Дәріс тақырыбы: Мал сою технологиясы мен гигиенасы Қарастырылатын сұрақтар

Тері іреліп жатқанда пышақтың ұшымен төстіктің кіндік тұсынан шатқа қарай сәл төменірек шамамен 3-4 елідей жерді тіліп, сойылған малдың қоңдылығын анықтайды. Жылқының қазысы бір елі, екі немесе үш елі деп жататынымыз осы қазы майының қалыңдығы. Тері сыпырылғаннан кейін ұшаны бұзу төрт сирақты кесіп, бөліп алудан басталады. Содан кейін қол жіліктер алынады. Жіліктерді бөлерде қолдың бұлшық еттері бөлек сылынып алынады. Оны қолдың кесек еті немесе қолдың ойынды еті деп атайды. Етсіз жалаңаш қалған жіліктерді, кейін қазанға салу ыңғайлы болу үшін кәрі, тоқпан жілік балтамен екіге, ал жауырын үшке бөлінеді. Бұдан соң төс сүйек алынып, қазыны төс түйектің алынған жерінен бастап ақ жол сызығы арқылы шатқа дейін тіліп, ішкі ағзаларды алады. Жылқы етінің дәмдісі де кәделісі де қазы-қарта, жал-жая десек, оның қарта деп аталатыны тоқ ішегі. Өкпе-бауыр, ішек-қарыны алынып болған соң, қабырғалар қазысымен тұтас алынады. Ол үшін екі сүбелікті белдеме етінен бөліп алғаннан кейін, қабырғалардың етін eкі жағынан артқы омыртқа етіне бөледі. Содан кейін ішкі жағынан қабырғалардың омыртқаларға кіріккен басының сіңірін пышақпен ажыратады. Осылайша қабырға бастары екі жақтан жалаңаштанып, көбесі сөгілген соң, қабырғаларды салмақ сала басып, кері серпіп омыртқалардан ажыратады, қабырға алынған соң әр қабырғаға лайық етімен бірге қазы тілінеді. Бұнан кейін жылқы етінің ең кәделі жерінің бірі - жал деп аталатын майлы желке мойын етінен сылынып бөлек алынады. Содан кейін шат айырылып, қуықты, көтеншекті алып тастайды. Сан жіліктердің құймышақ еті бөлек кесіліп алынады. Мұны "жая" деп атайды. Қоң бөлек кесіліп алынып, жіліктер бөлінеді. Әр омыртқа

• Тері іреліп жатқанда пышақтың ұшымен төстіктің кіндік тұсынан шатқа қарай сәл төменірек шамамен 3-4 елідей жерді тіліп, сойылған малдың қоңдылығын анықтайды. Жылқының қазысы бір елі, екі немесе үш елі деп жататынымыз осы қазы майының қалыңдығы. Тері сыпырылғаннан кейін ұшаны бұзу төрт сирақты кесіп, бөліп алудан басталады. Содан кейін қол жіліктер алынады. Жіліктерді бөлерде қолдың бұлшық еттері бөлек сылынып алынады. Оны қолдың кесек еті немесе қолдың ойынды еті деп атайды. Етсіз жалаңаш қалған жіліктерді, кейін қазанға салу ыңғайлы болу үшін кәрі, тоқпан жілік балтамен екіге, ал жауырын үшке бөлінеді. Бұдан соң төс сүйек алынып, қазыны төс түйектің алынған жерінен бастап ақ жол сызығы арқылы шатқа дейін тіліп, ішкі ағзаларды алады. Жылқы етінің дәмдісі де кәделісі де қазы-қарта, жал-жая десек, оның қарта деп аталатыны тоқ ішегі. Өкпе-бауыр, ішек-қарыны алынып болған соң, қабырғалар қазысымен тұтас алынады. Ол үшін екі сүбелікті белдеме етінен бөліп алғаннан кейін, қабырғалардың етін eкі жағынан артқы омыртқа етіне бөледі. Содан кейін ішкі жағынан қабырғалардың омыртқаларға кіріккен басының сіңірін пышақпен ажыратады. Осылайша қабырға бастары екі жақтан жалаңаштанып, көбесі сөгілген соң, қабырғаларды салмақ сала басып, кері серпіп омыртқалардан ажыратады, қабырға алынған соң әр қабырғаға лайық етімен бірге қазы тілінеді. Бұнан кейін жылқы етінің ең кәделі жерінің бірі - жал деп аталатын майлы желке мойын етінен сылынып бөлек алынады. Содан кейін шат айырылып, қуықты, көтеншекті алып тастайды. Сан жіліктердің құймышақ еті бөлек кесіліп алынады. Мұны "жая" деп атайды. Қоң бөлек кесіліп алынып, жіліктер бөлінеді. Әр омыртқа