Толқындар.
Механикалық толқындар.
Егер қатты, сұйық, газ тәрізді ортада бөлшектердің тербелісі пайда болса, онда ортаның молекулалары мен атомдарының әсерлесуі нәтижесінде тербеліс бір нүктеден екінші нүктеге беріле бастайды. Тербелістің ортада таралу процесін толқын деп атайды.
Механикалық толқындардың бірнеше түрлері бар.
Егер толқын тараған кезде ортаның бөлшектері таралу бағытына перпендикуляр бағытта ығысатын болса, мұндай толқынды көлденең толқын деп атайды.
Мысал ретінде, резина жіпті алуға болады.
Егер ортаның бөлшектерінің ығысуы толқынның таралу бағытымен бағыттас болса, онда мұндай толқынды қума толқын деп атайды.
Серпімді стержендегі толқын немесе газдардағы дыбыстық толқындар осы түрге мысал бола алады.
Сұйықтардағы толқындар әрі көлденең, әрі қума бола алады. Көлденең толқында да, қума толқында да зат алмаспайды, онда тек бөлшектер тербеліс жасайды. Бірақ толқындар, тербеліс энергиясын бір нүктеден екінші нүктеге ауыстырады.
Серпімді стержендегі қума толқындық импульстің таралуы
Механикалық толқындар материалдық ортада тарала алады. Бос жерде таралатын толқындар да кездеседі, оларды жарық толқындары деп атайды.
Тербелістің бір фазасының бір тербеліс периоды ішінде таралатын ара қашықтығы толқын ұзындығы деп аталады:
Мұндағы, υ – толқынның таралу жылдамдығы, Т – периоды.
Егер .
Достарыңызбен бөлісу: |
