Дәріс литосферның химиялық экологиясы литосфераның құрылысы және химиялық құрамы
Топырақтағы зиянды заттарды нормалау
жүктеу/скачать 263 Kb.
|
лекция 5
| 5.7 Топырақтағы зиянды заттарды нормалау
Топырақтағы зиянды заттарды гигиеналық нормалаудың теориясы мен тәжірибесінің негізгі ережелері төмендегідей, яғни: 1) топыраққа түскен экзогенді химиялық заттарды барлық кезде қоршаған ортаға және адам денсаулығына қауіпті деп қарастыру дұрыс емес; 2) топыраққа түскен химиялық заттардың қауіптілігі топырақтың экологиялық (өзін-өзі тазарту) қабілеттілігімен анықталады; 3) нормативтер микробиоценоз және топырақтың өзін-өзі тазарту процестеріне әсер ету есебімен экстрималды – климаттық жағдайларда (топырақ ортасынан заттардың қарқынды көшуі) алынған мәліметтерге негізделеді; 4) гигиеналық нормативтер зияндылықтың шектеулі көздерінің есебімен бекітіледі, яғни: жалпы санитарлық, миграциялық, ауалық, органолептикалық, фитоаккумуляциялық (зиянды заттардың өсімдіктерде жиналуы немесе оларға өтуі) және санитарлы-токсикологиялық. Топырақтың ластану дәрежесін анықтауда топырақтағы заттардың ластану концентрациясының коэффициентті (ЛiКК) қолданылады: ЛiКК = Xi / ШРКi немесе ЛiКК = Xi / Хф, Xi -i – заттегінің мөлшері, Хф – осы заттектің фондық мөлшері. Өнеркәсіптер жедел қарқынмен дамыған сайын соғұрлым бүлінген жер көлемі арта түседі. Санитарлы-токсикологиялық нормативтер топырақ құрамындағы заттардың адам ағзасына бір мезетте бірнеше жолдармен, яғни, шаң-тозаң, атмосфералық ауа, ауыз суды тұтыну, тамақ өнімдері және т.б жолдармен түсу мүмкіншіліктерін ескереді. Топырақтағы ластағыш заттар үш бағытта нормаланады: - ауыл шаруашылығында пайдаланатын егістік қабатындағы улы химикаттардың мөлшері; - кәсіпорынның территориясындағы улы заттардың жинақталуы; - елді мекендердің, көбінесе тұрмыстық қалдықтарды сақтайтын жер топырағының ластануы. Егістік қабаттағы улы химикаттарды нормалауға екі көрсеткіш қолданылады: ШРКт және уақытша рауалы концентрация (УРКт) жүктеу/скачать 263 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|