Дәріс 2. Сарапшы қызметінің этикалық негізі, нормалары
Жоспар
Кәсіби әдеп мазмұны
Кәсіби әдеп құрылымы
Этикалық кодекс
Ұсынылатын әдебиеттер
Бордовская Н.В., Реан А.А. Педагогика, СПб: Издательство «Питер», 2000. – 304 с.
Зязюн И.А. Основы педагогического мастерства. – М.: Просвещение, 1989. – 303 с.
Морева Н.А. Основы педагогического мастерства: учеб. Пособие для вузов/ Н.А. Морева. – М.: Просвещение, 2006.
1.Кәсіби әдеп мазмұны. Әдеп – бұл адамдар өз қылықтарында басшылыққа алуға тиісті принцептер туралы, адамгершілік туралы ғылым. Этикаға «этикет» ұғымы да жақын. Бірақ бұл сөз француздың «ярлык», тоуар белгісінің түрі деген сөзінен шығып, өз мағынасын өзгертті. Ресейде этикетті ресми түрде Петр І - ші енгізді. Этика әлемдік мәдениеттің бөлігі болғанға дейін көптеген жүзжылдықтар өтуге тиіс болатын. Адалдық, қайырымдылық, ұят, абырой, өжеттілік, еңбексүйгіштік, қарапайымдылық, т.б. ертеден – ақ адамгершілік түсініктері болып табылатын, яғни адамгершілік түсініктер негізінде мейірімділік жатыр.
Педагогикалық этика ғылым ретінде ғылыми педагогикалық зерттеулердің жаңа нәтижелерімен байыды. Жаңа компьютерлер, оқулықтар, құралдар бұлардың бәрі жаңа педагогика қызметіне қойылған және білім беру педагогикалық этикасымен есепке алынуы тиіс. Педагогикалық этикада нәзік те, күрделі сфера бар. Оның қалыптасуы адамның рухани қасиеттеріне байланысты: студент пен педагог арасындағы қарым – қатынас сферасы
2 Педагогикалық әдепке қойылатын талаптар. Біздің өміріміз педагогикалық этикаға өзінің талаптарын қояды.
1. Нарықтық экономика оқытудың шарттарын өзгертті. Оқытушының ролі де өзгерді. Егер бұрын оның негізгі бағыты лектор болу- лекциялық формада білім беру міндеттеріне үйлесе қазір жоғары оқу орны және техникум (колледж) оқытушысының басты ролі- оқуға үйрету, өзінің студенттерінің танымдық әрекеттерін ұйымдастыра білу және оған жетекшілік ету. Бұл біздің заманымызда оқытушыға қойылатын бірінші талап. Ойлауға үйрету болып табылады оқытудың қажетті шарты. Бұл үшін қажет:
- cтуденттерді ақпаратты дербес іздеуге, кітапханада жұмыс істеуге үйрету, оларды оқуға үйрету (студенттерде оқу жылдамдығы төмен);
- оқылғандардытүсінугеүйрету, конспект жазу;
- бөлінгенмазмұндымеңгеружұмысы;
2. Педагогикалық этикаға қойылатын екінші талап қазіргі заманғы еңбек ерекшеліктерінен тұрады: студенттерді ұжымдық еңбектегі міндеттерді шешуге үйрету, ұжым мүшесі болуға үйрету қажет,
3. Педагогикалық этикағақойылатын үшіншіталап біздің ұрпақтарымыз даярланатын мамандықтар сипатымен бейнеленеді. Маман біздің қоғамның мораль нормаларына сүйене отырып, ұжымның іс – әрекеттерін басқару, ұйымдастыру және жоспарлауға дайын болуы тиіс.
Жағымды педагогикалық жағдай педагогикалық этиканың негізгі талабы болып табылады.
Кәсіби әдеп нормалары нормалар, қағидалар, қағидалар, өздерінің кәсіптік қарым-қатынастарына байланысты өздерінің қарым-қатынасын реттейді, сондай-ақ еңбек жағдайлары бойынша адамдардың өзара іс-қимыл жасауы нормативтік-құқықтық актілер, адамдармен өзара қарым-қатынастардың нашар қарым-қатынастары айқындалатын, олар өздерінің кәсіптік қызметіне кірісудің ең оңтайлы нәтижесі болып табылады. Кәсіби әдеп жалпы мораль бөлігі секілді жалпы принциптер мен ережелерге негізделеді. Олар түрлі еңбек мәселелерімен айналысатын өздерінің позицитивтік проблемаларымен ерекшеленеді.
2. Кәсіби әдеп құрылымы
-адамдармен қарым-қатынас жасау, сондай-ақ оның басқа адамдарға әсері;
-еңбек қатынастарын басқарушылық-өндірістік регламенттеу
-мақсатты жүзеге асыру құралы
-әрекет нәтижесін бағалау
-жалпы еңбек өнімділігімен байланысты кәсіптік этиканың мәселелерін теориялық тұрғыдан дамыту, жаңа жұмыс режимдерін көтеру.
Кәсіби әдеп- еркін, бірақ бірлікте жақсы жұмыс істейтін адамдар жауапкершілігін талап етеді және қоғамда жалпыға бірдей моральды және жалпыға ортақ нормалар мен традицийлердің жалпыға ортақ немесе жалпыға ортақ талаптарын моральдық қажеттіліктерден айқындайды.
адамның қарым-қатынасына ерекше көңіл бөледі, ол өз мамандықтарында ерекше қасиеттерге ие болады,
мамандардың мінез-құлқын стандарттарға сәйкестендіре отырып, олардың сапалы, сенімділігі мен тиімділігін стандарттау нормаларын реттейді.
Кәсіби этикет түрлері мен ұстанымдары:
Кәсіби этикет түрлері мен нормалары кәсіптік этикет жалпыға бірдей қолдауға, ұйымдастыруға, үнемдеуге және басқа да ақылға қонымды;
Ыңғайлылық ұстанымы: этикалық нормалар адамдардың іскерлік әрекетіне кедергі келтірмеу керек;
Мақсатқа бағыттылық: әр ұсыныс нақты әрекет етуге бағытталу керек;
Консервативтілік: адамның сырт-бейнесіндегі консервативтілік беріктілікті, сенімділікті байқатады;
Ең жоғары сапалы жұмыс принципі барлық жалпы мүмкіндіктері бар кәсіптер үшін жалпыға ортақ
Кедергіге жол бермеу ұстанымы: бұл ұстаным салдары қателесу мүмкіндігінен айыру болып табылады.
Кәсіби секретті сақтай білу ұстанымы
3.Этикалық кодекстердің жіктелуі
Этикалық кодекстің үш түрі:
Нақты ережелер негізінде реттеуші құжат
Кәсіби қауымдастықты қалыптастырудағы хартиялар немесе декларациялар;
Қызметкерлердің міндеттерін айқындаушы ұйымдардың біліктілік ережелері
Достарыңызбен бөлісу: |