Э леум етп к таным теориясы

Э леум етп к таным теориясы
■ модельдеудщ уш кызметш аныктап, 
мысал келпру;
■ бакылау аркылы б ш м алу процесш 
талкылау;
■ бакылау аркылы б ш м алу мен эре- 
кет етуге эсер ететш турл1 фактор- 
ларды тус1нд1ру;
■ максаттын, нэтижен кутудщ жэне 
кундылыктардын мотивациялык ка- 
сиеттерш талкылау;
■ езшдак тш м д ш кп аныктап, онын 
б ш м беру ортасындагы себеб1 мен 
салдарын тусшд1ру;
■ модельдеу турлер1 (мысалы, курдас- 
тар, кепжактылык, бетмделу) езш- 
дш тш м дш к пен окытуга калай эсер 
етепнш тус1нд1ру;
■ элеуметпк танымдык теория прин- 
циптерш сипаттайтын кейб1р б ш м
беру тэсшдерш аныктау тэр1зд1 бш к- 
т ш к п игере аласыздар.
О^ЫТУДЫЦ КОНЦЕПТУАЛДЬЩ НЕГ1З1
Альберт Бандура 1925 жылы Канаданьщ Альберта каласында дуниеге келдг 
Ол 1941 жылы Айова университепнде клиникалык психология саласы бойынша док- 
торлык атак алды. Дэл осы жерде оган Миллер мен Доллардтын «Элеуметпк окыту 
жэне ел1ктеу» 
(Social Learning and Imitation)
атты енбеп 
(1941)
катты эсер еткен ед1 
(осы тарауда кешшрек сез болады). 1950 жылы Стэнфорд университетше келгеннен 
кеин, Бандура элеумегг'iк мшез-кулыкка эсер ететш факторларды зерттей бастады. 
Ол бул кезде эл1 де нактылана коймаган рефлекс теориялары элеуметшшдш пен де- 
виантты мшез-кулыкты жан-жакты тусшд1ре алмайды деп есептедт
«Шындыгында, элеуметш1лд1к жэне девиантты мшез-кулык мэселесше к а т е т ы
окыту теорияларынын кемш ш п - олардын жануарларды немесе адамнын б1р езш 
уйретуге байланысты журпзшген шектеул1 принциптерге суйенуше байланысты» 
(Bandura & Walters, 1963, p. 1).
Бандура турл1 дагдыларды, тэсшдерд1 жэне мшез-кулыктарды камтитын ба- 
кылау аркылы б ш м алудын жан-жакты теориясын жасап шыгарды. Элеуметпк та­
нымдык принциптер танымдык, кимыл-козгалыс, элеуметпк жэне езш-ез1 баскару 
дагдыларымен катар, зорлык-зомбылык (ем1рдеп жэне кинодагы), моральдык даму, 
б ш м беру, денсаулык, элеуметпк кундылыктарды окытуга катысты да колданылуда 
(Zimmerman & Schunk, 2003).
Сондай-ак Бандуранын керемет жазушы екенш де айта кеткен жен. Ол 1963 жылы 
Ричард Уолтермен б1рлесш жазган 
«Элеуметтiк оцыту жэне жеке тулганы дамыту»
(Social Learning and Personality Development) атты енбепнен баска да б1рнеше штап 
жазды. Олар: «Мшез-кулыкты модификациялау принциптерн) 
(Principles o f Behavior
Modification)
(1969), «Агрессия: элеуметпк окытуды талдау» 
(Aggression: A Social
Learning Analysis)
(1973), «Элеуметпк окыту теориясы» 
(Social Learning Theory)
(1977b) 
жэне «Ой мен ю-эрекеттщ элеуметпк непздерт элеуметпк танымдык теория» 
(Social
Foundations o f Thought and Action: A Social Cognitive Theory)
(1986) т.б. тэр1зда кпапта- 
ры. Бандура «0з1ндак тшмдшк: бакылау жаттыгулары» 
(The Exercise o f Control)
(1997) 
деп аталатын штабынан кешнп енбектер1нде адамдарга ездерш н ойлары мен эрекет- 
тер1н реттеу аркылы ем1рлер1ндеп манызды окигаларды баскаруга мумюндак беретш

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: