Дәрістер жинағы ret 4335 «Қаржы-шаруашылық қызметтерін талдау және саралау» пәні бойынша 050719 – рэт мамадығы бойынша апробация


Таблицадан көргеніміздей ЕАҚ 2 фактордың өзгеруіне байланысты өзгереді, олар жұмысшылар саны мен еңбек ақысы. Осы факторлардың ықпалы келесі модель бойынша зерттеледі: З = з  Т (з – жылдық орта еңбек



бет7/9
Дата08.06.2018
өлшемі498,5 Kb.
#42028
түріЛекция
1   2   3   4   5   6   7   8   9

Таблицадан көргеніміздей ЕАҚ 2 фактордың өзгеруіне байланысты өзгереді, олар жұмысшылар саны мен еңбек ақысы. Осы факторлардың ықпалы келесі модель бойынша зерттеледі: З = з  Т (з – жылдық орта еңбек ақы):


- жұмысшылар санының өзгеруі әсерінен

Зт = Зпл  Т1 – Зпл  Tпл;



  • жылдық орта еңбек ақы әсерінен

Зз = з1  Т1 – зпл  T1.
Бақылау сұрақтары:

  1. Еңбек өнімділігін талдаудың мекемеде негізгі орыны қандай?

  2. Еңбек өнімділігін көтеруге қандай факторлар әсер етеді?

  3. ЕАҚ қандай факторлар әсер етеді?

  4. Еңбек өнімін бағалауда қандай көрсеткіштер қолданылады?

  5. Еңбек өнімділігі мен орта еңбек ақы қандай қатынаста болуы керек?

Лекция №6 Эксплуатациялық шығындарды және қызметтердің (жұмыстың) өзіндік құнын талдау және саралау
Лекцияның мазмұны:

  1. Қызметтің өзіндік құны мен эксплуатациялық шығындардың өзгерісі мен талдануының тізбегі мен мазмұны.

  2. Эксплуатациялық шығындардың өзгерісі мен жоспардың орындалуының талдануы.

  3. 100 теңге кіріске өзіндік құнның өзгеруін талдау. Байланыс мекемелерінің өндірістік-шаруашылық қызметінде синтетикалық көрсеткіштерді талдаудағы өзіндік құн мен эксплуатациялық шығындарды талдаудың орны.

Товарлы өндірістің маңызды қасиетті экономикалық категориясы - өзіндік құн. Өндіріс мекемелері үнемді өндіру және үнемді өнім шығаруға жұмсалған шығындары арқылы өнімнің өзіндік құнын көрсетеді. Өндіріс пен өнімді тарату (реализация) материалдық, еңбек, ақша шығындарын талап етеді, оны эксплуатациялық немесе пайдаланатын шығын деп атайды. Өзіндік құн өндіріс мекемесіне өнім мен оны таратуға (реализацияға) қаншаға түсетінін нақты көрсетеді.

Байланыс шаруашылығының түгел бір бөлімінің қызмет көрсету өзіндік құны өзара бөлек байқалады, сол сияқты әр жеке мекеменің өніміне өзіндік құн ерекше дербес алынады.

Байланыс мекемелерінде 100 тенге қызмет етуден түскен табыстан өзіндік құнның бағасы қанша екенін келесі формуламен табуға болады:



тенге ,

мұндағы ЭР – эксплуатациялық шығындар;

ДРЕАЛ – қызмет етуден түскен табыстан

Өзіндік құнды проценттік түрде төмендетуді есептеуге келесі формула көмектеседі:



,

мұндағы СПЛ и СБАЗ – жоспарланған және базалық периодтың өзіндік құндары.



Өнімнің бірлік (единица) өзіндік құнының шығын элементтері және бабтары бойынша есептеу, шығаруды калькуляция деп атайды. Жалпы түрде калькуляция келесі формуламен шығарылуы мүмкін:

Өзіндік құнның құрамы келесі формуламен шығарылуы мүмкін:

СС i =

Ауыспалы индексті (өсетін, төмендейтін) (IЗi) біле тұра және эксплуатациялық шығындардағы әрбір бабтың удельдік шамасына (di) қарай, өзіндік құнның (DС) әрбір нақты бабтың әсерінен өсетінін немесе төмендейтінін білуге болады:



,

мұндағы – қызмет етуден түскен табыстың индексі

Еңбек өнімділігінің өсуі (IПТ) және еңбек ақының өсуі (IЗП) өзіндік құнға әсері келесі формуламен анықталады:



мұндағы dЗП – өзіндік құндағы еңбек ақының удельдік шамасы.



Қызмет көрсетуден түскен табыстардың өзгеруіне байланысты шығындар өзгеруі немесе өзгермеуі мүмкін, сондықтан өзіндік құнның қызмет көрсетуден түскен табыстардың индексінен байланысын келесі формуламен көрсетейік:

мұндағы dПОСТ и dПЕР – тұрақты және тұрақсыз шығындардың удельдік шамасы.


Таблица 14 - Негізгі қызмет етуден табыс пен эксплуатациялық шығындардың және өзіндік құнның байланысын талдау


Эксплуатациялық шығындарын талдауды келесі модель бойынша Э = С  Досн. тізбектеп алмастыру тәсілімен талдаған жөн:

- негізгі қызмет көрсетуден түскен табыстың ұлғаюна байланысты Досн


ЭДосн = С0  Досн – С0  Досн,

  • өзіндік құнның төмендеуіне байланысты

ЭС = С1  Досн – С0  Досн.

Талдау мен саралауды өзіндік құнның төмендету жолдарын табумен аяқтаған жөн. Өнімнің өзіндік құнын төмендету байланыс саласындағы шығынды азайтады, мекеменің пайдасын молайтады, өндіріс-шаруашылық қызметінің нәтижелілігін арттырады. Өндіріс байланыс мекемелерінің өніміне өзіндік құнды азайтудың қайнар көзі:

а) Еңбек өнімділігін арттыру;

б) НӨҚ-ті үйкемді пайдалану (құрал-жабдықтың икемділік шеберлігін ұлғайту, материалдарға шығынды азайту)

в) Басқару істерін автоматтау

г) Басшылық құрылымдарын жақсарту



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет