Статикалық анықталмайтын жүйелер Статикалық анықталмайтын жүйелер деп тек тепе-теңдік теңдеулері жеткіліксіз тіректердің реакцияларын анықтау үшін өзекті жүйелер аталады. Статикалық анықталмайтын жүйеге салынған байланыстар саны, конструкцияның геометриялық өзгермейтіндігін қамтамасыз ететін байланыстар санынан көп. Мұндай байланыстар тірек байланысы да, конструкцияның өзегі де болуы мүмкін. Арқалықтарды және қарапайым рамаларды қарастырайық, яғни геометриялық өзгермеуді қамтамасыз ететін байланыстары тірек бекітулері (тірек байланыстары) болып табылатын конструкциялар. Жазықтықта арқалықтың (раманың) геометриялық өзгермейтіндігін қамтамасыз ету үшін үш байланыс жеткілікті. Әрбір байланыс қандай да бір орын ауыстыруға тыйым салады.
Топсалы-қозғалмалы тірек жазықтығына перпендикуляр бағыт бойынша қозғалуға тыйым салады және бір байланыс болып табылады. Топсалы-қозғалмайтын тірек екі өзара-перпендикуляр (тік және көлденең) бағыт бойынша сызықтық қозғалыстарды мүмкін емес етеді және конструкцияға салынған екі байланыстарға сәйкес келеді. Соңында, өзектің соңында қатты Қорғаныс болған кезде барлық қозғалыстар мүмкін болмайды: тік және көлденең, және бұрылу бұрышы, сондықтан қатты қысу арқалықтың (раманың) геометриялық өзгермейтіндігін қамтамасыз ететін үш байланыс болып табылады. Әрбір қосымша байланыс үш жалпақ жүйелер үшін конструкцияны статикалық анықталмайтынға айналдырады. Конструкцияның геометриялық өзгермейтіндігін қамтамасыз ету үшін қажетті емес қосымша байланыстар артық деп аталады.
Статикалық анықталмайтын жүйелер деп есептеу үшін статика теңдеулері ғана жеткіліксіз жүйелер аталады. Мұндай жүйелердің статикалық анықталмауын ашу үшін деформациялар үйлесімділігінің қосымша теңдеулерін құру қажет. Жетіспейтін теңдеулер жүйенің серпімді деформациясын қарау арқылы жасалады. Бұл теңдеулердің саны n статикалық анықталмау дәрежесі деп аталады.
Статикалық түрде анықталмаған жүйелерде резервтік сілтемелер, яғни статикалық анықталатын және геометриялық түрде өзгермейтін жүйені алу үшін статикалық түрде анықталмайтын жүйеден алынып тасталатын сілтемелер бар.
Статикалық түрде анықталмаған жүйелер, статикалық түрде анықталғаннан гөрі, үнемді. Статикалық түрде анықталмайтын жүйелердің жетіспеушілігі тіректердің тұндыруына, жүйенің жекелеген элементтерін өндірудегі температуралық әсерлерге және дәлсіздіктерге сезімталдығы болып табылады.