.

3 Судың дисперсті жыныстарға әсері.

4 Тас көмірдің технологиялық қасиеттері.

5 Жыныстардың физикалық қасиеттерімен технологиялық көрсеткіштердің байланысы.

- әдебиет көздері бойынша тақырыптарды өз бетімен оқу, зертханаларға және кітапханаларға бару және т.б.;

- жеке үй тапсырмаларын (ЖҮТ) орындауға және оларды орындауға, тестен өткізуге, ШҚМТУ кітапханасында, аудиторияларда (2-302, 2-311) ауызша жауап беруге дайындалу;

- ЕМК ВНИИцветметте, ШҚМТУ кітапханасындағы конференцияларға, дөңгелек «үстелге», ауызша хабарламаға, реферат жазу үшін материалдар жинау;

- жеке үй тапсырмасын орындау (ЖҮТ) .
1 Тау жыныстарының физика-техникалық қасиеттері туралы ұғым.

2 Тау жыныстарындағы механикалық қасиеттер мен процестер.

3 Жыныстардың реологиялық қасиеттері. Ретардация, тау қысымын есептеуде тау жыныстарының реологиялық қасиеттерінің ролі.

4 Тау жыныстарының гидравликалық және газодинамикалық қасиеттері.

5 Жыныстардағы газдардың құрамы, газдылық. Тау жыныстарының гидравликалық және газодинамикалық қасиеттерін анықтау әдістері.

6 Тау жыныстарындағы жылу қасиеттері және порцестері.

7 Тау-кен өндірісі процестерінде жыныстардың электрлік және магниттік қаиеттерін қолдану. Техника-экономикалық көрсеткіштер.

8 Тау жыныстарныдағы радиациялық қасиеттер процестер.

9 Тау жыныстары қасиеттерінің өзара байланысы және құжаттау

10 Тас көмірдің технологиялық қасиеттері. Жыныстардың физикалық қасиеттерімен технологиялық көрсеткіштердің байланысы.

1 Тау жыныстарының физика-техникалық қасиеттері туралы ұғым

2 Тау жыныстарындағы механикалық қасиеттері мен процестер

3 Тау жыныстарындағы жылу қасиеттері және процестері

1 Электрлік, магниттік қасиеттер мен процестер

2 Тау жыныстарындағы радиациялық қасиеттер мен процестер.

3 Тау жыныстары қасиеттерінің өзара байланысы және құжаттау.

4 Тау жыныстарының кен-технологиялық параметрлері

Қорытынды бақылаудың сұрақтары рубежды бақылаудың сұрақтары сияқты. Сұрақтарды оқытушы алдын ала 2 жұма бұрын береді.

4 ПӘН БОЙЫНША ҰСЫНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1 Кобранова В.Н., Лепарская Н. Определение Физических свойств горных пород. М., Гостоптехиздат, 1957, 160с.

2 Барон Д.И., Логунцов Б.М., Позин Е.З. Определение свойств горных пород, М., 1962, 332 с.

3 Ильницкая Е.И. и др. Свойства горных пород и методы их определения. М., Недра, 1969, 392 с.

4 ГОСТ 21153.2-84. Породы горные. Методы определения предела прочности при одноосном сжатии. Госкомитет СССР по стандартам. М., 1984, 10 с.

5 Методика отбора проб и определения физико-механических свойств горных пород. М., 1984, 72 с.

6 Ямщиков В.С. Методы и средства исследования и контроля горных пород и процессов. М. Недра, 1982, 296 с.